Kort achter elkaar zijn in de NRC twee artikelen verschenen, één van Robert Dijkgraaf vanuit Amerika en één vandaag van Mirjam van Praag, waarin gepleit werd voor schoolafsluitende examina waarin elk vak op meerdere niveaux afgelegd kan worden. De samenstelling van het vakkenpakket en het belang van de verschillende vakken voor een vervolgstudie in combinatie met het niveau waarop het vak geëxamineerd is bepalen dan of het eindexamen als toelatingsexamen voor die vervolgstudie erkend is. Van Praag wil dat zo’n eindexamen door elke leerling op 18-jarige leeftijd wordt afgelegd en en vindt dat alle leerlingen tot die leeftijd op een universele vervolgschool moeten blijven. Voor die school denken zij aan een cafetaria-systeem zoals dat in een Amerikaanse Highschool gebruikelijk is: elke leerling kan elk leervak op meerdere niveaux kiezen. Het verschil met de VS is dan dat een Nederlands eindexamen tevens als toelatingsexamen fungeert voor een studie in de derde étappe. Vóót zo’n systeem is veel te zeggen maar ook tegen. De daarbij behorende scholen zouden groot moeten zijn. Ze zijn daardoor onpersoonlijker, onveiliger en complexer georganiseerd. Je kunt bij voorbeeld het hoogste niveau van Natuurkunde wel met lage niveaux voor de talen verbinden, maar niet met het laagste niveau van wiskunde. Een leraar heeft geen verantwoordelijkheid voor een leerling die te hoog gegrepen heeft en kan het goede lestempo aanhouden dus aan de wens van homogene klassen kan voldaan worden. Leerlingen die in het huidige systeem door afkomst of gebrek aan zelfvertrouwen voor een te laag schooltype gekozen zouden hebben of geplaatst zouden zijn, zouden zo sneller en eenvoudiger naar een moeilijker onderwijstype kunnen opstromen. Misschien zou er mee geëxperimenteerd moeten worden. Mevrouw van Praag stelt: ´Niet de talenten van een kind, maar juist de zwakke kanten bepalen zijn onderwijsniveau.“.
Ook andere beweringen van Mevrouw van Praag zijn interessant:
Er wordt wel eens misleidend geschreven dat leerlingen na de basisschool een vervolgopleiding KIEZEN. Dat is natuurlijk onzin. De CITO-score bepaalt het hoogste en het ambitieniveau en het milieu van de ouders het laagste doorstromingsniveau van een kind. Als dat niet kan, omdat het maximum onder het minimum ligt, zullen hoogopgeleide ouders alles op haren en snaren zetten dat de vervolgschool toch hun minimum aanhoudt en zullen de ouders uit de lagere milieus meestal einlenken. Van Praag schrijft in dit verband “Ook nadelig zijn het relatief vroegtijdige en bindende schooladvies op elfjarige leeftijd en de over de gehele linie gescheiden onderwijstrajecten van vmbo, havo en vwo” en “een laag schooladvies kan voor een kind een harde klap zijn – slecht voor het zelfvertrouwen en het ambitieniveau”. Leerlingen van hetzelfde type vormen een koekeloergroep (peer Group) en dat remt stapeling.
Drogredenen
Drogredenaties: www.benwilbrink.nl/projecten/drogredenen.htm
een empirische noch een theoretische basis
Misschien zou een cafetariaschool goed kunnen werken, maar in de praktijk blijkt dat de welstand van de wijk van waaruit de kinderen naar een bepaalde school moeten gaan in Amerika in de eerste plaats bepaalt of en op welk niveau het merendeel van de kinderen afkomstig van die school tertiair onderwijs zal volgen. Voor de voortreffelijkheid van het cafétariasysteem ontbreekt daarom waarschijnlijk empirisch bewijs. Voor een theoretische basis is het wenselijk dat de controverse over de g-factor beslecht wordt. Er is een Nederlandse nobelprijswinner op het gebied van de natuurkunde die bijna zijn eindexamen HBS niet haalde vanwege de 3 vreemde talen die hij moest leren. Anderzijds, toen mijn duitstalige kleindochter getest moest worden voor toelating op een basisschool voor hoogbegaafden achtte het testbureau een niet-verbale test voldoende om een algemeen IQ vast te stellen. Het is daarom de vraag of het nodig is dat leerlingen verschillende vakken op verschillend niveau afleggen. Het concept van gedifferentieerd IQ kan dus niet een theoretische basis bieden voor het cafetariasysteem.
borrelpraat
Cafetariatijd en www.beteronderwijsnederland.nl/forum/borrelpraat
Als er 1 middelbare school
Als er 1 middelbare school systeem in de wereld is dat je niet over zou willen nemen dan is dat het Amerikaanse systeem…. In Amerika is naar 'college' gaan na 'high school' noodzakelijk om nog iets te leren…
op papier lijkt het best wat
Het is niet zonder geldige reden dat in Amerika ouders die het kunnen betalen hun kinderen vaak naar een particuliere school sturen en er charter schools worden opgericht. Maar a prima vista is het idee dat elk vak op 4 niveaux gevolgd kan worden niet gek. Niveauverschillen moeten dan niet alleen op tempoverschillen neerkomen. Wiskunde van het hoogste niveau moet een hoog niveau van abstractie hebben en door een eerstegraads docent onderwezen worden. Bij de vreemde talen leert men op niveau 1 op overzichtelijke wijze grammatica en oefent die in. Ook leert men om beschouwende teksten in goed Nederlands om te zetten en verder houdt men zich daar bezig met de literatuur in de betreffende taal. Doordat er 4 niveaux zijn kan er frontaal worden les gegeven aan een groep leerlingen van ongeveer hetzelfde niveau. Als het eindniveau van een leerling die met goed gevolg een course doorlopen heeft vastligt ligt het voor de hand dat een leraar leerlingen die het gekozen lesniveau niet aankunnen naar een lager niveau verbant.
Als het cafetaria-systeem goed wordt uitgevoerd zitten er aantrekkelijke kanten aan en biedt het wanneer voorstanders van het zo lang mogelijk bij elkaar houden van de leerlingen de overhand dreigen te krijgen een mogelijk voor hen aanvaardbaar alternatief
Seger Weehuizen