Meer democratie

“ Meer Democratie” is een beweging van burgers, die een einde wil maken aan de uitsluitend politieke benoemingen op allerlei maatschappelijke functies. Volgens de Grondwet zijn “Alle Nederlanders op gelijke voet in openbare dienst benoembaar”. “In werkelijkheid” zeggen de initiatiefnemers “gaan de meeste banen, van burgemeester tot lid van een adviesraad, naar leden van de gevestigde politieke partijen” De campagne “Stop partijpolitieke benoemingen” wil daar door middel van een burgerinitiatief een einde aan maken. Dit kan door de uitzondering uit de Algemene Wet Gelijke Behandeling te halen, die partijpolitieke benoemingen, ondanks de grondwet, mogelijk maakt (Artikel 5, lid 4). In plaats daarvan wil men een systeem naar Engels voorbeeld, dat een meer open en eerlijke selectie moet garanderen op basis van verdienste. Raadpleeg voor alle verdere informatie hun site.

Voor de benoemingen in bestuurs- en adviesraden in het onderwijs lijkt me dit initiatief van groot belang. Politieke benoemingen zijn hier met een vanzelfsprekendheid, waar nauwelijks nog vragen bij worden gesteld,  aan de orde van de dag. De overkoepelende raden werden en worden steeds weer geleid door allerlei oud-politici. In de raden van toezicht heeft het benoemingsbeleid, waarbij het ons kent ons karakter in plaats van bewezen deskundigheid en feeling met de sector doorslaggevend was, dit toezicht een slechte naam bezorgd. Door stapeling van toezichtbaantjes en de inwisselbaarheid van toezicht- en bestuursfuncties, waarin ook veel oud-politici weer hun partijtje meebliezen, verwerd veel toezicht vaak tot een ritueel.  Toezicht werd bijna identiek aan “falend toezicht” met Loek Hermans in de zorg  als het ultieme voorbeeld.  Bij de bestuurscrisis van de Universiteit van Amsterdam kwam dit tekort weer eens duidelijk aan de oppervlakte. De bestuurslagen bleken maar weinig notie te hebben van wat leefde onder degenen, die voor het daadwerkelijke onderwijs verantwoordelijk zijn. Ook nu nog lijkt men  meer bezorgd om de eigen reputatie dan geïnteresseerd in echte veranderingen. De geslachtofferde mevrouw Gunning maakt dat overigens allemaal  niet meer mee.

Vanuit BON standpunt lijkt me een belangrijk argument om dit initiatief, dat een loskoppeling van de politieke partijen beoogt,  te steunen het feit, dat als gevolg van het huidige benoemingsbeleid noodzakelijke kritische tegengeluiden en alternatieven nauwelijks een kans hebben gekregen door te dringen tot in de bestuurslagen. Het blijft daar allemaal te veel hangen in dezelfde sfeer hoewel buiten het circuit de kritische geluiden luid en duidelijk hoorbaar waren en zijn.  De commissie Dijsselbloem wees hier in een aantal conclusies al op:  “De vertegenwoordigers van het onderwijs leken  dichter bij de politiek te staan dan bij hun eigen achterban ”en: “ In de onderwijspolder werden docenten, ouders en leerlingen onvoldoende gehoord”.

Je hoeft het niet met alle doelstellingen van de beweging Meer Democratie eens te zijn om het burgerinitiatief “Stop partijpolitieke benoemingen” te steunen. In de laatste aflevering van onvolprezen AVRO/TROS Nieuwsshow, her te beluisteren op Uitzending Gemist, noemde Niesco Dubbelboer, een van de voortrekkers van dit burgerinitiatief, artikel 5, lid 4 van de Wet Gelijke Behandeling, dat de uitzondering op het grondwettelijke gelijkheidsbeginsel bij benoemingen mogelijk maakt, treffend het ” Animal Farm artikel” Het laat zich gemakkelijk raden waar deze benaming vandaan komt. De beperking van benoemingen tot de kring van politici en hun vrienden betekent dat velen, die wellicht heel gekwalificeerd zijn voor bepaalde functies buiten de boot blijven vallen, wat weer bijdraagt aan de bestuurlijke inteelt die in Nederland steeds duidelijker zichtbaar wordt en als ongemakkelijk wordt  ervaren.  En zo krijgen we dus de zoveelste benoeming van top baantjesverzamelaar Hansje Alders, dit keer als nationaal Coördinator Groningen. Ongetwijfeld “zeer bekwaam” maar ook  met een sterk “dé-ja vu karakter”. Het geeft te denken.