Is er iemand van deze forumdeelnemers die gelooft dat dat kan: ‘Leren leren’ losgekoppeld van een concrete leertaak? Ik kan me er eerlijk gezegd niets bij voorstellen. Natuurlijk kun je nieuwe leertaken steeds makkelijker oppakken als je al veel verschillend (concrete) leertaken tot een goed einde gebracht hebt. Ook kun je tijdens het leren ook stilstaan bij de strategie waarmee een leertaak hebt aangepakt en evalueren hoe jou dat bevalt. Dat helpt je vast en zeker als je weer een vergelijkbare leertaak hebt. Maar in al die gevallen is het leren leren gekoppeld aan een concrete inhoud en aan de persoon die leert.
Is er iemand die wel iets ziet in ‘leren leren’ an sich? (met dank aan Lizzy)
Reacties zijn gesloten.
opmerkelijk
Tjsa… had ik toch een aardig antwoord bedacht, ben ik te breedsprakig. Vind ik zelf van niet hoor. Denk dat ik het redelijk helder heb geformuleerd, maar helaas: deze website telt alleen aanslagen en gaat voorbij aan de interne rijkdom van het geschrevene. Dan maar op mn blog (www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/1099&PHPSESSID=30af5c0cbd8971f2fd588e7e9cdd5a47).
Stukje van Willem Smit
Willem Smit heeft een stukje geschreven dat ingaat op “leren leren kan dat?”. Zie hier voor de link. Zijn antwoord is, wetenschappelijk onderbouwd: nee.
leren leren
Ook en vooral mythe 1 behandelt dit onderwerp.
Willem Smit
leren leren
Natuurlijk kan dat: leren leren. Ook wel aangeduid als meta-cognitieve vaardigheden. Natuurlijk is het handig om dat te koppelen aan een concrete leertaak, maar dat hoeft natuurlijk niet. Maar kinderen, leerlingen, studenten, leren de hele dag door. De een iets meer dan de ander. Maar elke ervaring levert informatie op, bewust of onbewust. De vraag is of het individu in staat is om dat leren of ervaren richting te geven of te sturen: dat het leert leren (liever zou ik ervaren willen noemen). Meta-cognitieve vaardigheden dus.
En natuurlijk is het dus belangrijk om daar in het onderwijs iets mee te doen, op alle niveaus. Dat gebeurt veel en veel te weinig.
meta cognitie
Nu ben ik overtuigd: het heeft een naam en het hoeft “natuurlijk”niet gekoppeld te worden aan concrete leertaken.
In de publicaties die via deze website bereikbaar zijn, staan geheel andere onderzoeken beschreven. Juist het omgekeerde wordt daar aangetoond.
Zo “natuurlijk” is het niet om daar in het onderwijs “iets mee te doen”. Ik zie ook geen enkele onderbouwing waarom er met dat ietsisme nu te weinig wordt gedaan.
Sorry hoor, maar in je post staat werkelijk geen enkel argument.
Overigens: ik heb die meta cognitieve zaken als docent van nabij meegemaakt. Studenten beschouwden het zoals ik als klein jongetje de biecht ervoer. Je moet toch iets te zeggen hebben en er zijn een aantal frasen die goed vallen bij de pastoor.
Tenslotte: er is helemaal niets tegen om over je eigen leren na te denken. Ik doe het graag, maar zonder inhoudelijke taaken is het een lege huls. En met inhoudelijke taken moet het vooral in bescheidenheid worden toegepast. Veel meta-leren zegt absoluut niets, nul, nada over het echte leren.
Ik kan uitstekend meta-leren over hoe ik kan leren autorijden, maar ik krijg er gelukkig mn rijbewijs niet voor.
