Grote verwachtingen

In een voorwoord bij de zomerprospectus 2007 van uitgeverij Querido geeft Annette Portegies blijk van haar bezorgdheid over de afnemende belangstelling voor literatuur. Jongeren, meent zij, leren het best te genieten van literatuur onder leiding van een goede gids, bijvoorbeeld een ‘bevlogen’ docent. ‘Maar’, zegt zij, ‘die docent is bezig te verdwijnen: op middelbare scholen heeft zich met de invoering van het studiehuis een verandering voorgedaan die een radicale afrekening met het klassikale onderwijs betekent en, erger, een verregaande marginalisering van de literatuur. Het is een verandering die op den duur desastreuze gevolgen heeft voor romanciers en dichters, voor de literaire uitgeverij en de breedgesorteerde boekhandel. Onze hoop is gevestigd op de nieuwe minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, die als columnist al blijk gaf van een verstandige kijk op scholing en als Libris-juryvoorzitter van belangstelling voor literatuur.’
Mevr Portegies is niet de enige die grote verwachtingen heeft, of heeft gehad, van minister Plasterk. Begrijpelijk want qua intellect steekt hij met kop en schouders uit boven bijna alle politici uit en zeker boven degenen die onderwijsbeleid in hun portefeuille hebben. Ik wil daarbij even herinneren aan de pagina-grote advertentie die op 27 januari j.l. in een aantal dagbladen verscheen, een oproep van 44 Spinozapremie-laureaten, onder wie Prof. dr. R.H.A. Plasterk, aan de nieuwe regering , om meer geld en aandacht te besteden voor ‘excellente wetenschap’.Eén van de belangrijkste punten is een pleidooi voor de terugkeer van de academisch gevormde leraar in het VWO. Men vraagt het toekomstige kabinet de nodige maatregelen te nemen om te bevorderen dat jonge academici weer kiezen voor het beroep van leraar in het VWO.Tot de ondertekenaars behoren o.m Prof ’t Hooft, Prof Beenakker, Prof Barendregt, Prof Dijkgraaf en Prof van Oostrom.
Men verwacht eigenlijk dat iemand als Plasterk door zijn intellectuele superioriteit en de kracht van zijn argumenten zijn zwakke collega’s en medewerkers wel mee zal trekken naar een hoger niveau. Eigenlijk hetzelfde idee als voorheen voorstanders van middenschool en basisvorming graag hanteerden ten gunste van ‘heterogeen’ samengestelde klassen. Helaas, de praktijk laat zien dat meestal het omgekeerde gebeurt: de begaafde leerlingen worden geremd door de zwakkeren en passen zich in gedrag en prestaties aan bij de meerderheid. Die meerderheid is middelmatig in denkkracht, inzicht en aspiraties en wil dat liefst zo houden. Ook, of juist in de politiek.

Cornelis Verhage