Excellentie, een ideetje….
Excellentie, gaat het nog een beetje in de Haagse slangenkuil of hebt u stiekem toch al heimwee naar het kleinere en minder giftige wormpje uit uw vorige professor-bio-leven? U ligt de laatste tijd onder vuur, lees ik her en der in blaadjes, kranten, columns en andere schrijvelarijen. Het ontbreekt u aan daadkracht, schrijven ze. Uw Borsalino is te olijk, te decadent, te weinig minister en te veel frivoliteit, vinden ze. De studenten zijn boos op u, de bestuurderen kunnen u wel schieten, de docenten wachten ongeduldig op de beloofde centen-inhaal-race en Rinnooy is na zijn rapportje ondergedoken in de vergetelheid en wil eerst voorzitter worden van een door u ingestelde nieuwe commissie die onderzoek moet doen, naar hoe zijn plannetjes nu eigenlijk betaald moeten worden.
Uw plannetje om de basisbeurs om te zetten in een lening heeft voor heel wat ophef gezorgd in studentenland. Dankbaar hebben de onderwijshotemetoten gebruik gemaakt van de studentenwoede om, tussen de soep en de aardappelen, de bijstelling van de urennorm, het teruggeven van de opgelegde boetes, meer geld tegen het ziekteverzuim en nog een paar kleinigheden zoals geld voor een administrateur in het basisonderwijs, bij u op het bordje te leggen. De jongens van de pers hebben hun vingertjes al in het vet gegooid en voor alle zekerheid de kop “Plasterk, aangeschoten wild” opgeslagen in hun laptopje.
Het was natuurlijk geen goed idee van die basisbeurs. U kon toch verwachten dat ons studencorps in opstand zou komen als hun maandelijkse drankgeld omgezet zou worden naar een lening. Dan wordt het zuipen “op de lat” en dat kan u onze arme studentjes niet aandoen. Het fossiel dat zoiets bedenkt kan u best met vervroegd pensioen sturen, nog even wachten tot de Don de ontslagbescherming naar de Filistijnen heeft geholpen en u kan rustig uw gang gaan. Denk hierbij ook aan de andere kwabbernoten en bietekwieten, die uw departement bevolken.
1,1 miljard, het is natuurlijk niet niks, maar in een land waar we straks op onze uitgeblazen lucht, zowel aan de vóór- als de achterkant, CO2-belasting moeten betalen is er toch nog wel een kruimeltje te vinden.
Wat dacht u van het innovatieplatform? Schreef u zelf niet in een column in februari 2004, dat het platform eigenlijk niet meer is dan een veredelde geldverdelingsmachine die niets tot stand kon brengen, en bevolkt is met een hoop eerste klas “Grijpmannetjes” die het graaien tot kunst hebben verheven. Schreef u niet dat het beter was om dat platform maar op te heffen en het geld aan de VMBO-scholen te geven? Ja, dat schreef u, opheffen dus, de eerste tientallen miljoenen zijn binnen.
Ondertussen is het de moeite om de geldstromen binnen de universiteiten, hogescholen, ROC’s en mega-instituten voor voortgezet onderwijs, zeker als ze de naam van een waspoeder dragen, eens goed in kaart te brengen.
De eerste geldstroom kent u, dat is het lump-sum geld dat u aan de scholen overmaakt.
De tweede geldstroom bij de instituten, wordt gegenereerd door onderzoeken en projecten. Zo worden jaarlijks tientallen miljoenen belastinggeld en Europees geld toegevoegd aan het krappe budget.
De derde geldstroom komt uit de verdiensten van allerlei publicaties en auteursrechten die de instituten zich hebben toegeëigend, soms is daar enige dwang en intimidatie voor nodig maar de Keizer krijgt altijd wat de Keizer toekomt. Elk zichzelf respecterend schooltje heeft de dag van vandaag zijn eigen uitgeverij en de daaraan verbonden inkomsten.
