In de NRC van 14 juni schrijft Maarten Huygen een zeer lezenswaardig artikel met als kop “In een stuurloze samenleving krijgen bestuurders steeds hogere inkomens”.
Hij heeft net het “onderwijscafé” bezocht in Den Haag. Een van de organiserende instellingen is de VO-Raad.
Wat ving Huygen daar op? Hij moest zich worstelen door een mist van jargonwoorden, die de “chaos in het onderwijs” treffend weergaven.
“Zo’n grootschalige chaos vraagt om sterke leiders” . Daarvoor treden nu aan nieuwe beroepsbestuurders die zelfstandig over hun inkomen zullen gaan onderhandelen.
“De meeste schoolbestuurders houden zich nog aan de CAO met alle gebruikelijke pensioenrechten. Maar volgens Sjoerd Slagter is dat niet logisch en dan heeft hij een punt. Bestuurders moeten tegenwoordig als werkgevers met de werknemersbonden over die CAO onderhandelen. Dan kan toch beter een Raad van Toezicht het inkomen van de leider zelf bepalen?”
En daarom zijn die bestuurders sluipend nieuwe bestuursstructuren aan het inrichten. Ze maken de MR van de school wijs dat de komende wet Good Governance dat nu eenmaal eist. Als de leraren in hun naïviteit overstag gaan, zitten ze in een mum van tijd opgescheept met een nieuw bestuur waarin een College van Bestuur en een Raad van Toezicht elkaar de bal toespelen. De docenten geven daarmee alle macht uit handen. En ze zullen de komende jaren merken dat dat klauwen geld gaat kosten. De VO-Raad heeft de deuren voor de geldwolven wijd opengezet.
Overigens is die wet GG nog lang niet in het parlement ingediend. Bovendien geeft die wet een waaier aan mogelijkheden voor bestuursstructuren, waarin de Verenigingsvorm in diverse varianten. Die is veruit de meest verkieslijke.
Nieuwe wet ‘Honest Politicians’
Een wet van de Nederlandse regering, voor de Nederlandse burgers, goed te keuren door het Nederlandse parlement een Engelse naam geven? En wat voor naam! Is dit geen grap? In elk geval belooft het weinig goeds. Als je goed bestuur bedoelt, noem die wet dan ook Goed Bestuur. Maar ja, dan heb je mensen zoals ik, die zeggen: ‘Sinds wanneer is goed bestuur geen vanzelfsprekendheid meer? Moet er soms ook een wet ‘Eerlijke Wethouders’ of ‘Intelligente ministers’ of ‘Fatsoenlijke politici’ komen?’
Ik begrijp van Philippens dat die wet is bedoeld om de courante generatie uitvreters van een veel hoger inkomen te voorzien. Dat zou je kunnen voorkomen door de Raad van Toezicht te bevolken met een meerderheid van docenten; door de zittingname in die Raad te honoreren via het taakbeleid; door vergaderingen van die Raad te beperken tot 4 per jaar; door zitting in die Raad te beperken tot maximaal 2 jaar en dat te combineren met minstens eenmaal per jaar een docentwisseling; door de benoeming van docent-leden te laten fiatteren door de docenten, die daar allemaal stemrecht in hebben.
Gebruikelijk in de VS
In het college in de VS waar ik werkte waren de meeste managementsposities roulatie banen. Waarbij het voor de professor die de positie aannam inderdaad vaak een opoffering was. Hij wilde liever lesgeven en onderzoek doen, maar begreep ook wel dat het in het belang van het College was als hij met zijn lange staat van dienst een paar jaar “opofferde” om te managen. En daarna weer terug. Men zag er naar uit.
Overigens was dit een particulier college, volledig commercieel gerund dus. Maar wel met de leraren aan het roer.
De vergaderingen daar…. een verademing 😉
Nee, dat is niet mogelijk
De GG-wet probeert in navolging van de pogingen in het bedrijfsleven (code Tabaksblatt) gesjoemel te voorkomen. Door de lumpsump zijn de schoolbesturen/schoolleidingen heer en meester geworden over niet-geoormerktte gelden. Dat heeft hier en daar tot malversaties geleid en tot grote tekorten door tekortschietend bestuur. De GG-wet probeert nu bestuur en toezicht van een school drastisch van elkaar te scheiden. Dat zou tot helderheid leiden, bovendien wordt dan duidelijk waar juridisch de verantwoordelijkheid ligt. De bedoelingen van de wet zijn op zich goed, maar de vraag is wat er van terecht komt.
De toezichthouders moeten analytisch controleren, ze mogen geen bemoeienis hebben met de school zelf. Daarom is een constructie dat “werknemers” zelf in de Raad van Toezicht gaan zitten, uitgesloten. Om het morrende personeel tevreden te stellen zullen de nieuwe besturen een kluifje toewerpen door hen het recht te geven een lid van de RvT voor te dragen.
