Met mij hebben waarschijnlijk velen uitgekeken naar een reactie van het bestuur van BON op het actieplan van Plasterk. Op zijn Blog geeft Mark Peletier met twee andere bestuursleden, Paul Bezembinder en Ralph Hanzen, een reactie, die m.i. de kern van de zaak raakt. “De minister eist in zijn eigen plannen ook niet de macht op zelf een sturende rol te spelen. In die zin toont de minister zich een ambitieus brullende, maar tandeloze leeuw.”
Toen ik het actieplan in wat meer detail ging bekijken had ik al gauw behoefte de Wet op het Voortgezet Onderwijs er bij te nemen. Deze wet had ik al heel lang niet meer bekeken en dan is het wel even schrikken; schrikken over het niveau van onze wetgevende macht. De wet, waar onze jeugd voor opleiding en ontplooiing van afhankelijk is, is een warrig stuk, met vele vervallen artikelen en vele geamendeerde artikelen. Een wet, die zo er al een structuur in zit, die pas na zeer tijdrovende bestudering en na allerlei uitvoerig geformuleerde bijzaken te hebben doorgeworsteld zal prijs geven. De uitgangspunten van de wet worden nergens duidelijk geformuleerd.
Misschien heeft Plasterk het even overwogen de wet te gaan herzien. Het moet haast wel, want in zijn vorige werkkring zou hij zijn neus hebben opgehaald voor deze volstrekt klunzige manier waarop de politiek heeft gemeend dit zo belangrijke maatschappelijke probleem te kunnen afdoen, nog helemaal afgezien van de visie op onderwijs, die er aan ten grondslag ligt. Maar helaas, hij heeft het niet aangedurfd en nu ligt daar zijn actieplan, waarin hij aangeeft hoe de instanties (het bevoegde gezag volgens de wet), die de voor leraren en leerlingen onaanvaardbare toestanden hebben geschapen, het weer in orde zouden moeten brengen. Dat het verlenen van medezeggenschap niet effectief is om besturen te beïnvloeden blijkt Plasterk nog niet te hebben ervaren. Mag ik dan op basis van vele jaren ervaring zeggen dat de enige mogelijkheid om misstanden uit de weg te ruimen bestaat uit het verantwoordelijk kunnen stellen van het bestuur, om het zo nodig te kunnen ontslaan.
Zo scherp als hij als linkse columnist kon zijn, zo wollig is het voorwoord van Plasterk voor zijn actieplan. Wollig? Och, het is meer meepraten met de politici, die hem omringen. Wat is de motivatie voor zijn plan? “We moeten dus alles op alles zetten om goede nieuwe (?) docenten voor de klas te krijgen en om de huidige (goede?) docenten zoveel als mogelijk te behouden.” Nou dacht ik toch te hebben gehoord dat er bij de leerlingen, komend van de basisschool, de vaardigheid in rekenen, taal, laat staan in kennis van geschiedenis, topografische aardrijkskunde, etc. volstrekt onvoldoende is. Het voortgezet onderwijs, beginnend met deze handicap, slaagt er niet in zijn opdracht te vervullen, noch in het voorbereiden op een beroep, noch in de voorbereiding op wetenschappelijk onderwijs. Op de universiteiten slaagt alleen de kleine minderheid van zeer begaafde studenten er in het voor deelneming aan het wetenschapsbedrijf vereiste niveau te bereiken. Maar voor onderzoek projecten, waar soms vele miljoenen voor ter beschikking zijn gesteld, kunnen veelal slechts Aziatische promovendi worden ingezet. En dan hebben we nog een zeer aanzienlijk tekort aan leraren met vakkennis in het vooruitzicht. De regering zou inderdaad alles op alles moeten zetten, maar dat gebeurt niet door de verantwoordelijkheid voor de actie uit het plan bij schoolbesturen en een op te richten beroepsvereniging te leggen.