Tot op de hoogste niveau’s binnen het bedrijfsleven blijkt de drogreden “Kennis veroudert dus daar hoef je geen nadruk op te leggen” opgeld te doen. Nu is het Tex Gunning, lid van de RvB van AkzoNobel die met deze redenering op de proppen komt in zijn oproep om te komen tot “waardengedreven onderwijs”.
Voor zover ik weet is meneer Gunning bepaald niet op zijn achterhoofd gevallen en een deel van zijn betoog kan ik persoonlijk wel onderschrijven. Met name het deel waarin hij ervoor pleit om kinderen op school met zoiets als ‘systeemdenken’ in aanraking te brengen. Maar zijn opinie (ook recentelijk geventileerd in het Financieele Dagblad) dat minister Van Bijsterveldt de plank misslaat met haar hernieuwde aandacht voor rekenen & taal lijkt me een tikje ‘misguided’.
Wat levert ‘waardengedreven onderwijs’ volgens Gunning op? Citaat:
“Waardengedreven onderwijs levert jonge mensen af die hun passie en talent willen gebruiken om een bijdrage te leveren aan de wereld en die dat ook kunnen omdat ze geleerd hebben hun creativiteit aan te boren en out of the box te denken. Ze zijn vertrouwd met hun interne kompas en zijn in staat om van daaruit hun leven en de wereld vorm te geven.>
Hij suggereert hier – en elders in zijn teksten – dat het onderwijs de creativiteit zou doodslaan; Gunning verwijst dan ook naar Ken Robinson.
Zie HIER voor een samenvatting van Gunning’s lezing. De integrale tekst is ook als PDF te downloaden. Ter informatie het CV van Tex Gunning.
Aan de top is de afstand tot de begane grond wel erg groot
Meneer Gunning heeft het over “leaders” die out of the box moeten leren denken en die bovenal “great men” moeten zijn. Nog los van deze wat al te eenzijdige insteek in leiderschap, gaat het voorbij aan de vele leerlingen en studenten die niet in de wieg gelegd zijn om “excellent leaders” te worden, maar die straks het infuus van de ziekenhuispatient aanleggen, de distributieketting van de auto vervangen of in moeilijke tijden het boerenbedrijf van de ouders overnemen.
Meneer Tex Gunning neemt wel heel erg vaak het woord “great” in de mond.
Het is typisch een voorbeeld van beroepsdeformatie. Maak een IT-er minister van onderwijs en we moeten allemaal aan de computer, neem een organisatiedeskundige en de hele heisa gaat op de schop en kies een “transformational leader” (zijn woorden) en je weet dat niks hetzelfde blijft en alle oude waarden aan de kant worden geschoven.
Akzo Nobel …. was dat niet de organisatie die Organon de nek heeft omgedraaid? Goeie “transition” beste Tex, zeker voor de mensen in Oss. Great man, die Tex… levert ook Great Organisations op die Great Results genereren. Jammer alleen dat we daar niet meer van mogen genieten. Dat genoegen is nu alleen nog maar weggelegd voor de Indiers, of waren het Koreanen, of Chinezen…. Brazilianen misschien? Ach, kweet het niet meer. En trouwens, dat changt straks ook wel weer heel snel (Kenianen?). Hopelijk blijven de verpleegsters, de automonteurs en de boeren nog een tijdje inside the box denken en gewoon hun werk doen en ontnemen grote leiders als meneer Gunning hun kinderen niet hun gewone taal- en rekenonderwijs.
Verontrustend
van dit soort visies is het uitgangspunt dat iedereen een ‘bevlogen en creatieve leider’ zou moeten zijn. Je kunt toch niet menen dat een oorlog gevoerd kan worden door een leger dat helemaal uit generaals bestaat. Of dat een school gerund kan worden met louter creatieve managers en bevlogen onderwijskundigen.
Ik neem aan dat AkzoNobel
Ik neem aan dat AkzoNobel vanaf nu alleen maar mensen aanneemt die out of the box denken, creatief met de benen op tafel hangen en geen vak geleerd hebben.
