Drie gevaarlijke personen

Sensationeel was de titel/tekst “Er dreigt een bloedbad op het vmbo als Dronkers gelijk krijgt” (BLOG van hendrikush | Vr, 11/12/2009) zeker. De muisklik die mij nog meer zou moeten opwinden was echter een koude douche. Maar mijn nieuwsgierigheid was voldoende gewekt om verder te zoeken. De stukjes “onderwijsvernieuwingen / ’Het onderwijs is terug bij af ’ van 19 november 2007 en Vmbo -leerling heeft vaak havo -niveau van 20 november 2007, beide van Hanne Obbink in TROUW,
brachten mij tot het openen van onderstaand BLOG.
De gevaarlijke personen zijn Rinnooy Kan, SER-voorzitter,, de onderwijssocioloog Jaap Dronkers en minister Ronald Plasterk. De eerste 2 zijn gevaarlijk wegens hun lokroep om weer te gaan experimenteren met met middenschool of/en basisvorming, de laatstgenoemde omdat hij zich minstens eenmaal heeft laten bedwelmen door de lofpraat van de bovengenoemde sirenes.
De sirenes streven er terecht naar dat kinderen niet als gevolg van het lagere milieu van hun ouders na de basisschool op een vervolgopleiding komen die onder hun kunnen ligt. Voor zo ver dat niet likt moeten er aantrekkelijke zijwegen aangelegd worden om leerlingen die de verkeerde weg ingeslagen zijn op het rechte spoor te brengen.
Wat het eerste betreft stellen zij dat in het buitenland leerlingen met verschillende potenties langer bij elkaar blijven zodat op een later stadium met grotere betrouwbaarheid over een vervolgtraject voor de afzonderlijke leerlingen besloten kan worden. Dat zou tot minder verlies van talent leiden.
Om te beginnen is er een tijd geweest dat via de HBS en de MULO veel leerlingen ver boven het ontwikkelingsniveau van hun ouders uitkwamen. In het besef dat intelligentie in hoge mate erfelijk is mag men verwachten dat zo iets in steeds mindere mate zal lukken. Het Vlaamse Onderwijsblad heeft daar al eens op gewezen. Men moet dus landen met elkaar vergelijken waarin reeds in de vijftiger jaren van de vorige eeuw voor kinderen van laagopgeleiden de formele barrières voor het volgen van hogere typen van onderwijs geslecht waren.
En nu een principieel punt. Het idee om leerlingen met verschillend capaciteiten na de basisschool bij elkaar te houden staat haaks op het beginsel dat elke leerling recht heeft op passend onderwijs. Dat je daarvoor kunt zorgen door elke leerling in een klas van 30 zelfstandig te laten werken of verrijkingsstof te geven is een fabeltje. Dat is al eens uitgerekend op deze website. Er zal dus wel degelijk klassikaal gewerkt moeten worden. De verschillen tussen de leerlingen betreffen niet alleen de snelheid waarmee de verschillende leerlingen iets onder de knie krijgen (en dat is op zich al voldoende reden om niet klassikaal les te geven aan heterogene groepen) maar ook de keuze van de leerstof en de didaktiek. Sommige leerlingen zullen meer belangstelling hebben voor echte wiskunde dan voor de verhaaltjes, de raadseltjes, de visualisering en de praktische toepasbaarheid van de Freudenthal-“wiskunde”. Relatief veel intelligente leerlingen leren liever vreemde talen op analytische wijze m.b.v. grammatika. Vertalen is leuk, richt de aandacht op de nuances in de bron- en de doeltaal en vergroot de uitdrukkingsvaardigheid van de intelligente leerlingen. VWO-ers onderwerpen aan het regiem van de basisvorming was dus een misdaad, een schennis van het recht op passend onderwijs. Rinnooy-Kan en Dronkers lijken die misdaad te willen herhalen.
Het is jammer dat de sirenes in plaats van in de oude fout te vervallen geen andere manieren bedenken om de invloed van het milieu op de keuze van het vervolgonderwijs terug tedringen. De afsluitende CITO-toets werd tot heden in Februari afgelegd. Door dat zo te laten en de scholieren de rest van het schooljaar aan geschiktheidstesten te onderwerpen zou men bij het determineren al een heel stuk hebben kunnen komen. Uit IQ-testen en voorbereidingscursussen op het VWO-toelatings-examen zou men al een heel eind kunnen komen.
Wat het ijzeren gordijn tussen HAVO-VWO-universiteit/hogeschool en VMBO-MBO-HBO nog het volgende: Het lijkt mij dat MAVO-leerlingen (VMBO-T-leerlingen) vakken moeten kunnen kiezen die het hen mogelijk maakt om naar de HAVO op te stromen. Dronkers spreekt van grote aantallen leerlingen die ten onrechte naar de VMBO-kant verwezen worden. De problemen die het HBO heeft met doorgestroomde MBO-ers lijkt dat tegen te spreken.
Seger Weehuizen