Jazeker, je kunt leren leren
en zo kun je ook ‘eten eten’: dat zijn meta-digestieve vaardigheden. Vraag is natuurlijk, wat bedoel je er precies mee. Noem man en paard. Stel je voor, ik heb een leerling, 14 jaar oud, en ik wil graag dat hij begrijpt dat de toestand in europa voor de eerste wereld oorlog explosief was. Dat is lastig te begrijpen, want daarvoor moet zo’n leerling iets snappen van machtsverhoudingen, menselijke psychologie, enz. Bijzonder complex. Kan ik zo’n leerling, behalve dat ik hem iets bijzonder complex wil leren, ook nog daarbij iets anders leren: namelijk hoe hij dit moet begrijpen? -Dat doet hij toch gewoon door het te leren?! Dat is al moeilijk genoeg!
jazeker?
‘Dat doet hij toch gewoon door het te leren?!’ Hoe doet-ie dat dan gewoon? Daar zijn toch honderden manieren voor! De docent kan dat er op 1 standaard manier erin pompen of zou het verstandiger zijn om afhankelijk van de leerling, de school, de onderwijsvisie een passende vorm van onderwijs aan te bieden waarbij de centrale rol niet bij de docent maar bij de leerling ligt. En dat is vooral voor de docent moeilijk omdat ie het in de meeste gevallen moeilijk maakt.
Daar hebben we het trechtermodel weer….
Zelfbenoemd onderwijs specialist petert laat hier zijn docent-onvriendelijkheid zien. De huidige docent is iemand die de dingen kinderen door de strot duwt (“op 1 standaard manier erin pompen”).
De ‘passende vorm van onderwijs’ van petert moet in ieder geval de leerling centraal stellen (het axioma van petert), waarom wordt in de beste onderwijskundige traditie maar weer eens niet uitgelegd.
Kom maar met bewijzen dat ‘de leerling centraal stellen’ het beste resultaat geeft.
Leerling centraal stellen
Deze vraag begint zich de kant op te ontwikkelen van wie mag wat van wie verlangen. Indien de leraar “centraal staat” dient de leerling zich aan te passen. Hierbij wordt gedoeld op de lesvorm en inhoud.
Bij het “centraal stellen” van de leerling denkt de leraar eerst na over de vorm en inhoud om deze af te stemmen op de leerling die voor hem zit. Ook beperkt hij zich hierbij tot een minimum aan interventie.
Mits er voldoende tijd etc. is, zie ik geen verschil tussen beide centraal stellingen. Uitgangspunt is dat de leerling startbekwaam wordt gemaakt. Feitelijk zijn beide, de leraar en de leerling, hier ondergeschikt aan, de inhoud wordt dus feitelijk door geen van beide bepaalt. Als dat zo is blijft alleen de vorm over.
Ik stel nu echter dat deze vorm, zijnde HNL, er de mede de oorzaak van is dat de startbekwaamheden niet meer gehaald worden.
Corgi
Ik geloof het nog niet
Mijn vraag WAS juist: hoe stel je je dat dan voor? Hoe leert het individu om richting te geven of te sturen bij het leren. Ik ben niet zo onder de indruk van het imponeerwoord: ‘metacognitief’. Ik lees wel een geloof, maar al helemaal geen concrete voorbeelden bij je reactie.
ingaan op de vraag
Meta-cognitieve vaardigheden hebben dus betrekking op het leren leren. Hebben dus veel meer van doen op het proces dan op het product. Veel meer te maken met vaardigheden en zelfkennis dan op feitenkennis van een bepaald vakgebied.
Concrete voorbeelden:
evalueren,
reflecteren
orienteren
afwegen van handige strategieen
toepassen van eerdere leerervaringen
uitgaan van sterke krachten/talenten
verantwoordelijkheid dragen en nemen voor eigen leerproces
Ik neem aan dat de meeste mensen in dit forum een onderwijsachtergrond hebben en bij genoemde vaardigheden ook de waardevolle toepassingen in de praktijk zien.
