Hoewel ik er geen stapels statistische analyses van heb gezien, kunnen we toch gerust vaststellen dat het begrip toezicht in de semipublieke sector meteen geassocieerd kan worden met het begrip falen. Je zou in een quiz de vraag kunnen opnemen: “Wat doet het toezicht?”. Antwoord: “Het toezicht faalt”. De vervolgvraag, die iets moeilijker is moet dan luiden: “Hoe komt het dat het toezicht faalt”? Het goede antwoord lezen we in De Groene Amsterdammer van deze week in een commentaar van Koen Haegens. Hij schrijft dat toezicht niet de oplossing van de problemen is maar er onderdeel van uitmaakt. Het komt voort uit dezelfde ideologie, die voorschrijft dat cruciale publieke functies moeten worden geprivatiseerd, of tenminste op grote afstand van de overheid gezet.
“Te simpel” zullen belanghebbenden en onvoorwaardelijke aanhangers van het neo-liberale model in zeggen. Niet het systeem is verkeerd maar de uitvoering. En dat brengt met zich mee dat ze de oplossingen zoeken binnen de logica van het systeem en die zijn: beter, meer deskundig toezicht, hogere beloningen voor toezichthouders, meer specialisatie, open sollicitaties in plaat s van het ouwe jongens en meisjesnetwerk. Het zijn vaak deskundigen die hiermee komen aandragen, die zelf in adviesfuncties ook weer deel uitmaken van het systeem. Zo is de cirkel rond en ontsnappen moeilijk, zegt ook Koen Haegen. “Het is een almaar uitdijend monster dat zich voedt met lof en kritiek. Het toezichtcircus zorgt voor allerlei bijbaantjes en nevenfuncties hetgeen ingrijpen nog lastiger maakt. De belangen zijn enorm. Waar moeten al die uitgerangeerde politici en oud-CEO’s anders hun geld en status vandaan halen?”.
De oplossing zou moeten zijn dat de publieke sector zo wordt ingericht, dat directe democratische controle vanuit de samenleving weer richtinggevend wordt en niet wordt overgelaten aan een schimmige, ondoorzichtige belangennetwerken, die doen denken aan de achttiende- eeuwse regentensamenleving. Een ander belangrijk aspect is, dat de autonome uitvoering van het werk en de daarin te zoeken oplossingen weer wordt terug- gegeven aan de goed opgeleide professionals; wat dus betekent dat de invloed van managementlagen en allerlei onduidelijke adviseurs drastisch wordt teruggedrongen. Met name in het onderwijs zien we dat zo’n regime als een loden last op de eigenlijke uitvoerders drukt. In de commissie Dijsselbloem is daarover destijds al het nodige gezegd maar dringt het ook echt door tot bestuurders en politici? Die indruk krijg je niet als je luistert naar wat kersverse, uit de politiek gedropte onderwijsbestuurders, allemaal roepen. En naar politici die geluiden uit het onderwijsveld zelf, zoals die van de Onderwijscoöperatie het liefst negeren. Het goed vorm geven aan de professionele autonomie lijkt vast te lopen in een een/tweetje tussen bestuurders en politici.
Tenslotte is er naast het bestaan van allerlei gevestigde belangen ook het ideologische aspect, dat maakt dat schijnbaar voor de hand liggende oplossingen zoals het terughalen van taken, die duidelijk niet aan de markt kunnen worden toevertrouwd en het wegnemen van perverse prikkels (Haegers) niet worden overgenomen. Dat is de alsmaar voortdurende neo-liberale wind, die waait, aangewakkerd vanuit Europa en internationale organen als de OECD. Daar zo nodig tegenin gaan vereist politieke visie en lef.