Een vierde geldstroom zijn de sponsoren. Als ik mijn school binnen wandel wordt ik onmiddellijk met mijn neus op de reclame uitingen van maar liefst 68 bedrijven geduwd. Boven aan het bord staat in grote letters “de sponsors van ons Onderwijs”. Al de zalen en zaaltjes in ons schoolgebouw dragen ook trots de naam van een of andere plaatselijke bouwonderneming, melkboer, supermarkt, frisdrankenleverancier of landelijke koffiebrander.
De vijfde en helaas nog niet de laatste geldstroom zijn de inkomsten van het ziekteverzuim. Nu moet u niet uw wenkbrauwen optrekken. Op de begroting van elke school wordt jaarlijks een aantal miljoenen gereserveerd om “zieke en zere” medewerkers te vervangen. Niet vervangen brengt jaarlijks een substantieel bedrag in de kas.
De zesde en laatste geldstroom is de meest verborgen stroom en bestaat uit beleggingsopbrengsten van de vijf andere stromen en de huuropbrengsten van de nieuwe, voor onderwijs ongeschikte gebouwen, maar ontzettend goed geschikt voor de congressen, cursussen, feestjes, vergaderingen en andere bijeenkomsten van de Kamers van Koophandel, banken, verzekeringsmaatschappijen en ander intellect van de natie.
De onderwijsbestuurderen hebben het o zo graag over “hun bedrijf”. Excellentie, loop even langs bij onze minister van Financieën, misschien is het een ideetje om deze bedrijven aan dezelfde lasten te onderwerpen zoals de gewone hardwerkende ondernemer in Nederland. Wedden dat u het miljard zo binnen hebt.
Sjeekspier
Hef het zinloze Innovatieplatform op, en wel meteen
Jeronimoon schreef: “Wat dacht u van het innovatieplatform? (…) opheffen dus, de eerste tientallen miljoenen zijn binnen. ”
Nou, ik schat dat het zinloze Innovatieplatform inmiddels ruim driekwart miljard euri heeft verstookt. ‘Tientallen miljoenen’ zijn er slechts te verdienen door de Onderwijsraad op te heffen. Maar daar komen af en toe nog verstandige rapporten vandaan, en die gaan nog over onderwijs ook. Al heeft er dan geen leraar aan meegewerkt.
Wil je eens lekker lachen? Ga dan na wat er gebeurd is met het “1 miljard extra voor onderwijs” dat D66 twee jaar geleden bij het “Paasakkoord” “in de wacht heeft gesleept”. Dat geld ging voor de helft naar het betalen van lopende rekeningen (wegens toename leerlingenaantal) en was dus helemaal niet “extra” (wie meer brood eet, moet bij de bakker meer betalen). Voor ruim een derde verdween het geld in de peilloze diepten van het Innovatieplatform (de dag na het Paasakkoord liet Balkenende op de website van ‘zijn’ Innovatieplatform een nieuwe inschrijfronde voor miljoenenverslindende ‘projectjes’ openen). En slechts enkele ’tientallen miljoenen’ van dat miljard gingen uiteindelijk naar onderwijs, om nieuwe praktijklokalen in (v)mbo’s op te zetten. Een duidelijk geval van achterstallig onderhoud.
Onderwijs en geld; iets zegt me dat we de prioriteiten niet helemaal op orde hebben.
CvB-salarissen
Al was het maar om te laten blijken dat je het meent: stop met de subsidie voor elk ROC dat een College van Bestuur meer betaalt dan schaal 14. Echt een heel fatsoenlijk schaaltje hoor!
Klachten over de grote verantwoordelijkheden: meteen opsplitsen die hap, in kleinere schooleenheden. Slaan we meerdere vliegen in één klap.
En een groot deel van al die onderzoeks- en adviescommissies moeten we sowieso afschaffen, benevens de wijsneuzen die zich consulent of adviseur ‘in alles’ noemen.
Een inzichtelijk tabelletje, graag
Ik zou toch zo graag de beschikking hebben over een tabelletje waarin over een reeks van jaren (zeg 1990-2007) staat welk deel van het OCW-budget gaat naar onderwijssalarissen in po en vo. Zowel in percentages als in absolute getallen. En dan daaronder het aantal leerlingen dat voor dat geld in dat jaar onderwijs heeft genoten.