19 Reacties

  1. Aandacht voor een misverstand
    Er is een wijdverbreid misverstand over ‘niveau’. Intelligentie op zich is slechts een klein deel van het onderwijssucces; het gaat erom of je bereid bent om de mogelijkheden die je hebt optimaal te ontwikkelen. Dat kost veel energie,soms frustratie en vooral veel tijd. Dat betekent ook: uitstel (of afstel) van directe behoeftes: uitgaan, luieren, hangen, consumeren.

    Ik heb véél leerlingen die me meedelen dat ze op VWO of HAVO-niveau begonnen zijn. Als ze eindigden met een mager VMBO-diploma zegt dat precies alles over die mentaliteit van investeren in je toekomst.
    Ik zie ook dat ze soms alles op alles zetten om -tegen beter weten in- toegelaten te worden op een te hoog niveau van het MBO. De status van te kunnen zeggen dat je op datofdat niveau zit is dan belangrijker dan de kans op de vraag of je dit tot een goed einde kunt brengen.

    Het is een mentaliteit die me erg verbaast. Ik zou pas trots zijn als het diploma binnen is, waarmee je dus bewezen hebt dat je dat niveau ook waard bent.

    • Geen i.q.-test!
      Ook ik zie er niet het nut van in om naast een toelatingsexamen (en dan geen toets van C.I.T.O.) nog een i.q.-test af te nemen.
      Het gaat er niet om hoe intelligent je bent, het gaat er om wat je met je intelligentie doet. Ook al heb je een i.q. van boven de 130, wanneer je niet hard werkt voor een studie op niveau, dan haal je geen hoge cijfers. Het grote voordeel van een hogere intelligentie is dat je sneller nieuwe concepten begrijpt dan anderen, je moet echter nog evenveel tijd besteden aan het onthouden van feitjes (het geheugen is voor zo ver ik het begrijp meestal geen component van de i.q.-test) en je moet eveneens veel tijd besteden aan het oefenen met materie.

      Bovendien heb je met een i.q.-test vals negatieve en vals positieve uitslagen op die leeftijd. Zo’n i.q.-test meet immers op die leeftijd niet alleen je potentie (uitgezonderd de extreem hoog scorenden) maar tevens ofdat je voor of achter loopt op je leeftijdsgenoten. Een kind wat uit een hoger sociaaleconomisch milieu komt en die beter is opgevoed en beter is begeleid (huiswerk) door zijn ouders zal misschien het ontwikkelingsstadium van een kind van 14 jaar hebben terwijl een kind uit een lager sociaal economisch milieu dan weer het ontwikkelingsstadium van een kind van 8 jaar zal hebben. Die paar jaar verschil is cruciaal op die leeftijd. Om dezelfde reden zullen autistische kinderen altijd lager scoren dan wat eigenlijk het geval zou moeten zijn bij hun intelligentie: deze kinderen hebben ten slotte per definitie een ontwikkelingsachterstand van een paar jaar. Zo is het niet uitzonderlijk dat een autistisch kind met 11 jaar het ontwikkelingsstadium van een 7-jarig kind, of jonger, heeft, ondertussen wordt hij wel vergeleken met het gemiddelde kind van 11 jaar. Anderzijds zou het wellicht ook goed zijn om deze kinderen op latere leeftijd te laten starten met elke fase van het onderwijs maar het is nu eenmaal de cultuur in Nl. dat kinderen niet mogen blijven zitten of later mogen instromen.

