In verband met de De Avond van het Onderwijs (vanavond op TV) heeft de NTR een onderzoek laten doen. Zie het bericht in de volkskrant. Volgens de onderzoekers moet elke school een psycholoog of orthopedagoog aanstellen om de kloof tussen ouders en school te overbruggen. Ook moeten ouders (net als op de basisschool) de middelbare school in en uit kunnen lopen.
Het moet allemaal niet gekker worden….
Gekker
Niet alle leerlingen zijn even briljant en ongecompliceerd zoals jij bent, Mark.
Er zijn grote aantallen leerlingen die echt persoonlijke problemen hebben, en waar de ouders iedere nieuwe leerkracht en conciërge herhaald moeten uitleggen hoe en wat. Zonder echt succes. En met uiteindelijke vervelende gevolgen voor de studieloopbaan.
Je stelt het hier voor alsof er in het voortgezet onderwijs op dit moment geen schoolpsycholoog of orthopedagoog valt te bekennen. Dat is natuurlijk onzin.
Kunnen we misschien inhoudelijk op de problemen ingaan?
Re: gekker
Het ‘gekker’ sloeg vooral op de laatste zin Ben: ‘Ook moeten ouders (net als op de basisschool) de middelbare school in en uit kunnen lopen.’
Gekker
Vermijd dan het msiverstand, en laat dat gekker worden achterwege. En je onjuiste samenvatting van het bericht in de Volkskrant:
Ook moeten ouders (net als op de basisschool) de middelbare school in en uit kunnen lopen.
Dat staat nergens, dat lees jij erin.
Gekker
En toch vind ik het gek dat er wordt gepleit voor psychologen op school. Precies zo als dat ik het gek vind dat er ZAT’s (zorg advies teams) op school zijn en als ik me goed herinner soms zelfs een politieman.
Ik beweer niet dat er geen kinderen met psychische problemen zijn, maar de oplossing voor die problemen is niet om een paar blikken hulpverleners open te trekken. De oplossing is om beter gestructureerd onderwijs te verzorgen en leerlingen die dan nog problemen hebben (en veroorzaken) in speciaal onderwijs onder te brengen. Ook zorgt aanbod voor extra vraag, dus je kunt wachten op uitdijen van de hulpverlening.
ik vind het ook gek
Waarom zou een psycholoog aan een school moeten worden verbonden? Is de school het centrum voor therapie?
Ouders kunnen een gesprek aanvragen met de leerkracht. Soms helpt alleen dat gesprek al, maar soms ook niet natuurlijk. Private thuisproblemen kunnen niet door een leerkracht worden opgelost en daarom zie ik geen kloof tussen ouders en school. Zie ik ook niet hoe een schoolpsycholoog iets zou kunnen dichten.
Soms had ik ouders die klaagden over hun kinderen terwijl ik slechts kon denken ‘zo vader zo zoon’. Gaat u dat een ouder vertellen, haalt u zich slechts moeilijkheden op de hals.
Gescheiden ouders die hun ruzie via de leerkracht uitvechten: maak vooral dat je wegkomt. Mensen wentelen hun problemen graag op anderen af.
In veel gevallen helpt een nachtje slapen al voldoende om ‘problemen’ weer in nuchterder perspectief te bezien; zorg dus dat u als leraar niet te gemakkelijk bereikbaar bent.
Zodra je als leraar een rol op je neemt als therapeut wek je verwachtingen die je niet waar kunt maken.
Voor de grotere moeilijkheden is de psycholoog of therapeut ook buiten de school te vinden.
‘Oplossing’ zoekt probleem; in dit geval.
Psychologe op school
In de zestiger jaren had iedere universiteit al een afdeling studentenpsychologen, al dan niet ondergebracht bij de studentenartsen. Het basis- en voortgezet onderwijs werd bediend door schoolpsychologische diensten.
Sindsdien zijn er tal van schaalvergrotingen, fusies en reorganisaties geweest. Scholen hebben nu vaak een dermate grote schaal, dat het praktischer is om de schoolpsycholoog in huis te hebben, in plaats van op afstand.
Kijk om je heen: de instelling waar jij werkt heeft waarschijnlijk ook een studentenpsycholoog. Een gemiddelde scholengemeenschap heeft een voldoende groot reservoir aan psychische en verwante problemen om die huispsycholoog overspannen te krijgen.