De VO-raad (de Raad van GROTE schoolbesturen) en directeuren/rectoren met dollartekens in de ogen hebben ondertussen de mogelijkheden van de wet al scherp doorzien. Zij misbruiken die dus nu al door snel van hun scholen Stichtingen te maken, waarin het Bestuur (afhankelijk van de grootte van de school bestaande uit één tot enkele managers) en een Raad van Toezicht zonder al te veel controle van buiten maximale vrijheid hebben.
Leraren kunnen niet in die RVT zitten, maar ze moeten zorgen dat er een Verenigingsstructuur komt waarin de uiteindelijke zeggenschap bij een Algemene Ledenvergadering zit. De VO-Raad heeft de verschillende mogelijkheden (niet uitputtend) in een document vastgelegd. Maar dat document kennen de leraren niet.
ja, dat is WEL mogelijk
Die hele GG kwestie is allang achterhaald, nog voordat de wet is goedgekeurd.
In Amerika is het al lang (twintig jaar) gebruikelijk dat bestuurders en toezichthouders in één orgaan zitten en daarin hun eigenlijke functies uitoefenen. Daardoorheen kruist dan de kwestie van GG.
GG hangt er niet vanaf of ergens leraren in bestuur of toezicht meedoen.
Overigens : er is niets (NIETS dus) tegen dat een collectieve groep van leraren gaat besluiten om hun eigen school te gaan runnen. Inclusief directeutertjes, bestuurdertjes en RvT. Dat is allemaal te regelen, het gaat er dan om wie de macht hebben en wie het gezag wordt toebedeeld.
In de modellen die ik ken was het zo dat de macht-toebedeelden het mandaat hadden voor bepaalde tijd (3,4 jaar) òf voor zolang een kerngroep van leraren (leraren/ouders) daarmee instemden ; daarna ging de functie naar anderen.
maarten
Achterhaald? Gevaarlijk?
Achterhaald? Zoals een rector me zeer recent zei: welke structuur je ook hebt, het hangt van de capaciteiten en de integriteit van de mensen die er zitten af, wat er van bestuur terecht komt. Zoals me gisteren en net gepensioneerde directeur van een gymnasium zei: alle fusies en bestuursveranderingen die ik heb meegemaakt, leidden tot veel chaos en ellende. Maar het werkelijke motief was dat de bestuurders er beter van werden.
In de wet GG wordt uitdrukkelijk afstand genomen van een samenballing van taken en verantwoordelijkheden. Volgens de geest van die wet (en bijna honderd procent zeker) de uitwerking van die nog komende wet zullen leraren niet in het bestuur of in de raad van toezichthouders kunnen gaan zitten.
Je advies sassoc, is mooi op papier of html, maar niet realistisch.
Er zijn nu zittende besturen die de nietsvermoedende leraren en MR’s een rad voor de ogen draaien en proberen – nog voor de stofwolken rond de wet GG zijn opgetrokken, snel een structuur te maken waarin een kleine groep het voor het zeggen houdt of krijgt. Ze zullen alles doen om te voorkomen dat een collectief van leraren tijdig weet in te breken.
Het zou natuurlijk het mooiste zijn dat wij als Leerkracht van Nederland, zelf de touwtjes in handen nemen. Maar zolang die kans er niet is voor de meeste docentencorpsen, is het zaak de leraren te waarschuwen voor de kwalijke ontwikkelingen die zich achter hun rug in die enorme stofwolk bezig zijn te voltrekken.
De MR’s moeten in actie komen. Om zeggenschap te veroveren en om te voorkomen dat de lumpsump leeggeroofd wordt door kiene bestuurders. Die op hogere niveaus worden geholpen door de Bende van Sjoerd.
Inzake Raad van Toezicht
Wanneer leraren van andere scholen in die Raad van Toezicht gaan zitten is het probleem van de bemoeienis met hun eigen school opgelost. Ik wil dat best doen. Per slot van rekening doe ik ook die 2e correctie zonder mopperen, dus waarom niet in de Raad van Toezicht van een andere school?
Als ze je accepteren
Prima als we dat allemaal doen.
Maar je moet door de selectie heenkomen. Er worden straks profielen opgesteld waar je aan moet voldoen. Bovendien zullen die plaatsen vaak al dichtgetimmerd zijn, omdat de bestuurders nieuwe mensen aanzoeken via coöptatie.
Overigens mag je straks in je Raad van Toezicht zelf je “vergoeding” vaststellen. Laat je me nog weten hoe hoog dat in jouw geval is? Misschien dat ik als zittende bestuurders meer kan vangen.
Eigen vergoeding
Maar weer een inconsistentie.
Dit nieuwe bestuursmodel moet er komen omdat de bestuurders anders met de vakbonden in CAO onderhandelingen over o.a. hun eigen salaris onderhandelen. Dat is belangenverstrengeling en moet dus voorkomen worden, alsdus de boven ons gestelden.
En wie bepaald in het nieuwe bestuursmodel het salaris van de Raad van Toezicht? Inderdaad: diezelfde Raad van Toezicht. Nu zonder te hoeven onderhandelen met de vakbonden….