      • Let my people go
        Ook ik zie een voorbereidingsklas met afsluitend toelatingexamen als de minst slechte weg om VWO-geschikteid te meten. Zo’n klas en het bijbehorende examen meten het vermogen om zich moeilijke stof eigen te maken maar ook indirect werkhouding en inzettingbereidheid. De verhouding waarin die kenmerken bij een bepaalde leerling aanwezig zijn is misschien moeilijk vast te stellen maar een leerling moet aan al die kenmerken voldoen en die kenmerken kunnen elkaar gedeeltelijk compenseren. De IQ-test dient in de eerste plaats voor het afgeven van een alert: als een leerling niet slaagt voor het toelatingsexamen maar een IQ heeft van b.v. 130+ is nader onderzoek gewenst. De CITO-toets is er nu eenmaal maar we moeten wel bedenken dat die vooral bedoeld is om de school de maat te nemen. Ik koester niet de illusie dat het met 3 verschillende soorten zeven wél helemaal zal lukken om elke leerling direct op het goede schooltype te krijgen.
        De tendens in Nederland is nu al jaren lang om meer te doen voor leerlingen met leer en opvoedingsmoeilijkheden ten koste van de intelligente leerlingen. Ik wil dat ze daar mee ophouden. In de vijftiger jaren was de aandacht er geheel op gericht om zo veel mogelijk leerlingen op de universiteiten te krijgen, vooral om natuurwetenschap of techniek te studeren zodat Nederland na “de oorlog” weer welvarend zou kunnen worden. Als de regering het onderwijs aan VWO-ers verder wil laten verslonzen, laat haar hen dan ten minste 3 dagen in de week goed onderwijs krijgen van hoogopgeleide eerstegraders en laat de leerlingen voor de rest thuis werken. Geef hen dus de kans om het weinige geld dat wel voor hen beschikbaar is goed te besteden. De schoolgebouwen met voorzieningen voor VWO-ers kunnen zo dubbel gebruikt worden.Seger Weehuizen

        • @Malmaison
          Krijgt dan

          @Malmaison

          Krijgt dan iedereen die gemiddeld een 7 staat de kans om die voorbereidingsklas te volgen, word door de willekeur van een leraar bepaald wie wel en niet die voorbereidingsklas mag volgen of zou er een toelatingsexamen moeten worden georganiseerd waarvoor de kinderen naar hartelust kunnen studeren?
          Indien deze selectie op een eerlijke manier zou gebeuren dan zou ik er een voorstander van zijn.

      • @Bart en Seger…
        Citaat van Bart:”Ook ik zie er niet het nut van in om naast een toelatingsexamen (en dan geen toets van C.I.T.O.) nog een i.q.-test af te nemen.”

        Ik zie dat nut wel degelijk.
        Intelligente kinderen scoren over het algemeen goed wanneer ze in een passende omgeving verkeren (zie onder).
        Het kan best zijn dat een basisschool die passende omgeving niet heeft geboden, omdat:

        1. de stof te vervelend en te laag van niveau zou zijn,
        2. de intelligente leerling zich tussen dat soort kinderen niet thuis heeft gevoeld.

        Een bekende uitspraak van gymnasiasten in deze is:”… dat zij zich op het gymnasium veel beter thuis voelen, omdat daar leerlingen zijn die hen begrijpen.”

        Het zou dus ook best kunnen zijn dat door hun gebrek aan inspanning op die lagere school dezelfde leerlingen een lage score voor dat toelatingsexamen of een Cito-toets zouden halen en tegelijk een 130+ score voor hun IQ-test.

        Alleen dat laatste al toont het nut voldoende aan.

        • @Seger en Hals
          “Het zou dus ook best kunnen zijn dat door hun gebrek aan inspanning op die lagere school dezelfde leerlingen een lage score voor dat toelatingsexamen of een Cito-toets zouden halen en tegelijk een 130+ score voor hun IQ-test.”