Of nee, ik denk dat AkzoNobel zit te springen om vakmensen met verstand van zaken die een fatsoenlijke opleiding genoten hebben.
AkzoNobel
Ik denk dat AkzoNobel hard vakmensen met verstand van zaken die een fatsoenlijke opleiding genoten hebben nodig heeft, maar dat ze vooral mensen aannemen die out of the box denken, creatief met de benen op tafel hangen en geen vak geleerd hebben. Dat is hoe de huidige maatschappij werkt en waar de maatschappij aan ten onder lijkt te gaan.
Ik ben wat pessimistisch vandaag….
Ter opbeuring: broeder Isaak
Op BNR radio was een tijdje geleden een interessant interview met broeder Isaak van trappistenbrouwerij de Koningshoeven. Hij vertelde hoe er eisen werden gesteld aan echt trappistenbier, hoe goed de zaken liepen en hoe de verdiensten voor een belangrijk deel werden besteed aan sociale doelen (vanwege de gelofte van armoede van de broeders). Hoe de goede verdiensten (ze produceren uitstekend bier) werden belegd in fondsen die zich niet met allerlei verderfelijke zaken bezighouden.
Dat interview met die wijze monnik/directeur was een moment van warmte in een wereld vol van grijpgrage handen en glibberige holpraat die met al die hebzucht meestal gepaard gaat.
Korte tijd later las ik hoe het trappistenbier niet was aan te slepen. Ik denk dat heel veel mensen werden getroffen door het verhaal. Dat er behoefte is aan eenvoudig vakmanschap zonder al die leugenachtige en gladde praatjes.
BON past daarin. Als er leraren zijn die hun vak goed beheersen, moeten we niet gaan zaniken over profielplaatjes waarin die leraren zouden moeten passen. Al die POPs, PAPs, competentieprofielen, beleidsplannen, kwaliteitsplannen enz. enz. kunnen dan allemaal de prullenbak in omdat zij allesbehalve zorgen voor goed vakmanschap.
Zij vallen onder de blabla-wereld van de leugenpraat, de holpraat, de gladjanuspraat, waar mensen weerzin tegen hebben.
Sollicitatietips
Met eerlijkheid kom je er niet. Bluffen en liegen zijn heel belangrijke competenties voor de sollicitant.
Profetische uitspraken van een groot leider
Ik kan de link helaas niet meer vinden. Ik heb de tekst uit mijn geheugen opgetekend.
Herman Wijffels, een paar jaar geleden tijdens een speech over duurzaamheid :
“De bankier van de toekomst is niet uit op persoonlijk gewin. Hij wil vooral verbinding zoeken: verbinding met mensen, met werknemers, met de natuur. Hij wil werken aan een duurzame samenleving, sociale rechtvaardigheid en eerlijke verdeling.“
Nog zo een:
Het enige doel van een onderneming zou de toekomst moeten zijn.
Bij oude familiebedrijven was dit doel al ingebouwd, bij de huidige kapitaalsbedrijven wordt dit bijna uitgesloten.
Het economische systeem maakt het opkopen en ‘leegeten’ van bedrijven uiterst aantrekkelijk. Geen wonder dat dit volop gebeurt. Er zijn domweg te weinig prikkels om duurzaam te ondernemen.
Niet te somber …
… Hinke. Je schrijft:
“Het economische systeem maakt het opkopen en ‘leegeten’ van bedrijven uiterst aantrekkelijk. Geen wonder dat dit volop gebeurt. Er zijn domweg te weinig prikkels om duurzaam te ondernemen.”
Ja, er worden bedrijven opgekocht en leeggegeten. Echter: het komt vele malen meer voor dat de resultaten van een overgenomen bedrijf sterk verbeteren. Een belangrijke reden is daarbij dat de opkopende partij kans ziet om structureel de kosten te verlagen en/of de productiviteit en/of afzet te vergroten. Kortom: het bedrijf gaat dan in verbeterde vorm de toekomst in. Mogelijk met minder werknemers dan voorheen, maar wel met toekomstperspectief.
