Dit is een zo mooi artikeltje, dat moet gewoon zó onder de aandacht gebracht worden …
———–
Grote staf of kleine – ’t maakt niet uit (NRC 22 juni 2006)
Door onze redacteur Jaco Alberts
Rotterdam, 22 juni. Publieke organisaties als gemeenten, zorginstellingen of scholen met een relatief grote ondersteunende staf leveren niet meer kwaliteit dan organisaties met weinig ‘overhead’.
Dat concludeert adviesbureau Berenschot na onderzoek naar ruim 750 organisaties die met publiek geld worden gefinancierd. De omvang van overhead bij publieke organisaties staat al lang ter discussie. Volgens onderzoekers Mark Huijben en Arno Geurtsen van Berenschot worden kwaliteitsverschillen „vaak ten onrechte aangevoerd om grote verschillen in de omvang van de overhead te rechtvaardigen”. In werkelijkheid bestaat er „nauwelijks verband” tussen de omvang van de overhead en de kwaliteit van de organisatie.
Het adviesbureau nam taken onder de loep als managementondersteuning, personeelszaken, automatisering, financiën, communicatie of juridische zaken. De prestaties van die afdelingen werden getoetst aan „professionele kwaliteitseisen”.
Eerder al ontdekte Berenschot grote verschillen tussen de omvang van ondersteunende functies. In het algemeen hebben beleidsmakende ministeries en gemeenten een grotere overhead dan uitvoerende organisaties als scholen of verpleegtehuizen. Ook onderling verschilt de omvang sterk. Zo is de overhead bij gemeenten tussen 24 tot 47 procent, en bij hogescholen tussen 18 en 34 procent. Die verschillen zijn volgens Berenschot niet terug te voeren op „rationele factoren”. De onderzoekers pleiten voor een norm. Zonder normering heeft overhead „de neiging om toe te nemen”, aldus het onderzoek: „Dat komt doordat een goede staffunctionaris het altijd druk heeft. Deels creëert hij zijn eigen werk. (…) Veelal zien wij dat publieke organisaties bij taakverzwaringen hun overhead daadwerkelijk uitbreiden. Het tegenovergestelde gebeurt echter zelden: een afname van de werklast resulteert meestal niet in een reductie van de overhead.”
Voor de kwaliteit van wat de organisatie doet maakt het volgens Berenschot niet uit. Wel ondervinden organisaties met een extreem grote of kleine overhead nadelen. „Organisaties met een zeer hoge overhead kenmerken zich door veel bureaucratie, een overmaat aan controle, bemoeizucht, een overdaad aan nieuw beleid en het voortdurend opstarten van nieuwe ontwikkelingen.” Bij organisaties met minimale overhead „overheerst ‘de waan van de dag’. Ze blussen voortdurend brandjes.”