Twee denkrichtingen

Van onze columnist Ko Traas

De neiging van buitenstaanders, bij voorbeeld onderwijskundigen, journalisten en managers, om kritisch te zijn over het onderwijs, bestaat al tientallen jaren. Historisch besef ontbreekt meestal. Want ook na talrijke experimenten en aanpassingen blijft de geuite kritiek ongeveer gelijk aan die van vijftig jaar geleden. Let op: ‘Uit meerdere onderzoeken blijkt dat de motivatie van onze tieners ver beneden peil ligt.’ Aldus Ellen van Gaalen in BNde Stem van 9 september. Het ligt, zo meent ze aan het schoolsysteem: ‘Van het ene naar het andere lokaal, van Frans naar geschiedenis en dat soms acht lesuren per dag, vijf dagen in de week. Leerlingen anno 2017 hebben een broertje dood aan het standaard schoolsysteem dat de meeste middelbare scholen erop na houden.’

Ellen van Gaalen heeft een school gevonden waar het beter gaat. De Agora school in Roermond doet het anders:   ‘Op het Agora is het traditionele schoolsysteem overboord gekieperd. Hier hebben leerlingen geen huiswerk, krijgen ze geen cijfers, hebben ze geen rooster, volgen ze geen vakken.’

Nou ja, het blijkt om een héél vrije school te gaan, een beetje in de trant van eertijds ‘De Werkplaats’ in Zeist. Lang bestaat deze school nog niet.

Vrijheid, blijheid zullen we maar zeggen maar aan het eind van de rit wil men soms toch ook een diploma halen. ‘Ja’, zo zegt een coach van de leerlingen, ‘dan moeten ze bepaalde dingen leren.’

Enfin, die school is dus aantrekkelijk voor sommige leerlingen maar misschien toch niet voor alle. Want wat lees ik bijna tegelijkertijd, 8 september, in NRC Handelsblad ? Dat 40% van de leerlingen van het voortgezet onderwijs vanuit Maastricht in België naar school gaat. Een lid van de ouderraad zegt: ‘Ouders ontvluchten de chaos en kiezen voor rust en structuur.’

Ja, dat is natuurlijk een teer punt voor Nederlandse onderwijsvernieuwers: op Belgische scholen heerst orde, wordt stevig geleerd en heeft de leraar gezag. Willen wij dat dan? Nou, veel ouders blijkbaar wel.

Grappig is dat de directievoorzitter van de Maastrichtse scholenreus LVO nu zegt: ‘Ondertussen doen we dieper onderzoek naar de beweegredenen van ouders om hun kinderen naar buiten Maastricht te sturen.’ Goed idee, maar het komt wel wat laat.

Om het ook voor onderwijskundigen en andere betweters eenvoudig te formuleren: Het merendeel van de ouders kiest, indien mogelijk, voor traditioneel en degelijk onderwijs. En nee, niet alleen de laagopgeleiden doen dat. Ook de hoogopgeleiden  kiezen bijna allemaal voor scholen met een duidelijke structuur, met een brede algemene vorming, waar het gedisciplineerd toegaat en hard gewerkt wordt. Daarom zijn ouderwetse gymnasia nog steeds in trek evenals internationale scholen en particuliere scholen. En de leerlingen? De meeste leerlingen varen wel bij een duidelijke structuur, voelen zich thuis in een klas en hebben, als het erop aankomt, een hekel aan lummelen en rommelen.

 

 

J.C. Traas