Het is allemaal waar,
Het is allemaal waar, Verkroost maar bij wie zoek jij nu eigenlijk die vereiste politieke visie en lef? Je zult toch wel mensen op het oog hebben die ook in een positie zitten van waaruit ze invloed kunnen uitoefenen. En dat mogen geen mensen zijn die willens en wetens van de huidige situatie profiteren. Want die hebben misschien wel lef maar in plaats van een visie op goed onderwijs vergezichten met fate morgane. Wie zijn nu precies die edele inborsten wier lef en visie ons onderwijs zou kunnen redden? In de goed betaalde leiding gevende laag zul je ze niet vinden. Geen enkele partij zonder een bezoedeld onderwijsverleden, niet D66, niet PVV, niet GL durft het aan om met een programma voor radicale redresseringen in het onderwijs te komen. Niemand uit de partijen met een schone onderwijslei realiseert zich dat veel hoogopgeleide ouders ontevreden zijn over wat er van het onderwijs geworden is en proberen daar gebruik van te maken. Van hoogopgeleide ouders kun je veel bruikbare medewerking krijgen. En ouders die nog niet wakker geworden zijn kun je wakker schudden. Maak hen ervan bewust dat ze nog nooit zo weinig over het onderwijscurriculum van hun kind te vertellen hebben gehad als nu. Zeg dat de noodtoestand in onderwijsland uitgeroepen moet worden en schreeuw van de daken dat ouders zich door Newspeak en public relations mensen in dienst van schoolbesturen hebben laten zoet houden en dat de politici de leraren op hun knieën hebben kunnen krijgen door misbruik te maken van de baanonzekerheid die ontstond toen de leerlingenpopulatie in 10 jaar tijd met bijna ⅓verminderde. De bestaande politieke partijen willen beter onderwijs niet tot een cruciaal onderwerp van de verkiezingsstrijd maken. Dan zal BON zelf daarvoor een politieke partij moeten oprichten. Of een gezamenlijke burgerlijke ongehoorzaamheid van leraren en ouders moeten voorbereiden. Een andere oplossing zie ik niet. Jij wel?
@Makmaison. Ik denk dat in de
@Makmaison. Ik denk dat in de ogen van de meeste bestuurders en politici de toestand in het onderwijs niet zo dramatisch is als wij vinden(. En natuurlijk gaan er gelukkig ook nog veel dingen goed). Neem nu Doekle Terpstra. Nog niet zo lang geleden kwam hij op een BON symposium in Rotterdam met een uiterst kritisch verhaal over de toestand bij Inholland Hij nam de rol op zich van puinruimer en nu, een paar jaar later en 1000 docenten minder is de klus geklaard en trekt hij weer vrolijk aan zijn stutten om als een soort maatschappelijke vuilnisman elders puin te gaan ruimen. Als voorzitter van de HBO raad liep hij destijds niet voorop in het aanpakken van de problemen in het HBO. Op deze klusjesman kunnen we met zijn allen lekker afgeven maar zo werkt het dus in de ogen van deze bestuurlijke laag waarin Doekle duidelijk een functie heeft. Het gaat wel eens mis en dan moet de boel gesaneerd worden en blijft men tegelijkertijd vast geloven in de werking van het systeem. De minister doet een beroep op een moreel kompas en dat is het wel zo’n beetje.. Dit systeem is moeilijk te kraken om redenen, die ik in mijn stuk heb aangegeven, ook al liggen bepaalde meer ingrijpende oplossingen voor de hand zoals Koen Haegens in De Groene ook al schreef. Bij voorbeeld het vinden van een oplossingen voor die voortdurend falende raden van toezicht in plaats van te hobbelen van incident naar incident. BON kan dat signaleren en gelukkig zijn er ook nog wel anderen, die dat ook doen. BON lijkt me echter geen club, die een politieke partij kan vormen. Naar mijn mening is dat een ernstige vorm van zelfoverschatting. We moeten ook niet in alles altijd gelijk willen krijgen en ons zeker niet isoleren in een verontwaardigde houding van miskenning maar gewoon de vinger op de zere plek blijven leggen en waar het kan actief lobbyen. Meer zit er voorlopig volgens mij niet in.
BON kan wel degelijk met
BON kan wel degelijk met succes een politieke partij oprichten. Niet door ex aequo met andere partijen mee te doen aan verkiezingen maar door bij de kiezer weerzin op te roepen tegen het hele politieke bedrijf. BON kan zich concentreren op het uitleggen door welke manipulaties de huidige onderwijsmalaise tot stand gekomen is. Waarbij natuurlijk, zoals nu al het geval is duidelijk gemaakt moet worden dat er een malaise is en toegevoegd moet worden dat de rechten van de ouders onnodig ingeperkt zijn. Omdat parlementariërs over alles mogen beslissen zouden ze zich ook in alles moeten verdiepen. Bij de discussies in het parlement over de invoering van de nu mislukte basisvorming voerden haast alleen “experts” en jargon-verslaafden (primaire bron NRC)met vaak een buitenparlementaire belangengroep achter zich in een lege kamer het woord en stemden veel politici voor, niet uit overtuiging maar om eindelijk eens van dit onderwerp verlost te zijn en koehandel te bedrijven. En de politici die voor de basisvorming waren en een daarbij een grote rol speelden vroegen niets aan de leraren en ouders en beweerden vaak arrogant dat deze vanzelf wel zouden inzien dat de voorstanders gelijk hadden. Doordat parlementariërs niet op grond van één bepaald issue gekozen worden kunnen kiezers en parlementariërs gemakkelijk over iets verschillend denken en daar heeft het parlement misbruik van gemaakt. De eerste kamer heeft bovendien gefaald als chambre de réflexion.