          Op zich heb ik daar geen moeite mee maar dit moet dan wel in twee richtingen werken!
          Dus, wanneer je slecht scoort op de iq-test maar goed scoort op het toelatingsexamen dan moet je eveneens zonder gemekker worden toegelaten.
          Je zal zien dat autistische kinderen dan toch weer benadeeld gaan worden. Er is immers maar voor 6% van de leerlingen plaats op het gymnasium terwijl een veelvoud hiervan er graag naar toe wil (factor 3?). Je zal zien dat er dan een en/en eis komt net als dat nu al het geval is bij de c.i.t.o.-toets en het schooladvies.
          Is een van de twee niet goed dan ben je bij veel gymnasia de pineut.

          Ik schrijf c.i.t.o. hier bewust nadrukkelijk als afkorting om te benadrukken dat het altijd nog een toets van een commercieel bedrijf betreft, het is geen heilig instituut. Er is geen enkele reden om niet eens een andere toets te gebruiken van een ander bedrijf, of de overheid, om de resultaten van een school te onderzoeken. Dat zou tevens een mooie gelegenheid kunnen zijn om deze toets enkel nog te gebruiken waarvoor die bedoeld is en die niet meer te misbruiken als selectiemiddel. Anderzijds is de combinatie van zo’n c.i.t.o.-toets en het advies van de basisschoolleraar altijd nog minder verwerpelijk dan enkel het advies van de basisschoolleraar.
          Ik zou dan ook tegelijkertijd met de invoering van een toelatingsexamen enkel nog de c.i.t.o.-toets, of een alternatief (bij voorkeur gezien de i.m.o. matigekwaliteit van de c.i.t.o.-toets!), willen gebruiken om de kwaliteit van de scholen te vergelijken.

          • Waar een wil is moet soms een weg komen @Bart
            Ik zou graag willen dat ook motivatie een rol speelt bij de toelaatbaarheid tot een bepaald schooltype. Als een leerling bij voorbeeld graag VWO wil doen maar het lijkt er op dat dat schooltype voor die persoon te moeilijk is en de leerling wil toch graag naar dat schooltype toe en ze is bereid er hard voor te werken vind ik dat ze (persoon) binnen redelijkheid die kans moet krijgen. Intelligentie heeft ook te maken met de snelheid waarmee je iets bereikt dus met ijver kun je gebrek aan intelligentie gedeeltelijk compenseren.
            Dove, blinde en ook autistische kinderen, ze moeten allemaal in staat gesteld worden naar de universiteit te gaan als ze daarvoor voldoende abstraheringsvermogen hebben. Voor kinderen met gedragsproblemen die vanuit een verkeerde mentaliteit stammen geldt dat niet. Maar bij autisme gaat het echt om een ziekte, een autist heeft meestal helemaal geen kwaad in de zin maar (als ik het wel heb) begrijpt niet wat de mensen in zijn omgeving denken en voelen. Voor zo ver zij laatbloeiers zijn moeten zij net als andere laatbloeiers die op 12-jarige leeftijd door de zeefroosters gevallen zijn ook op latere leeftijd een passende opleiding kunnen volgen.
            Waar ik een einde aan zou willen maken is dat leerlingen die op 12-jarige leeftijd duidelijk VWO-potentie hebben gedwongen worden om een lesprogramma te volgen dat hen onwaardig is, zoals een middenschoolprogramma of de basisvorming. (Een van de meest hypocriete uitspraken die ik op onderwijsgebied gehoord heb is dat de basisvorming ingevoerd werd om het niveau van het onderwijs voor 12-15-jarigen te verhogen)
            Ik denk dat jij ons het beste kunt uitleggen wat we voor zouden autisten kunnen doen.
            Seger Weehuizen

          • `
            Ik ben het met je eens dat de slimste leerlingen vanaf het eerste jaar onderwijs op hun niveau moeten kunnen volgen. De scholen moeten door de overheid maar verplicht worden om goede aanslutingsprogramma’s te ontwikkelen. Hier zijn we het over eens.