Dat aanbod zorgt voor vraag, is inderdaad onderdeel van de huidige problemen. Vermoedelijk is het juist uit de medische zorgdiensten dat er veel ‘psychologisch’ zorg wordt aangeboden (zonder bijgeleverde psycholoog). Dat mag allemaal wel wat minder, juist door psychologische dienstverlening strak te koppelen aan inzet van BIG-geregistreerde psychologen, aanspreekbaar op hun beroepscode.
Beroepsverenigingen
Nederlands Instituut van Psychologen NIP, Sectie Schoolpsychologen. website
Beroepsvereniging voor Orthopedagogen en Klinisch pedagogen met een Academische opleiding website
Is een schoolpsycholoog iemand die met een bachelor of master zomaar de school binnen kan wandelen? Zie
Tweejarige postacademische opleiding schoolpsycholoog website
Enzovoort.
Een schoolpsycholoog van het eerste uur was Alfred Binet, je weet wel, die van de eerste intelligentietest. Waarom was dat: om kinderen die echt niet met het normale programma mee zouden kunnen doen, veel sneller te signaleren.
Diploma
In tegenstelling tot een leraar moet zo een psycholoog of orthopedagoog dus wel een opleiding hebben (leraren hoeven alleen maar ‘benoembaar’ te zijn, en schoolbesturen mogen iedereen ‘benoembaar’ verklaren).
professional
In dit verband is het bepaald interessant dat gezondheidszorgers (en hun organisaties) zichzelf nogal eens bekwaam vinden om psychodiagnostiek te beoefenen, en vlot over de brug komen met adhd-stempels en verwante vage categorieën uit de DSM-IV (de eraan komende DSM-V zal tot nog grotere ongelukken leiden). Een huiveringwekkend voorbeeld van een huisarts die een heel gezin van adhd-medicijnen voorzag, zal ik mij nog lang herinneren uit een documentaire over precies dit probleem van onduidelijke zorgverleners die zich op psycho-diagnostisch gebied wagen.
Zie ook de blog Schending van privacy van leerlingen, over de hagelschotmethode van hele klassen testen op psychische problemen.
Psychologen zijn bij uitstek in staat om de gekte op het terrein van de stempels en stempeltjes voor allerlei beperkingen in te perken. Om schoolartsen en huisartsen te corrigeren, zal ik maar zeggen.
Aan de andere kant is teveel psychologie ook weer niet goed, zoals alles dat teveel is. Zie voor een historisch overzicht
De enorme uitbreiding van het onderwijs (in de loop van de vorige eeuw) is een maatschappelijk experiment van immense omvang.
Wat lees ik nu weer?!
Op de website van de postacademische opleiding tot schoolpsycholoog.
‘Passend Onderwijs houdt in dat schoolbesturen vanaf dan een zorgplicht hebben. De positie van de school als vangnet voor psychosociale problematiek van leerlingen (en hun ouders (???)) wordt daarmee ook formeel een feit.’ De schoolpsycholoog zal in dit kader een belangrijke rol vervullen.’
Nee maar; het is dus echt de bedoeling dat de school een therapeutisch centrum wordt. Ik sta steeds weer perplex als ik zulke woorden lees.
Passend Onderwijs betkent dus ook psychosociale hulp aan ouders, vanuit school.
De hele zaak begint totalitaire trekken te krijgen. De school bemoeit zich zo langzamerhand met alles als het om ouders en kinderen gaat. Uiteraard wordt begonnen met de ‘zwakkeren’: van hen verwacht men de minste weerstand aangezien zij zelden opgewassen zijn tegen het bureaucratisch geweld dat hen altijd onder de tafel weet te praten.
Waartoe dit totalitaire holisme?? Ik zie veel liever gescheiden werelden. Is veel beter voor de persoonlijke gemoedsrust.
We zitten toch echt niet te wachten op een instantie (de school) die zich met uw hele leven zit te bemoeien.
Zorg kan nuttig zijn
Op zich vind ik goed samenwerken met zorg en hulpverlening belangrijk. Een plek van de hulporganisaties in de school kan praktisch zijn MAAAAAAR de kosten hiervan mogen niet op de post Onderwijs geboekt worden, maar op Maatschappelijke zorg.