Als een BONpartij walging bij de kiezers voor het politiek métier zouden kunnen opwekken zonder dat dat wantrouwen zich ook tot haarzelf uitstrekt zou BON voor beter onderwijs kunnen zorgen en de burgers hun eigenwaarde kunnen teruggeven.
Afgelopen week stond er een
Afgelopen week stond er een uitstekend artikel voor in De Groene over Toezicht. Kort gezegd komt het erop neer dat de remedie tegen falend toezicht lijkt te zijn dat er méér toezicht komt. De logische conclusie dat het goedkoper is als de overheid weer zijn verantwoordelijkheid neemt, wordt niet getrokken.
Het markt- en privatiseringsdenken in onderwijs, zorg, energie en openbaar vervoer is nog lang niet bestreden. Kennelijk denken er nog voldoende mensen dat het iets waardevols heeft opgeleverd, naast méér baantjes voor het old-boys-netwerk.
Het begrip ‘winst’ is bij
Het begrip 'winst' is bij (semi)publieke instellingen betaald met belastinggeld uitheems. De 'winst' wordt behaald met het zoveel mogelijk leerlingen verschaffen van een diploma. Meent de overheid werkelijk dat scholen deze belastingprikkel voor het geven van onderwijs nodig hebben? De 'winst' verdwijnt veelal in intransparante stichtingen (in plaats van B.V.'s ;), of wordt geïnvesteerd in vastgoed dan wel waardeloze derivatenportefeuilles. De documentaire 'biecht van een bankier' en de film 'the wolf of wall street' zouden schoolbesturen onmiddellijk van complexe financiële constructies kunnen genezen. Het is te laat.
Kan een coöperatie- dan wel verenigingsstructuur soelaas bieden? De communicatie-, PR-, andere verkoop, en schone schijn-afdelingen zouden een toon van hun lokroep lager kunnen zingen. Zonder de noodzaak winst te behalen zou de kwaliteit van het onderwijs voorop kunnen staan. Uiteraard met een mechanisme om de uitgaven op de begroting aan banden te leggen, en de vrijheid van onderwijs te handhaven. Aanbod van het overschot aan communicatie'wetenschappers' heeft de laatste jaren een enorme vraag doen ontstaan. Als reactie is het woord 'authenticiteit' in de mode. Mensen willen door de felgekleurde laklaag heen kunnen kijken. Zowel het college van bestuur als raad van toezicht komen vaak uit hetzelfde 'old boys network'. Hierdoor functioneert de tegenkracht niet, en wordt een onbalans niet gecorrigeerd.
@ verkroost @ malmaison.
@ verkroost @ malmaison. hierboven
Natuurlijk kan BON geen politieke partij vormen – nog niet eens beinvloeden, zie PVV of SP, waar de rotte appels naast de zure druiven hangen.
Niet de geringste politieke invloed, en dat is maar goed ook, wie de politieke weg kiest, krijgt vuile handen.
Het kan veel beter en veel effectiever door [1] kleinschaligheid, [2] een school van een eigen "etiket" voorzien (desnoods eentje in de buurt kapen), [3] docenten actief betrekken bij het reilen en zeilen van hun eigen school, [3] associaties tussen kleine verwante scholen in de buurt, [4] doorgaande leerlijnen van po naar vo, 4 tot 18 jaar.
Het Haagse bastion en al hun dik betaalde niet-zo-wijsraden links (rechts mag ook) laten liggen en het onderwijs, op lokale nivo's waar dat maar mogelijk is, zelf op poten zetten. DIY.
Daar heb je wel ouders voor nodig met visie en doorzetten, en leraren (m/v) die de hele tent actief willen dragen en alle taken uitvoeren die bij een school horen ; dus niet hun uren draaien en verder niks. Dat alles is geen 9 – 5 routine job voor ouders of docenten, niet de routine die ambtenaren vrijdags om half vijf fluitend naar huis ziet vertrekken. Wel eentje die recht kan doen aan echt onderwijs, voor dezelfde bom duiten. Maar – – waar zijn die docenten ? OK, ze zijn schaars, ze zijn er maar bij lange niet genoeg ; hier (in BON) ook niet.
Valt het de forummers niet op dat, in Amsterdam-noord, een Vrije School-initiatief binnen 3 weken 350 aanmeldingen kreeg ? Dat het de medewerking kreeg van het stads-deelbestuur, die in de kortste keren onderdak heeft gevonden ?