Concrete (???) voorbeelden
En met al die concrete voorbeelden van het leren leren zouden de kinderen van de basisschool en de pubers van de middelbare school aan de slag moeten. Zo concreet vind ik het overigens niet. Zouden we echt niet zonder dat gedoe kunnen. Hoe is het te verklaren dat er toch nog zoveel mensen goed terecht zijn gekomen zonder ooit expliciet met leren leren lastig gevallen te zijn. Geef de vakdocent voldoende contacturen zodat hij tijdens de les met echt concrete voorbeelden over de aanpak van een probleem met de klas of een enkele leerling kan praten. De meeste jongelui komen er , soms met vallen en opstaan, zelf wel achter.
Na de tweede les leren leren denken ze “daar heb je hem weer”, en gelijk hebben ze!
Leren leren
Beste Petert,
Met de door jou genoemde zaken is niets mis mee maar je overdrijft zo.
Evalueren, reflecteren, planmatig werken zijn zaken die je gewoon kunt leren zoals wiskunde. Dat zijn ook geen moeilijke zaken. Dus zeg dat we daar 1 jaar 2 uur/week aan besteden.
Toepassen van eerdere leerervaringen zit in mensen in en zelfkennis is ook goed middels instrumenten aan te brengen. Verantwoordelijkheid dragen komt vanzelf als ze door hebben dat ze op de blaren moeten zitten(wat nu veel te weinig gebeurt)
Ik ken mijzelf goed, beschik over een hoge EQ en IQ en tevens veel zelfdiscipline. Dat gezegd hebbend brengt mij waar?
Corgi
Niet 2 uur per week of zo
Volgens mij mis je wat het werkelijke onderscheid is tussen “metawerk” en het zelf toepassen van leerervaringen zoals je die omschrijft.
Als het goed is ben je nul uur per week met metawerk bezig en tegelijkertijd alle uren bezig met leerervaringen en zelfkennis enzo.
Ik vraag regelmatig aan een student: hoe komt het nou dat je daar vast liep? Gewoon als onderdeel van de wiskundeles. Niks meta, maar hartstikke reflectie.
Al die metadingen zijn belangrijk, maar kunnen alleen geintegreerd aangeboden worden.
Wel verrassend trouwens dat de HNL adepten vinden dat taal en rekenen geintegreerd aangeboden moeten worden, maar voor het metawerk eisen ze ingeroosterde contacturen op (soms tot een kwart vna de totale contacttijd!)
Het is alsof ouders met kinderen afspreken ten minste 4 uur per week aan opvoeden en nakomen van afspraken te besteden.
En Keesje, hoe ver ben je deze week gekomen met je nakomen van afspraken competenties? Kom nou!
Je geeft het voorbeeld en feedback op momenten dat dat aan de orde is. Verder zo vaak als enigszins kan een compliment. En heel af en toe een diep gesprek.
Leren leren
Leren kun je zien als een proces. Als dat zo is dan kan dat meer of minder efficiënt en effectief worden uitgevoerd. Ter verbetering van dit proces zijn verschillende technische instrumenten voor handen b.v. hoe maak je een uittreksel en wanneer maak je een uittreksel en wat is je leerstijl en wat zijn dan binnen die leerstijl effectieve instrumenten. Hiermee is ook meteen gezegd dat leerprocessen geen standaardprocessen zijn.
Maar hoe lang moet je dit nu in abstrakte vorm op de agenda zetten?
Maak er een vak van en zet het XXXX uur/week op het rooster van de eerste jaars, wat mij betreft en verder vooral inhoudelijk bezig zijn a.u.b.
Corgi
Oefening en doen is leren
Je kunt leren voetballen (totaal nutteloos uiteraard, maar het kan); dit doe je door te oefenen. Je kunt ook leren. Dit doe je door geconcentreerd te lezen, mnemotechnieken toe te passen, samenvattingen te schrijven, enz. Sommige mensen hebben hier een hekel aan, andere mensen vinden dit een leuke bezigheid. Hoe het verder ook zij, leren is een activiteit. En wat daarbij verder allemaal komt kijken is slechts belangwekkend voor pedagogen- niet voor degeen die druk bezig is met leren. Voetballers die gaan nadenken bij wat ze doen, ondermijnen hun eigen spel. Mensen die, al lerende, proberen te begrijpen wat ze doen, verliezen hun concentratie. -Kortom, leren leren is niet alleen een vorm van nieuwlichterij, het is ook nog eens een concept dat haaks staat op de activiteit die er in het onderwijs werkelijk toe doet: studeren.