Niet gekker
Nooit wanhopige ouders van een autistische student van jou op je spreekuur gehad? Of heb je geen spreekuur?
Universiteit
Ik werk op een universiteit Ben, mijn studenten zijn meerderjarig. Het bespreken van problemen van mijn studenten of hun resultaten met hun ouders is verboden.
meerderjarige autist komt voor zichzelf op?
Mark,
Vertel er eens meer over. Moet een meerderjarige autistische student aan jouw universiteit zelfstandig zien te overleven, of zijn er anderen dan zijn docenten die op kunnen treden?
Je weet ongetwijfeld dat autisme, waaronder het syndroom van Asperger, relatief vaker is te vinden onder wiskundigen, misschien wel in het bijzonder onder briljante wiskundigen (enig oorzakelijk verband loopt natuurlijk niet van de wiskunde naar autisme; wiskunde heeft een zekere aantrekkingskracht voor leerlingen met autisme). Je moet studenten kennen die met deze problematiek worstelen, niet wat hun wiskunde betreft, maar in hun leven, ook hun leven als student van jou.
Handelingsbekwaam
Als een meerderjarige ‘handelingsbekwaam’ is dan is het verboden om privezaken met anderen te bespreken tenzij er per geval expliciete toestemming is gegeven door de betrokkene. Mensen met Asperger zijn wettelijk gezien handelingsbekwaam. Zware autisten niet, maar op een universiteit zul je die niet (veel) terugvinden.
In Engeland is er een ‘personal tutor’ die zorgt voor ‘pastoral care’. Dat is anders dan in Nederland. Ook ik heb ‘persoonlijke studenten’ voor wie ik het eerste aanspreekpunt ben in geval van problemen van welke aard dan ook. Eerstejaars wonen op campus en daar hebben ze ook een ‘house tutor’ (meestal een ouderejaars student die in hetzelfde gebouw woont). Psychologen zijn een laatste optie, net als in de gewone maatschappij.
Wel ouders
Gelukkig geen wanhopige ouders gehad, wel een zeer betrokken moeder van een autist, waarmee prima te overleggen was en gelukkig niet in een ‘spreekuur-setting’
Anekdote
Na de overgang van VSO VMBO 1 naar VMBO 2 werd mijn zoon geconfronteerd met een behoorlijke verzwaring van de hoeveelheid werk voor school: In het tweede jaar zetten veel docenten een tandje bij. Daarnaast kreeg mijn zoon er vier vakken bij omdat hij nu in de tweede zat: Duits, maatschappijleer, economie en rekenen. Ook werden het aantal lesuur per dag uitgebreid van 6 naar 7 (woensdag van 4 naar 5), en de pauzes ingekort. Dit was behoorlijk slikken voor mijn zoon. Na een tijdje kreeg hij last van tics. Dit was niet voor het eerst: hij heeft daar aanleg voor. Ik nam op een vrijdag via de e-mail contact op met de mentor van mijn zoon, overigens een sympathieke man, voor een gesprek. Ik hoopte dat de mentor af en toe een praatje met mijn zoon zou kunnen hebben voor een bemoedigend woord en een klopje op de schouder, en er zou misschien gekeken kunnen worden naar de hoeveelheid werk. Mijn zoon was zelf eigenlijk best opgewekt en leek er niet zo mee te zitten. Op maandag liet de mentor weten dat hij de kwestie had doorgeschoven naar de Begeleidingscommissie, met daarin de adjunctdirecteur, de schoolpsycholoog, de schoolarts en de maatschappelijk werkende, en als “losse” leden de zorgcoordinator, de intern begeleider, de orthopedagoog en de leraar. Ze zouden de kwestie bespreken en mij daarna uitnodigen voor een gesprek. Mijn zoon gedegradeerd tot “geval”; een normale, menselijke interventie van de kant van de mentor kwam er helemaal niet aan te pas. Ik heb laten weten dat ik daar (zeker in eerste instantie) geen behoefte aan had; ik hield vast aan een gesprek met de mentor. Daar werd niet op geregeerd: ik kon bij de Begeleidingscommissie komen. Ik heb dat niet gedaan en dat gesprek met de mentor is er ook niet meer geweest. De tics zijn nu weer minder; mijn zoon ervaart ze als “een fact of life”. A.u.b. Zo weinig mogelijk psychologen op de scholen.
