Rendement, succes, excellentie; universiteiten moeten zich daarop profileren volgens de VSNU. Het gaat hier om de beoordeling van de university colleges, die een snelle groei kennen. In vijf jaar wisten ze het aantal studenten te verdubbelen naar 3000, lees ik vandaag in de Volkskrant. De colleges kennen een breed curriculum, waaruit je zelf een studieprogramma kunt distelleren, de voertaal is Engels, de studenten verblijven drie jaar in de beschermde omgeving van een campus. Welke slimme jongere, die niet zo goed weet wat hij moet gaan studeren zou na de middelbare school niet graag zo’n programma in hopelijk meer dan kreupel Engels volgen en worden opgenomen in een “gemeenschap van excellentie”? Deze opleidingen vragen twee keer zo veel collegegeld als de gewone universiteiten, waarbij dan nog de kosten voor het verblijf op de campus komen. Al met al een forse investering, die voor de minder draagkrachtigen dan ook zou betekenen dat men zich flink in de studieschulden steekt. Jasper van Dijk vindt dan ook, dat deze colleges hiermee helaas niet selecteren op talenten maar op centen.
De groei van het aantal studenten zal door deze colleges natuurlijk worden gezien als een succes maar je kunt je afvragen of dit nu de universiteit is waar we op zitten wachten. Voordeel lijkt, dat er veel aandacht is voor onderwijs. Tijdens de Nacht van de universiteit werd van verschillende kanten gezegd dat op de “gewone” universiteit, het onderwijs er nogal eens bij inschiet of op de tweede plaats komt. Het onderwijs aan de university colleges is niet vrijblijvend, de studenten worden geselecteerd op motivatie en de begeleiding lijkt intensief te zijn. Bij die selectie op motivatie kun je natuurlijk met Jasper van Dijk de kanttekening plaatsen, dat er een selectie op financiële middelen aan vooraf gaat. Het leningensysteem werkt hier duidelijk in het voordeel van de meer draagkrachtigen, ook al denkt Ewald Engelen daar anders over. Ook is er kritiek op de breedheid van het curriculum met wel 200 vakken waaruit de studenten kunnen kiezen. Enerzijds lijkt het alsof studenten daardoor beter een vakkenpakket kunnen kiezen dat “bij hen past”, anderzijds kan het ontbreken van de discipline van een specialisme leiden tot vaagheid van studies en uitstel van duidelijke keuzes. Je kunt je ook afvragen waar de maatschappij meer behoefte aan heeft. Die vaagheid zie je ook terug in de geciteerde reacties van studenten aan deze opleidingen in de Volkskrant van vandaag. Een tweedejaars: “Ik vind het wel nog steeds moeilijk om gericht te kiezen uit alle mogelijkheden. Dat geldt ook voor mijn toekomst. Ik houd van acteren, iets met mode, kunst. Ik verander constant van gedachten”. Een eerste- jaars: “Ik wil iets met sociale wetenschappen, met sociologie en met internationaal recht en ik ben nieuwsgierig naar het vak human geography”. Hardstikke leuk maar zo’n pakket zou naar mijn idee ook goed gerealiseerd kunnen worden binnen een goede faculteit Sociologie aan een gewone universiteit. Nu lijkt deze student vooral blij dat hij nog niet hoeft te kiezen en kan verblijven in de sfeer van “zo iets van dit” en “zo iets van dat”. Hoe lang kan hij daarmee doorgaan?
Deze opleidingen lijken ook te zijn voortgekomen uit kritiek op het onderwijs aan de gewone universiteiten en de ingeslopen zesjescultuur. Die kritiek is er niet voor niks. Ik denk aan het stuk “Waar is de Bildung”” van een viertal studenten in “Waartoe is de universiteit op aarde”(lees dat boek). De toenemende populariteit ervan kun je ook zien als een uitdaging aan de universiteiten om het niveau, als dat het punt is waar het om gaat, van de inhoud en het onderwijs aan de diverse faculteiten en studierichtingen te verhogen. Laat ze die uitdaging aangaan ten behoeve van alle gemotiveerde studenten en met name voor wie deze colleges financieel niet haalbaar zijn. Deze colleges hebben zichzelf benoemd tot “gemeenschappen van excellentie”. Dat moet in de praktijk nog maar blijken. Ik citeer de onlangs overleden filosoof Grahame Lock in “if you’re so smart etc”: “De oude academische waarden van originaliteit en onafhankelijk onderzoek zullen worden afgedankt…cursuswerk zal in toenemende mate gaan overheersen….excellence zal worden gedefinieerd als het voldoen aan een gestandaardiseerd onderwijsproces”. (Lock citeert hier weer Bruce Charlton van de Universiteit van Newcastle). De student als een brave volgeling van het voorgekookte leerproces. Het klinkt allemaal wel erg conformistisch: “Maandag beginnen de college. The class of 2017 wordt tot die tijd onder de hoede genomen door de tweede- en derde jaars. Ze moeten de stad en elkaar leren kennen. En de buitenlanders moeten de tekst van de ). BLØF hit Hier aan de kust leren. Dat nummer komt elke avond voorbij in de studentenbar Elliot. Meezingen is het devies”(De Volkskrant van vandaag).
BLØF, getverdemme. Als je bij “zoeken” rechts boven “university colleges” intikt krijg je allerlei eerdere discussie, die op deze site over dit onderwerp zijn gevoerd o.a. oude columns van Plasterk.
In Nederland is het HBO de
In Nederland is het HBO de derde klas wagon en de universiteit de tweede klas.
Duidelijk markt voor een eerste klas!
(Jammer van die wisselstoringen)
Vakken kunnen kiezen aan het
Vakken kunnen kiezen aan het begin van een universitaire studie komt mij vreemt voor. Als je op een hoog niveau wil eindigen moet je een brede basis hebben. Er waren vroeger bij studies aan een Technische Universiteit die toen nog technische hogeschool heette in de eerste 2 studiejaren maar weinig keuzevakken (wat de Duitsers Wahlpflichtfächer noemen) die hoorden bij de uitgekozen studierichting. Je kreeg, ook als je geen wiskunde studeerde, bij de meeste studierichtingen een enorme verplichte portie wiskunde. Het lijkt mij, dat als je bij een normale studielast niet kunt kiezen tussen de studierichtingen sociologie en internationaal recht je in beide studierichtingen een studieachterstand zal oplopen of dat je diploma een vlag is die de lading niet dekt.