Misschien moest zo’n overname ook maar eens in onderwijsland plaatsvinden. Op managementlagen valt het nodige te besparen waardoor weer meer middelen naar het feitelijke onderwijs kunnen vloeien. Gevolg: betere resultaten en blijere werknemers met lagere kosten. In hedendaags jargon een “win-winsituatie”.
Is al gebeurd, en desastreus.
En wat heeft die lawine van fusies ons gebracht?
Schaalvergroting, meer managers, meer bureaucratie. Het aantal leerlingen per personeelslid wordt steeds kleiner, maar het aantal leerlingen per klas wordt steeds groter. De kosten lopen op, terwijl de kwaliteit daalt. De top weet niet meer wat er aan de basis gebeurt. In plaats van goed onderwijs te faciliteren houdt men zich onledig met veranderingsmanagement, voortdurende onrust. Het werk van de docent wordt steeds zwaarder, het resultaat wordt slechter. De schaalvergroting is al lang het optimum voorbij.
Hoezo win-win situatie…
Is niet gebeurd ….
JTS schrijft over ‘die lawine van fusies’, daar zitten we uiteraard niet (opnieuw) op te wachten. En wellicht heb ik het wat onzorgvuldig geformuleerd, maar ik doelde op het “reinigende” karakter van een overname in de commerciële sector. Je kunt immers best fuseren mits dat juist leidt tot een meer “lean and mean” organisatie, dus een organisatie waarbij de overheadkosten zo klein mogelijk zijn. Dit is bijvoorbeeld te bereiken door te werken met een cellenstructuur: een ‘cel’ is weliswaar eigendom/onderdeel van een groter geheel maar functioneert vrijwel zelfstandig.
Hellend vlak
Beste Marten, hier komen we op een hellend, want politiek, vlak. Naar mijn oprechte overtuiging kunnen goede bedrijven een nuttige bijdrage leveren aan de samenleving. Helaas is heel vaak slechts het énige doel om zoveel mogelijk winst te maken.
Soms (hoewel ik daarvan zelf geen voorbeelden ken) worden bedrijven opgekocht en winstgevend gemaakt, maar dat gaat dan wel ten koste van de maatschappelijke bijdrage van dat bedrijf. Het is nogal niet makkelijk om winstgevend te worden door je productie naar China of het voormalige Oostblok te verplaatsen. Als winstgevendheid betekent dat er mensen worden ontslagen, of onder slechtere voorwaarden (zie de post) weer terug mogen komen, dan is de maatschappelijke waarde van het bedrijf op zijn minst achteruit gegaan.
Afgrond
Beste Hinke,
Denk nog eens een keer na over deze ontboezeming.
Zodra de uitgaven de inkomsten overtreffen gaat een bedrijf de afgrond tegemoet en zodra het vermogen op is ben je failliet. Een bedrijf is onderhevig aan (regionale/landelijke/europese/mondiale) concurrentie; het is geen sociale werkplaats die tekorten kan afdekken bij de overheid.
Bedankt
Bedankt voor het woord ‘nog’ in je eerste regel Hendrikus. Je zag dus wel dat ik er al over na had gedacht.
Ik pleit er op geen enkel moment voor dat bedrijven verliezen gaan maken. Het ging over de maximalisatie van de winst. Zelfs als er nog royaal winst is gaan bedrijven mensen ontslaan, omdat ze méér winst willen. De voorbeelden hoor je dagelijks op de TV of zie je- als je die leest- in de krant. Zelfs een mindere GROEI van de winst is al aanleiding om het elders te zoeken. Op dat moment gaat winstmaximalisatie vóór andere zaken en wordt een bedrijf een negatief blok aan het been van de samenleving. Als ze dan nog subsidies gaan vragen of belasting ontduiken is een bedrijf gewoon fout.
