In de geest der tijd

Herhaaldelijk wordt gewezen op overeenkomstige ongewenste effecten van schaalvergroting en vermanaging bij onderwijs, gezondheidszorg  en thuiszorg. Margriet Oosterveen schrijft in de NRC van vandaag onder de kolomnaam WINDOWDRESSING over een proefschrift van Vasco Lub waarin een belangrijke overeenkomst tussen onderwijsverbetering en maatschappijverbetering  wordt besproken. Hij stelt dat overal goedbedoelde, ongefundeerde ideeën worden uitgevoerd om de maatschappij te verbeteren zonder dat dat daarbij lukt of met als gevolg dat de maatschappij verslechtert of zo, dat middelen erger zijn dan de kwaal. De jeugd gevangenissen te laten zien heeft niet als gevolg dat zij uit schrik de misdaad verre blijft maar leidt juist tot meer crimineel gedrag, En dat de sociale projecten waarmee Nederlandse achterstandswijken zijn overspoeld, bijna allemaal berusten op aannames waarvoor nauwelijks wetenschappelijke onderbouwing bestaat en daarom meestal niet tot verbeteringen leidt. Sociale cohaesie en een veiligheid binnen een wijk blijken niet met elkaar in causaal verband te staan. Hechtere contacten tussen bewoners, gedragscodes, straatcoaches, bewonersplatformen, wijksport of dat nu voetbal of kickboksen is blijken alle niet tot de gewenste resultaten te leiden of het probleem dat bestreden moest worden juist te verergeren. Het lukt maar niet om “prachtwijken” te krijgen. Honderden miljoenen Euro’s worden zo verspild. De Commissie Dijsselbloem heeft ooit vastgesteld dat dat bij onderwijs net zo was.

Alleen buurtwachten en buurtpreventieteams hebben volgens Lub aantoonbaar een gunstige invloed op de leefbaarheid in de buurt. De rest noemt Vasco Lub „windowdressing” voor politici en bestuurders. En ook bij onderwijs is het wel eens een enkele keer bij een natte vingerverandering goed gegaan.