Zo’n tabelletje lijkt me heel leerzaam. Mijn verwachting is dat de percentages a) schrikbarend laag zijn en b) in de betreffende periode sterk zijn gedaald. We zouden er ook aan kunnen zien of de toegenomen onderwijsuitgaven van de afgelopen jaren wel naar onderwijs zijn gegaan (je weet wel, iets met leerlingen en leraren en zo) of naar “onderwijs” (je weet wel, iets met consulenten, adviesbureaus, onderzoeksbureaus, ambtenaren, binnen- en bovenschoolse en projectmanagers en zo).
Waar zouden we moeten zijn voor gegevens om zo’n tabelletje te maken? Het CFI?
Lies, damned lies and…
Pas nog een staatje tegengekomen waarin stond dat sommige scholen 0% management hadden, al het geld ging naar leraren. Mijn gezonde verstand zegt me dan dat de beoordeling van wie manager is en wie leraar (bewust) verkeerd was.
Uitkijken met zulke tabelletjes.
Veelzeggend
Ik heb aan de hand van cijfers op de site van OC&W een groffe schatting voor het VO gemaakt.
Ik ben uitgegaan van het aantal fte’s docenten en heb aangenomen dat ze gemiddeld het salaris van LC-9 verdienen. Als je dan de docentenkosten uitdrukt als percentage van de VO-begroting ontstaat het volgende resultaat:
jaar / miljard€ / % vo-begroting
2004 / 2,43 / 47,6%
2005 / 2,41 / 45,4%
2006 / 2,23 / 39,4%
Interessant! Ik wil wel meer van dit moois
Een interessante exercitie, Hendrikush! Ik zou nog wel een paar jaar terug willen in de tijd. Zo ver mogelijk terug eigenlijk.
Kun je uitleggen welke ‘cijfers op de site van OC&W’ je precies hebt gebruikt en hoe je tot deze berekeningen bent gekomen?
Het zou ‘shocking’ zijn te merken dat loonkosten voor het onderwijs achteruit hollen, gepaard aan afnemende kwaliteit van het onderwijzend personeel. En helemaal om te merken dat de OCW-begroting stijgt, terwijl een steeds kleiner deel naar andere zaken gaat dan het primaire proces. Dan kan BON ook langs deze weg duidelijk maken welke verklaringen er zijn voor afnemende onderwijskwaliteit, en hameren op het belang van voldoende en gerichte financiering voor factoren die er werkelijk toe doen in het onderwijs. Zoals fatsoenlijke betaling van bevoegde vakdocenten. Waar nodig ten koste van al het andere dat kennelijk door OC&W wordt gefinancierd. Er zijn nu eenmaal prioriteiten.
Toelichting
Op de OC&W site staan de kerncijfers onderwijspersoneel voor de periode 2002-2006.
In die periode is het aantal directieleden vrijwel konstant gebleven (4% van de personeelsbezetting).
Het aantal docenten is gedaald van 75% naar 73%; het aantal overige personeelsleden gestegen van 21% naar 23%. Verder heb ik aangenomen dat de vo-begroting in die jaren hetzelfde deel van de hele OC&W begroting is gebleven (19%).
Niet alle docentenuren zijn gelijk aan lesuren en op een gemiddelde LC-9 salariëring is ook het nodige af te dingen maar de trend lijkt duidelijk: het aandeel van het primaire proces neemt af.
Omdat ik niet over een BRIN-nummer beschik heb ik niet kunnen rondneuzen op de site van Cfi.
Nog een ideetje
“Er is bij mijn weten geen enkel land ter wereld dat een zo omvangrijke ‘verzorgingsstructuur’ van het onderwijs heeft als Nederland. Deze structuur levert zelden iets op, om de eenvoudige reden dat ze niet geworteld is in de praktijk. Zodra de theorieën in de praktijk moeten worden omgezet staan de onderwijskundigen met lege handen” (J.C. Traas; van Kwaad tot Erger; 2001)
Daar moet ook iets te halen zijn.