Geen politiek maar praktijk
Hinke, ik begrijp je wantrouwen maar bedrijven zijn niet ingesteld als werkverschaffers. Ze verdienen geld waarvan alle belanghebbenden (personeel, klanten, leveranciers, aandeelhouders) hun deel krijgen. En steeds vaker is bij bedrijven het begrip “duurzaamheid” (ja ik weet het, een afgelebberd cliché) mede maatgevend. Dan bedoel ik “duurzaamheid” in de zin van “zorgen dat het bedrijf ook (over)morgen nog bestaat”. Dat betekent dat het bedrijfsdoel niet uitsluitend de maximale winst is.
Van bedrijven die zijn opgekocht en weer winstgevend gemaakt door zogeheten ‘private-equity’-investeerders zijn vele voorbeelden te vinden. Maar daar lees je in de krant nooit over want het is geen dramatisch nieuws. Productieverplaatsing richting Oosten is inderdaad aan de orde en zorgt ervoor dat bedrijven – ook al is dat soms in afgeslankte vorm – kunnen blijven bestaan. Het alternatief is namelijk meestal sluiting en dat zou je al helemaal niet willen.
Een school (of scholengroep) op de manier van private equity doorlichten en ontdoen van onnodige kosten lijkt mij wel een fijn plan. Door de kostenposten eens werkelijke kritisch te beoordelen op hun bijdrage aan het primaire proces kun je een school creëeren die het beschikbare geld optimaal gebruikt. Lijkt mij alleen maar gunstig oftewel met een ander cliché: een win-winsituatie 🙂
Welke kennis veroudert?
Liever zouden we willen horen welke kennis zo snel veroudert.
Ik denk niet dat men bij deze firma creatieve boekhouders wil.
Ik denk ook dat deze firma niet zit te wachten creatief taalgebruik in rapporten en brieven b.v.
De firma zal ook geen creatief Nederlands verlangen als de bestuurderen met elkaar overleggen (hullie sien het goed).
Ook op creatief Engels zal men bij de internationale besprekingen niet zitten te wachten (I hate you welcome).
Op arbeiders die creatief met de opgedragen taken omspringen (laten we vandaag eens een heel ander kleurtje gaan toevoegen) zal men niet zitten te wachten.
Sollicitatiebrieven met veel creatieve spelfouten (beste Teks)zal men zeer waarschijnlijk direct terzijde leggen.
Vertegenwoordigers met een creatieve verkoopmethode (“mevrouw, ik smeer het gelijk op uw wandje”) zullen niet gewaardeerd worden.
Kortom, welke kennis verandert er nu zo snel. Zeker niet de basiskennis die de scholen moeten aanbieden.
Computers veranderen snel, dat wel. Maar de onderliggende kennis toch niet: die blijft toch bestaan?
Waarmee de leus ‘kennis verandert snel’ vooral de zoveelste holle leus blijkt te zijn.
‘Voorbereid op de toekomst’
Ook al zo’n loze kreet. Aangezien niemand de toekomst kent is het voorbereiden erop een loze actie.
Ik neem aan dat de heer Gunning 50 jaar geleden geen flauw benul had van de toekomst. Toch heeft hij zich, 50 jaar later, kennelijk aardig weten aan te passen.
Wat dat is nu juist zo leuk: de techniek mag dan in rappe schreden vooruit gaan, de mens aan wie die techniek ondergeschikt is, verandert gelukkig niet in ernstige mate.
Vandaar dat zowel Gunning als zijn kinderen gewoon verliefd kunnen worden, kinderen kunnen krijgen, evenals hun huisje, boompje en beestje.
Alle hoogdravende praat verdwijnt als we bezien hoe de mens niet erg verandert. Tevens verandert de basiskennis (spelling, talen, rekenen, geschiedenis, biologie, schrijven e.d.) ook niet bijzonder. Het lijkt de natuur wel: jaar in jaar uit hetzelfde liedje.
We hebben b.v. nu de zeer hoogwaardige techniek van het internet tot onze beschikking. Maar zijn mensen nu veranderd? Welnee. Ze roddelen en babbelen net zo hevig als vroeger, alleen nu met gebruik van zeer hoogwaardige technieken.
hypercorrect?
