De vraag of het MBO een landelijk gelijkwaardig eindniveau moet hebben, al dan niet centraal getoetst, houdt me al enige tijd
bezig. In De Volkskrant van 30 januari las ik een artikel van Eline de Koning van het Friesland College, waarin hieraan duidelijk
niet de voorkeur werd gegeven. De schrijfster beschouwt het als de belangrijkste taak van het MBO om leerlingen met leer- en
gedragsproblemen op de een of andere manier aan een kwalifikatie en een plek op de overvolle arbeidsmarkt te helpen, Dit
streven is op zich heel nobel maar betekent dit nu ook dat het MBO tegenwoordig moet worden gezien als een vorm van
arbeidsmarkttoeleiding en niet meer als een echte beroepsopleiding op middelbaar niveau ? Ik ben er al een tijdje uit, maar als
dat zo is dan betekent dat een fikse omslag in vergelijking met een aantal jaren terug. De schrijster zegt:”de tijd is voorbij,
dat je een gemiddelde MBO klas drie of vier jaar tegelijk alles kunt aanleren”. Bedoelt ze hiermee nu dat het MBO als
gegeneraliseerde beroepsopleiding als verouderd moet worden beschouwd en dat alles moet worden ingezet op individuele
leertrajekten en op maatwerk ? Dan heeft inderdaad een landelijk vastgehouden niveau geen zin meer en is het idee van
een centrale toetsing zoals BON wil geen bijdrage aan de discussie zoals de schrijster beweert.
Ik vraag me het af. Aandacht voor “probleemleerlingen” die het MBO niveau eigenlijk niet aankunnen; inspanningen om deze
categorie, in samenspraak met het regionale bedrijfsleven aan een startkwalifikatie en een plek op de arbeidsmarkt te helpen,
vind ik prima. Maar het lijkt me niet dat, afgezien van discussies over “het nieuwe leren”, daaraan het gehele MBO als
beroepsopleiding met landelijke geldigheid moet worden opgeofferd. Is een timmerman of een personeelsfunktionaris in Leeuwarden
een ander dan in Rotterdam of Middelburg ? Hoe groot is de groep probleemleerlingen in verhouding tot degenen die het eind-
niveau wel aankunnen ? Wordt aan hen nog wel voldoende aandacht besteed ?
Reacties zijn gesloten.
MBO is niet gelijk aan MBO
Het misverstand bij MBO zit in de niveaus. Je hebt de ‘oude’ MBO-opleidingen, bv MTS of Meao. Dit zijn tegenwoordig de opleidingen op niveau 4. Daar zitten leerlingen die minstens een TL (mavo) diploma hebben. Daar vind je relatief weinig probleemgevallen.
Heel anders is dat met de lagere niveaus: 1 en 2. Dit zijn de opleidingen die voortbouwen op wat heel vroeger alleen in het werkend leren gedaan kon worden en later ook in een full-time variant (nu BOL geheten). In deze opleidingen zijn érg veel probleemleerlingen met grote uitvalrisico’s. Op niveau 2 worden alleen leerlingen toegelaten die een (lager) vmbo-diploma hebben. Op niveau 1 kun je altijd toegelaten worden, ook zonder diploma. Het lastige is dat een afronding van niveau 1 wel het récht geeft op toelating op niveau 2 (en die weer op een hoger niveau enz.)
De tendens dat je op een gegeven moment een leerling een diploma ‘geeft’ om ervan af te zijn speelt zeker op de lagere niveaus. Vaak verplaats je daarmee alleen het probleem. Daar komt nog bij dat het officiële beleid heeft bepaald dat een niveau-2 diploma voor iedereen haalbaar zou moeten zijn. Dat is een groot misverstand. Er zijn echt leerlingen die zouden moeten stoppen bij niveau 1. Persoonlijk vind ik dat er via de school een traject naar werk (kan ook ongeschoold werk zijn) aangeboden zou moeten worden. Een opleiding zou niet altijd persé tot een diploma hoeven te leiden. Als dat diploma geen haalbare kaart is moet de school niet zijn handen van de leerling aftrekken, maar moeten meehelpen om een baan te vinden. Dat is een betere keus dan iemand een diploma ‘schenken’. Daar worden degenen die wel wat kunnen en hiervoor een serieus diploma nodig hebben de dupe van.
Daarom: een diploma van welke opleiding dan ook, moet een garantie zijn voor een omschreven hoeveelheid kennis en kunde. Centrale examens kunnen daar zeker bij helpen.
Probleemleerlingen?
Je vraagt ook nog iets over het percentage probleemleerlingen. Dat ligt niet eens zozeer in het deel van de leerlingen die het niveau niet aankunnen. Veel vaker zijn er andere problemen: drugsgebruik, geen motivatie, verkeerde vrienden, geen discipline, problemen met justitie, ouders die weigeren hun kind financieel bij te staan zodat er véél bijgewerkt moet worden en de schoolprestaties eronder lijden etc. etc.
Natuurlijk zijn er ook leerlingen die het niveau niet aan kunnen. Ik zie dat bijna niet als probleemleerlingen en hun aantal is klein.
Bedankt voor de reaktie. Ik
Bedankt voor de reaktie. Ik ben er nu al ruim drie jaar uit en loop dus waarschijnlijk een beetje achter.
De opleiding waar ik werkzaam was (MBO SJM – deeltijd) kreeg de laatste jaren steeds meer te maken met, laat ik het toch
maar probleemleerlingen noemen. Daardoor ging steeds meer een onevenredige hoeveelheid tijd op aan begeleiden in
plaats van onderwijs. Ik had ook het idee dat dat iets te maken had met het toelatingsbeleid. We kregen steeds meer te maken
met leerlingen die werden doorverwezen via het CWI of een integratiebureau waar het MBO zo’n beetje als laatste mogelijk-
heid werd geadviseerd. Deze leerlingen waren niet zo positief gemotiveerd en ook niet voldoende geëquipeerd. Vroeger kon je
zulke leerlingen nog verwijzen naar een voortrajekt van 1 of 2 jaar, de VEMSA. Nu moet je maar alles kennelijk toelaten zoals
ook in het artikel staat. De MBO scholen doen ongetwijfeld hun best maar toch hoor ik dat de uitval behoorlijk groot is.
Overigens kun je het deeltijdonderwijs niet helemaal vergelijken met het voltijd-MBO. Maar mijn vraag was eigenlijk: wat is de
toekomst van het MBO als echte beroepsopleiding ?
Opmerking
Even een opmerking, beste b.verkroost. Waarschijnlijk copieer je je tekst vanuit een tekstverwerker en sluipen er zo afbrekingen in die er voor zorgen dat je zinnen niet doorlopen. Of je voegt een harde return toe aan het eind van je tekstvenster ? In ieder geval is het zo erg moeilijk lezen. Je kunt voordat je op “commentaar posten” klikt eerst de “voorbeeldweergave commentaar” aanklikken om te zien hoe je tekst er uitziet, en dan de ongewenste regelafbrekingen opruimen.
Met vriendelijke groet,
gp61