Om stil van te worden
“de Begeleidingscommissie, met daarin de adjunctdirecteur, de schoolpsycholoog, de schoolarts en de maatschappelijk werkende, en als “losse” leden de zorgcoordinator, de intern begeleider, de orthopedagoog en de leraar”
Wat kun je aan zoveel deskundigheid nog toevoegen op een ‘gewone’ school?
@Hendrikush, geen “gewone school”
Het betreft wel een school voor speciaal onderwijs, met SO en VSO samen ongeveer 200 leerlingen. Maar ook daar lijkt mij een bescheiden, gewoon menselijke, aanpak, zeker in eerste instantie, het beste.
Kees
Alle leerlingen zijn tegenwoordig Kees (case).
Kortom eindeloos amateur gepsychologiseer door daar niet toe opgeleide onderwijzers e.d..
Beter eerst het woord case eens fatsoenlijk leren uitspreken.
Je zou er complexen van krijgen. Allemaal buitengewoon aan pedagogische modegrillen onderhevig.
Gewone medemenselijkheid
is waarschijnlijk niet ‘kundig’ genoeg, hoewel het meer weet te bereiken dan het eindeloze rapporten schrijven.
We durven niet meer, bang geworden voor de ‘deskundigen’.
Zat
In het MBO kennen we de Zorg Advies Teams. Daar moet je een leerling melden die specifieke zorg nodig heeft. Ze vergaderen één keer per maand om te bespreken of ze die leerling zorg kunnen bieden. Totaal waardeloos! In het onderwijs moet je ook eens snel kunnen handelen, dan maar wat minder specifiek deskundig.
– een leerling waarvan de anorexia nu echt te erg wordt, daar wacht je toch geen maand mee?
– een leerling die om onduidelijke redenen van huis is weggelopen en maar zéér onregelmatig op school komt. Naar het Zorgteam? Was er maar iemand die zijn financiën kon regelen en een noodkamer kon verzorgen.
– Een leerling die zonder zich af te melden al meerdere malen niet is verschenen op examens, misschien faalangst, prestatie-angst, weet ik veel.
Malou van Hintum
Malou van Hintum heeft over dit onderwerp een column geschreven in de volkskrant.
Beelden
Iedereen heeft andere beelden voor ogen. Dat discussieert lekker. Casuïstiek, zoals hierboven het door kersje beschreven geval, maakt duidelijk dat er duizend en één mogelijke situaties zijn waarin een psycholoog al dan niet als lid van een team al dan niet enige nuttige functie kan hebben, waar ouders al dan niet blij mee kunnen zijn. Empirische gegevens zouden ook helpen, maar je ziet in de discussie dat zelfs het resultaat van het vragenlijstonderzoek niet goed wordt verstaan: het is niet zo dat alle ouders een psycholoog in school zouden willen zien: dat percentage is bepaald minder van 100. Het is ook niet zo dat de schoolpsycholoog een nieuwigheidje is, en scholen op dit moment verstoken zouden zijn van ondersteuning van psychologen en orthopedagogen. De discussie zou dus moeten gaan over meer of minder psychologie in school, en waarvoor dat goed zou kunnen zijn of juist niet. Koppel dat aan geldstromen (voor niets gaat de zon op): gaat de kost hier voor de baat uit? Misverstanden maken het er niet eenvoudiger op. Bijvoorbeeld: schoolpsychologen zijn geen psychotherapeuten. Het stukje van Malou van Hintum begint met een drogreden, een idiote suggestie van de psycholoog die verantwoordelijkheid overneemt en onmisbaar is voor het overwinnen van persoonlijke problemen.
Een psycholoog op iedere school is overbodig. Leerkrachten, ouders, maar ook leerlingen kunnen zelf verantwoordelijkheid nemen en problemen overwinnen. Dat stelt Malou van Hintum.
Het grappige van haar column is natuurlijk, voor de goede verstaander, dat het een collage is van problemen waar vooral geen psycholoog aan te pas moet komen.
Het geval van de dyslexie-verklaring die voor een gering bedrag te koop is bij psychologische bureaus: ik heb geen reden om eraan te twijfelen dat die misstand voorkomt. Is dit misschien een van de redenen geweest voor leerkrachten om te pleiten voor een psycholoog verbonden aan de school, zonder euro-tekens in de ogen?