Ik vind de lezing zo politiek-correct-anno-2011 (duurzaam, creatief, veilig, vrede, innerlijke zelf, sociaal verantwoord ondernemen, etc.) dat ik begin te vermoeden dat de heer Gunning naar subsidies zit te hengelen.
Uiteraard slechts een vermoeden mijnerzijds en al helemaal geem mening van BON.
Kritiek van Gunning op het (vernieuwde) onderwijs?
De kritiek van Gunning betreft dus het onderwijs dat intussen ‘vernieuwd’ is geworden geweest.
En toch is zijn kritiek precies dezelfde als die van vernieuwers.
Dat kan twee dingen betekenen:
1. De vernieuwingen hebben dan na enkele decennia nog steeds hun waarde niet kunnen bewijzen; er vindt nog steeds ‘ouderwets’ onderwijs plaats.
2. De heer Gunning praat van zeer grote afstand over ‘het’ onderwijs en praat misschien zelfs vage idealisten na die geen benul van de werkvloer hebben.
De heer Gunning heeft het over waardengericht onderwijs: onderwijs zou zich vooral moeten richten op de persoonlijkheid van de kinderen en veel minder op de kennis.
Hij vergeet dat waardengericht onderwijs bij het bijzonder onderwijs altijd belangrijk werden gevonden, NAAST het aanleren van goede kennis.
De generatie die de wereld zo veranderd heeft, had wel ouderwets en kennisgericht onderwijs genoten.
Hij noemt de volgende waarden:
– Jezelf kennen
– Zelfvertrouwen
– Het leuk vinden te leren en te onderzoeken
– Een evenwichtig sociaal leven
– Kunnen leven in co-existentie met anderen en met de natuur
– Waardevolle bijdragen leveren aan de maatschappij.
Nu denk ik dat de ouderwets getrainde baby-boom-generatie op alle genoemde velden best wel wist te slagen, hoewel het onderwijs er niet speciaal de nadruk op had gelegd.
Daarom zou ik niet weten waarom het onderwijs er nu dan wel de nadruk op zou moeten leggen.
Hoog new-age-zweef-gehalte, dit verhaal.
Ik mag hopen dat AkzoNobel veel nuchterder zijn zaken zal doen.
Niets menselijks ons vreemd
De heer Gunning geeft aan dat hij zijn gedachten ontplooide na het zien op zijn anderhalf jaar oude dochtertje.
Zulke jonge kinderen ontroeren vanwege hun volstrekte eigenheid die nog niet is ‘bedorven’ door allerlei opvattingen van volwassenen.
Liefst zou je zulke ontwapenende openheid en natuurlijkheid voor altijd willen vasthouden.
De praktijk laat echter zien dat, als we de drie-jarigen b.v. niiet gaan corrigeren, zij in een paar jaar tijd kunnen uitgroeien tot kleine monstertjes, niet alleen richting leeftijdsgenootjes maar zelfs tegenover volwassenen.
De praktijk laat ook zien dat ouder geworden kinderen niet in staat zijn zelf hun juiste pad te ontdekken als het gaat om het verwerven van bruikbare kennis. Op korte termijn kan het lijken dat het kind ‘goed in zijn vel’ zit, op wat langere termijn zal het kind voortdurend het hoofd stoten vanwege de kennistekorten die het ontving dankzij onderwijs dat zich vooral richtte op ‘het fijne gevoel’.
Op de langere termijn blijkt dat onderwijs dat zich richtte op de eigen fijne gevoelens en de fijne saamhorigheid, ervoor zorgt dat die leerlingen die ooit zo genoten hadden, vastlopen bij hun verdere kennisontwikkeling.
Ze hebben zoveel manco’s op elkaar gestapeld dat er nauwelijks nog voortgebouwd kan worden.
Zo eindigen we met een land vol mensen die tevreden zijn met zichzelf (hopen zulke idealisten) maar die geen ontwikkeling kunnen voortzetten.