De NMA heeft een onderzoek gedaan naar schoolboeken. Zie hier. Hieronder een artikel uit de NRC van 22 november 2006 over dit onderzoek.
____________________________________________________________
Gebrek aan concurrentie schoolboek;
‘Markt werkt niet goed’
De markt voor schoolboeken in het voortgezet onderwijs werkt niet goed, waardoor de prijzen bovengemiddeld zijn gestegen. Het afschaffen van de vaste boekenprijs heeft machtsconcentratie in de sector vergroot.
Tot die conclusie komt de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) in een gisteren gepubliceerd onderzoek.
In het voortgezet onderwijs betalen de leerlingen en hun ouders de rekening van schoolboeken, terwijl de scholen bepalen welke boeken worden voorgeschreven. Omdat scholen en docenten volgens de kartelautoriteit niet gestimuleerd worden om de prijs mee te laten wegen in hun keuze van het lesmateriaal, concurreren de schoolboekuitgevers te weinig op prijs.
In sommige vakken is de concurrentie tussen uitgevers volgens de NMa beperkt. Zo constateert de toezichthouder dat Wolters Kluwer het gehele segment van schoolboeken voor wiskunde beheerst.
Slechts vier educatieve uitgevers (Wolters Noordhoff, Malmberg, Nijgh-Versluys en Thieme Meulenhoff) hebben in Nederland 80 procent van de markt in handen. Bij de distributie hebben twee bedrijven (Van Dijk en Iddink) een marktaandeel van 60 tot 70 procent. Volgens de NMa zijn de drempels om tot deze markten toe te treden relatief hoog.
Door het afschaffen van de vaste boekenprijs is er niet meer concurrentie op prijs gekomen, juist door het gebrek aan prijsprikkels. In de distributiesector zijn wel andere tariefstructuren ontstaan, maar die hebben er vooral in geresulteerd dat kleine schoolboekenhandelaren het moeilijker hebben gekregen en de concentratie in de distributiesector is vergroot.
Een eerder onderzoek in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap constateerde dat de prijzen van schoolboeken tussen 2000 en 2005 met gemiddeld 35 procent zijn gestegen.
De concurrentie op prijs kan toenemen als degene die de schoolboeken selecteert voortaan ook degene zou zijn die de schoolboeken betaalt, zo adviseert de NMa aan twee ministeries.
Syllabi zijn beter dan schoolboeken.
Moeten boeken door de autoriteiten goedgekeurd zijn? Zo niet dan begrijp ik dat werken met boeken van uitgevers niet. Boeken kunnen gemakkelijk geflexibiliseerd, up to date gebracht of verbeterd worden als ze ergens in een geheugen staan en leerlingen de inhoud kunnen downloaden en printen. De school hoeft dan alleen nog maar de apparatuur aan de leerlingen beschikbaar te stellen die nodig is om van de losse vellen handzame syllabi te maken. Het voordeel is ook nog eens dat zij die syllabi aan het eind van het schooljaar niet hoeven in te leveren.
Schoolboeken te duur (uitgevoerd) en het probleem van de kartels
Op de vraag van de uitgever hoe duur mijn boek zou moeten worden, antwoordde ik drie jaar geleden: “Zo goedkoop mogelijk”. “Doe dat maar niet”, reageerde hij, “boeken worden aangeschaft door leraren, en die interesseert de prijs niet, die willen dat het boek er zo mooi mogelijk uitziet.”
Ondertussen ben ik drie uitgevers verder. In alle drie gevallen was de voorbereiding om het boek uit te laten komen al ver gevorderd, toen de afdelingsuitgever door de directie op de vingers werd getikt. Onmiddellijk stoppen met dit boek, kreeg hij te horen, want de markt was onderling verdeeld. De uitgeverijen waren deels opgeslokt door andere, deels waren ze nauw gaan samenwerken. Ik heb gezien hoe de kartelvorming sluipend toenam in Nederland.
In een gesprek met een buitenlandse uitgeverij werd dat beeld bevestigd. Daarbij werd ook geconstateerd dat de Nederlandse uitgevers niet meer geïnteresseerd zijn in inhoudelijk sterke boeken. De liefde voor het vak was bij hen verdwenen. Het ging er alleen nog maar om makkelijke boeken uit te geven, met veel plaatjes en kleurtjes. Die zouden veel docenten op het eerste oog moeten aanspreken. Daar kon mee verdiend worden.
Mijn volgende methode komt dan ook uit bij een Belgische uitgever.
H. Philippens ex-vakdidacticus aan UVA, Erasmus en VU. Nu docent Emmauscollege Rotterdam, bestuurslid SKK van twee scholen havo/vwo