Daarbij komt ook dat je het de leerlingen tegen maakt als je ze naast het studeren, daarenboven nog eens dwingt zich te verdiepen in het ‘proces’. Dat is net zo erg als een maaltijd nuttigen (dat uit voedsel bestaat dat je eigenlijk niet lust) en je daarna, omdat de gastheer meent dat dit nuttig is, nog eens aandachtig moeten verdiepen in je spijsvertering. Leren leren is ballast, het is een vorm van geestdodend onderwijs. Net zo erg en verlammend als de neiging om alles wat op zich aardig is, dood te slaan met werkstukjes. Saai, werkverschaffing. Leg ze liever iets uit wat op zich waarde heeft: leer ze iets. En leid ze niet af tijdens het studeren.
oefening en doen
Beste Simon,
Eigenlijk heb je gelijk maar er is toch iets waarop ik je wil wijzen.
Heel vaak kun je een groep leerlingen/studenten in drieën delen, de groep dus: een kopgroep (20%); jantje modaal (60%) en de staartgroep (uh.. nog geen 15%?). Pin me op de percentages niet vast, er bestaan of bestonden in het hoger onderwijs ook nog spookstudenten en sinds 98 is alles anders.
De kopgroep doet weinig maar slaagt voor alles en heeft eigenlijk amper onderwijs nodig.
De middengroep doet te weinig en dan weer teveel op de verkeerde momenten. Ze kunnen het wel maar doen het (nog) niet. Met enig vallen, opstaan en omzwaaien komen ze er wel.
De staartgroep is over de hele linie zwak, ook qua capaciteiten warvan de teller inmiddels op 144 staat, maar werkt vaak hard om dat te compenseren. Dat lukt vaker niet dan wel.
Voor de modale groep geldt dat metacognitieve vaardigheden zich ontwikkelen op aanwezige cognitieve. Dus -een voorbeeld- een leerling kan een taak pas plannen als hij weet hoe moeilijk die taak voor hem is.
Het punt is nu dat het m.i. voor deze groep loont een keer een metacognitieve vh. als planning en vooral alles wat er aan hangt door te nemen. Dat is dus geen training maar voorlichting en nuttig voor een modale student die zich zo in de nesten heeft gewerkt dat hij er niet meer uit komt. Als je er een echte training van maakt dan kom je in de sofisterij terecht.
Jou kennende, Simon, zie ik je vervolgvraag al aan komen.
Met groet,
tot zaterdag.
Willem Smit
Willem, je hebt helemaal gelijk,
maar om dat nou een metacognitieve vaardigheid te noemen maakt een en ander nodeloos ingewikkeld. Stel je voor dat iemand, voor de aardigheid, iedere week de lokalen in je school een ander nummer geeft: komt de duidelijkheid niet ten goede.
Of noemen we het beroemde ‘hij moet eigenlijk eens een goede schrobbering hebben’, tegenwoordig ook al een metacognitieve vaardigheid?
Zie mijn post niet als een pleidooi voor ‘laat de leerlingen maar zwemmen’. Ik heb het altijd bijzonder aardig werk gevonden om dat volk de agenda uit de tas te trekken en er wat in te neuzen (Mijnheer, he, dat is mijn agenda! Jazeker, en kijk dit is mijn agenda: zie je wat daar in staat en wat hier niet in staat? Jawel meneer dat zie ik, maar u vertelt ons toch altijd wel vantevoren wat we moeten doen. -Waaruit blijkt dat op de leraar vertrouwen ook een metacognitieve vaardigheid is).
Ja, mijn vervolgvraag, die kun je inderdaad al zien aankomen: waar blijft nou de ‘agape’ van Auden en wat is een ‘public school’ nou precies? (Emoticon: Smile!).
Hartelijke groet!
(en helaas niet tot zaterdag… sorry).