En dat ondanks dat er al 34 andere scholen in Amsterdam-noord zijn, een volle bak ; en dat die gekke metrotunnel over niet te lange tijd alle noordelingen laat zoeven naar zuid ; zoeff zoeff. En : dat ouders hiervoor gekozen hebben, ondanks dat er iets verederop, in de polder, een bloeiende Montessori school zit, met een goede reputatie. Geen kwestie van concurrentie, maar van samenwerken ; niks Darwin.
En verder : dat er "zomaar" een vo school komt, in Delft, van dezelfde signatuur ? En dat er in Zwolle en Roermond dit jaar twee vo-scholen zijn gestart, ook al op aandringen van de ouders en leerlingen, gewoon in concurrentie met gevestigde vo scholen. En dat er nog meer in de pijplijn nzit ?
@ Sassoc. Die beweging van
@ Sassoc. Die beweging van onderop zie ik helemaal zitten. Let it grow.
@ Hinke D. Goed dat je weer van je laat horen. Dat Groene artikel had ik ook al gesignaleerd. Inderdaad uitstekend artikel.
@ Hinke Douma
@ Hinke Douma
Koen Haegens, 'Het toezichtmonster', De Groene Amsterdammer, 28 januari 2014
@ sassoc
– Vereniging van vrijescholen, 'Ook in Delft nieuwe vrijeschool voor voortgezet onderwijs', 7 januari 2014;
– Vrije school in oprichting Amsterdam-Noord, Iniatiefgroep
@ mijzelf
– Tegenlicht, 'De biecht van de bankier', 26 januari 2014
– The wolf of wallstreet (film) (boek; recensie)
Blijkbaar is de groep ouders voor neutraal algemeen bijzonder onderwijs groter dan de groep die 'traditionele' scholen wil. En misschien zijn de obstakels voor de tweede groep hoger. Is er een opkomst in categoriale scholen? Dat zou op een tegenbeweging tegen de (vh) basisvorming / tweede fase megascholen kunnen wijzen (een droom van de rechtgeaarde socialist: alle leerlingen, ongeacht begaafdheden – vertaald als rang en stand – in één klas op één school in één maatschappij zodat iedereen in Vrede kan leven. Kalf en leeuw zullen samen weiden. Ja, prachtig! Zullen we het maar niet doen? 😉
@ sympa yeah, i know
@ sympa
yeah, i know
@ sympa
@ sympa
Nee, de aantallen leerlingen zijn in het neutraal bijzonder onderwijs substantieel kleiner dan die in het neutraal niet-bijzonder onderwijs (openbaar onderwijs), dus die scholen die (vroeger) onder het "gezag" van de burgemeester (po) en van "de minister" (vo) vielen. Ruwe schattingen van leerlingen-aantallen voor Montessori zijn 36,000 (180 scholen, po en vo), voor Vrije Scholen 21,000 (90-plus scholen, po en vo), voor Dalton en Freinet nog veel meer (meer dan 400).
Die laatste twee soorten (D & F) verschijnen in allerlei gedaanten, net als trouwens sommige montessori scholen ; zelfs met confessionele signatuur.
Juist de Montessori en Vrije Scholen zijn uit principe kleinschalig en w0rden, ook uit principe, per school gedragen door alle daar werkzame leraren (m/v) – niks hierarchie, tegenwoordig hebben ze een "directeur" (dat wil den Haag) maar die staat niet boven de anderen – elke leraar is autonoom in zijn eigen klas en eigen lessen, eventuele correcties vinden uitsluitend onderling, collegiaal dus, plaats.
De Vrije Scholen staan behoorlijk apart, alleen al door hun opvatting over leerlijnen en didactiek. Montessori scholen natuurlijk ook, daar klinkt nog altijd de unieke educatieve pioniersgeest van Maria Montessori door (overleden Noordwijk, 1952, aldaar begraven).
Wat wèl zo is : de ouders van die leerlingen zijn als groep of als individuen behoorlijk betrokken bij het reilen en zeilen van "hun" school – geen wonder, hun knderen zitten op deze scholen omdat de ouders er kritisch en bewust voor hebben gekozen. Ouders om de hoek, die zijn er niet. Er zijn dus grote groepen ouders doe oproepbaar zijn voor allerlei en die komen, wanneer de school daarom vraagt. Dat zal niet gauw gebeuren bij openbare scholen.
Het heeft me trouwens altijd verbaasd waar "de burgemeester" zijn educatieve autoriteit vandana haalt – die soort functionarissen zijn immers qualitate qua ontdaan van enig onderwijskundig benul. Over de onderwijs-oncapaciteiten van ministers en hun hulpjes wordt hier op het forum al genoeg gezegd (alleen, het helpt niet, ze blijven maar komen).