            “Maar bij autisme gaat het echt om een ziekte, een autist heeft meestal helemaal geen kwaad in de zin maar (als ik het wel heb) begrijpt niet wat de mensen in zijn omgeving denken en voelen. Voor zo ver zij laatbloeiers zijn moeten zij net als andere laatbloeiers die op 12-jarige leeftijd door de zeefroosters gevallen zijn ook op latere leeftijd een passende opleiding kunnen volgen.”

            Het probleem is dan dat de basis veel minder degelijk is aangezien havo’s niet goed aansluiten op mavo’s en vwo’s niet goed aansluiten op havo’s (ik weet dit uit ervaring).
            Ik zou in geval van laatbloeiers er dan ook een voorstander van zijn om 2 paden te bewandelen:
            – starten met elke fase op een iets latere leeftijd, 1-3 jaar afhankelijk van de fase (je kan nu eenmaal niet een 8-jarige tussen de kleuters zetten) zodat ze op het juiste moment het juiste onderwijs krijgen.
            – een wat soepelere toelating tot het hogere niveau inclusief gymnasia, na het eerste jaar kan hij/zij altijd nog een stapje terug doen als het nodig zou zijn.

            Wat autistme is? Dat is zeer complex maar ik zal hieronder eens proberen om de essentie ervan uit te leggen.

          • Autisme, deel 1
            Autisme is een pervasieve ontwikkelingsstoornis. Door bepaalde factoren kan een autistisch kind zich gedurende de eerste jaren van zijn leven niet normaal ontwikkelen, hierdoor loopt hij op tal van gebieden (motorisch, sociaal/emotioneel, herkennen van mimiek…) een achterstand op.
            Deze achterstand is zeer moeilijk in te halen op latere leeftijd aangezien bepaalde delen van de hersenen nu juist het best ontwikkeld kunnen worden tijdens die eerste jaren.

            Wat die bepaalde factoren zijn? Dat is niet helemaal duidelijk. Er worden tal van verschillen waargenomen (geslachtshormonen, serotonine, grootte van de neuronen/kwab, aantal neuronen…) maar niet alle autistische kinderen hebben al deze verschillende symptomen. Het meest aannemelijk zou voor mij zijn dat meerdere oorzaken en combinaties van oorzaken de ontwikkeling tijdens die eerste jaren kunnen doen stagneren.
            Wat die factoren ook zijn, ze zorgen er voor dat de verwerking van informatie als kind anders verloopt.

            De auditieve en visuele waarneming verlopen anders, een soort van overgevoeligheid, het geluid van plastic boterhamzakjes of gegil onder de douche na l.o. kan voor hen een hel zijn, fel licht wat in de ochtend door het raam schijnt, zonder dat de zon er recht op staat, eveneens. Afgaande op mijn eigen ervaring lijkt het wat op een tetanus bij de spieren. Het duurt langer voordat een stimulus wegebt dan dat het duurt voordat de volgende komt en vele stimuli achter elkaar zorgen als het ware voor een soort van spasme (in dit geval dat je andere geluiden of visuele prikkels niet meer kan verwerken zolang die dominante prikkel aanhoudt).
            Je moet het meegemaakt hebben om het te kunne begrijpen.
            Dit is iets wat op latere leeftijd meestal normaliseert.

          • Autisme, deel 2
            In het algemeen verloopt de verwerking van informatie ook anders (bijvoorbeeld meer op details gericht) maar dit kan ik hier niet in een paar woorden uitleggen.
            Bij mijzelf was het duidelijk dat ik als kind nog zeer traag las en dacht, ik kon moeilijke concepten begrijpen en ik had een goede leesvaardigheid maar het ging relatief traag in verhouding tot de intelligentie. Dit verbeterde bij mij sterk tussen mijn 11de en mijn 18de.

            Doordat het autistische kind zich gedurende zijn eerste jaren niet normaal heeft kunnen ontwikkelen mist hij in eerste instantie een hoop tools die anderen vanzelfsprekend vinden. Hij heeft bijvoorbeeld niet geleerd om mimiek, intonatie, lichaamshouding en gebaren te interpreteren wat uiteraard een zeer zware handicap is in de interactie met andere mensen.
            Doordat hij deze handicap heeft kan hij ook nog eens minder en minder succesvolle ervaring opdoen hierin waardoor in eerste instantie de achterstand alleen maar nog groter wordt. Enkel autistische kinderen die zeer intelligent en volhardend zijn kunnen zich, uiteindelijk, op sociaal vlak normaal ontwikkelen. Dan nog zal je verschillen zien maar dan zijn deze verschillen niet meer hinderlijk.

