Rekenen en taal op de PABO

Deze zomer kwam de PABO veelvuldig in het nieuws. De pedagogische academie voor het basisonderwijs suggereert in de naam al iets academisch te zijn. Niets is minder waar. Zomaar wat berichten uit de pers. Er zijn tien procent minder aanmeldingen dit jaar. Vijfentwintig procent van de eerstejaars studenten, laat ik ze dan toch maar student noemen, haalde de rekentoets niet en moest derhalve de opleiding verlaten of het eerste jaar opnieuw doen. Een draconische maatregel? Wel nee, een sanctie die wellicht al een decennium eerder getroffen had moeten worden.

Al heel lang heeft de PABO het adagium verlaten, dat de toekomstige meesters en juffen voor de klas gebaat zijn bij een hoop parate kennis en een grondige kennis van vooral rekenen en de Nederlandse taal. Nee, de juf en meester moet vooral sociale vaardigheden bezitten en leuk als begeleider van de leerling functioneren, die op zijn beurt zelf wel op zoek zal gaan naar kennis en vaardigheden. Het oeroude, mijns inziens foutieve gedachtegoed van Maria Montessori heeft stiekem zijn intrede gedaan in het gehele onderwijs. Een eerste aanslag op het Nederlandse kennisniveau.

Onlangs beschreef professor Heertje in De Volkskrant dat hetzelfde proces sluipenderwijs op de lerarenopleidingen heeft plaatsgevonden. Geen inhoudelijke kennis, want de docent in het voortgezet onderwijs is tot een begeleider verworden van de leerling die zijn eigen leerproces initieert. De leerling komt met een leervraag bij zijn begeleidend docent, die het vaak ook niet weet en zo helpen Google en Wikipedia hen samen op weg naar kennis en kunde. Kennis is onmacht, lijkt een modern parool geworden in ons vaderlandse onderwijs.

Terug naar de PABO en vooral die rekentoets. Sinds jaar en dag moeten beginnende studenten een nulmodule voor rekenen en taal afleggen, dus eigenlijk is er niets nieuws gaande. Daar werd echter zo mee gesjoemeld, dat er velen zijn, die op oneigenlijke wijze hun diplomering van de PABO behaald hebben. De goeden niet te na gesproken, natuurlijk. Ach, zei ooit een docent aan de PABO mij, over een studente die voor groep acht had uitgelegd dat werd geen t krijgt, als jij er achter staat, ze kan zo leuk met kinderen omgaan. In mijn ogen een dodelijke kwalificatie, voor het betreffende meisje.

Toen de overheid er eindelijk lucht van kreeg, dat er zulke lieden in het basisonderwijs voor de klas kwamen, kreeg die befaamde rekentoets plots een dwingend karakter. Waar hebben we het eigenlijk over? Een aantal sommetjes op het niveau van groep acht, die de goede leerlingen zo kunnen maken. Ik bagatelliseer echt niet. Waarom kunnen die potentiële onderwijsgevenden dat dan niet meer? Hebben ze het ooit wel gekund? Zijn mensen met een diploma HAVO blijkbaar niet in staat om op dat niveau te rekenen? En dan zwijgen we nog maar over de tallozen, die via de route VMBO en MBO voor de klas dreigen te komen.

Ik begrijp dat er ook een dwingende taaltoets is ingesteld aan de ingang van de PABO. Ik vrees ook dat daar onthutsend slecht op wordt gescoord. Zwaar selecteren voor mensen die aan de basis staan van de educatie in Nederland lijkt mij toch niet zo’n verdachte gedachte? Iets wat blijkbaar al jaren heel erg fout is gelopen, moet zeer spoedig hersteld worden. Je zou haast stellen met terugwerkende kracht. Ik begrijp, dat zoiets niet te realiseren is. Zou het zelfs geen optie zijn om van de PABO echt een academische opleiding te maken? Slechts een Vwo-diploma wordt een geldig entreebewijs? Er zijn landen waar dat zo is!

Dat de aanmeldingen dan teruglopen moet geen reden te zijn om hoge selectiecriteria aan te leggen. Integendeel; ik ben nu juist weer zo bang dat men weer gaat sjoemelen met die toetsen om zo die aanmeldingen weer op te krikken. Maak het vak aantrekkelijker. Dan heb ik het niet eens over het salaris, maar denk ik aan goed en minder management, structuur en orde op de scholen, carrièremogelijkheden voor goede docenten. En zo zijn er zonder moeite nog veel meer aantrekkelijke randvoorwaarden te bedenken.

Tot slot. Mijn overtuiging is, dat elke leerkracht in het basisonderwijs een goed reken- en taalniveau dient te bezitten. Een juf die om de zin “zeg maar” bezigt, heeft dat niet. De stagiaire die in groep acht de leerlingen wijsmaakte dat honderd gedeeld door drie als antwoord dertig had, ook niet. “Ik wordt later” zag ik een juf uit groep drie boven wat tekeningen in de schoolkrant zetten. De rillingen joegen over mijn rug. De stagiaire die met het antwoordenboek in haar hand rekenen in groep acht gaf, is het onheilspellende beeld dat ik in de titel reeds schetste.