          • De basisvorming was er voornamelijk voor bedoeld…
            De basisvorming, een verkapte Middenschool, was er voornamelijk voor bedoeld om de keuzemogelijkheden uit te stellen. Maar helaas voor iedereen verplicht. Dus ook voor die leerlingen die wel degelijk wisten welke weg ze wilden gaan.
            Theoretisch voortgekomen uit het socialistische gelijkheidsbeginsel was het in de praktijk een discriminatie van grote groepen goedwillende kinderen.

          • dat was ook zo
            Vroeger was er een toelatingsexamen en daarbij moest ook een motivatiebreif bij geschreven worden…………Ik ben het er heel erg mee eens dat dit zwaar mee moet tellen!

  2. En aandacht voor de maand waarin je geboren bent…..
    Het schijnt zo te zijn dat kinderen die in de eerste maanden van het jaar geboren zijn aanzienlijk beter scoren dan de kinderen die in het najaar of de vroege winter geboren zijn.
    Zo schijnt het ook zo te zijn dat als je teveel nadenkt, je kleiner van gestalte blijft, omdat veel nadenken de groei zou beperken.
    Daarom zijn de meeste domme kinderen groter.

    • interessant?
      Hals is dat ook omkeerbaar? Ik bedoel, als je de lengte van PO, VO, MBO, HBOraad mensen kent, zegt dat dan iets over…………..:-)

    • Meer correlaties
      Intelligente mensen hoeven, met hun superieure denkkracht weinig na te denken om een probleem op te lossen. Wanneer zij een gemiddeld leven leiden hoeven zij dus minder na te denken dan de gemiddelde mens en worden dus langer. Ik ben dol op wetenschappelijke discussies.
      Wordt er nu ook eindelijk eens uitgezocht wat het verband tussen het opgroeien in katoenen luiers (minstens ¾ jaar) en intelligentie is?

      • Er is een onderzoek gedaan….
        ..bij voetballers.
        Alle talenten zijn geboren in de eerste maanden van het jaar.
        Bij kinderen die bij Ajax willen spelen en om die reden al vroeg overdreven trainingsmethoden hanteren, gaat dat ten koste van de groei.
        Dat schijnt ook op andere terreinen toepasbaar.
        Terughoudendheid lijkt gewenst.

        • voetballers
          Het ging vroeger om augustus, september en oktober. Zie hier. Sinds de peildatum verschoven is van 1 augustus naar 1 januari, zijn gemiddeld meer profvoetballers geboren in het eerste kwartaal van het kalenderjaar.

      • Onderzoek naar katoenen luiers…
        Ja zeker.
        In katoenen luiers zijn kinderen eerder zindelijk.
        Pampers vinden ze prettiger, met als gevolg dat ze daar langer van willen genieten.
        Ook dat is toepasbaar op andere terreinen.
        In een prettige (leer)omgeving wil men langer verkeren dan waar het minder aangenaam is.
        Logisch toch?
        Dat is een kwestie van intelligentie.

    • Oh?
      Ik had juist zo’n 10

      Oh?
      Ik had juist zo’n 10 jaar geleden eens gelezen dat langere mensen gemiddeld gezien intelligenter zijn (serieus, in de tijd dat we er achter kwamen dat de Nederlanders de zo’n beetje de grootste mensen van de wereld waren). Er werd toen een positieve correlatie waargenomen tussen enerzijds het sociaal milieu en anderzijds de lengte en de iq-score.
      Ik teken hierbij aan dat het maar de vraag is in hoeverre een iq-score een maat is voor iemands intelligentie. Het enige wat je zeker weet van een iq-score is dat die uitdrukt hoe goed jij hebt gepresteerd op die test in vergelijking met een referentiegroep.

      Wat van de twee ook het geval is, een goede dosis scepsis lijkt mij aanbevolen.

Reacties zijn gesloten.