IVA Driebergen: zo kan het ook

In de draad over de ‘ideale schoolorganisatie’ in de blog van B.T. de Jong (www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/711) heb ik reacties gepost over de manier waarop MBO/HBO-onderwijs georganiseerd kan worden. En wel aan de hand van de school waar ik werkzaam ben, de Hogeschool IVA te Driebergen. Dit is een particuliere school met 76 jaar oude wortels in de autobranche. Omdat het antwoord op de laatste reactie van Hinke Douma duidelijk meer dan 2000 karakters vergt, start ik hierbij een eigen blog.

De eerste bijdrage in deze blog bevat de antwoorden op Hinke Douma’s vragen. Deze vragen staan cursief.

Slechts de financiële drempel (onvermijdelijk, dat zie ik ook) bezorgt me nog wat jamaren. Die financiële drempel was natuurlijk niet nodig als de overheid deze aanpak gewoon fatsoenlijk subsidieerde.
Voorop staat dat wij die subsidie juist niet willen. En naar mijn mening kan een ‘reguliere’ school een deel van onze aanpak wel degelijk doorvoeren. Er is volgens mij geen wet die verbiedt dat je gewoon “ouderwets” onderwijs geeft. Maar daarin kan ik me vergissen want ik ben geen deskundige op dit gebied.
Er is in elk geval geen wet die verbiedt dat je als school heldere regels stelt voor je studenten en je ook aan die regels houdt. En er is ook geen wet die verbiedt dat de directie bij het handhaven van die regels door docenten principieel achter die docent staat ……

Hoeveel lesuren krijgen de leerlingen bij jullie per week?
1e jaars: 34, 2e jaars: plm. 30, 3e jaars: plm. 25, dit varieert enigszins per programma. Onze lesuren duren overigens 45 minuten. Aanvullend: dit jaar duurt het eerste semester 13 weken, het tweede 15 weken voor de meeste groepen.

Zijn er ook voorzieningen bij persoonlijke- of leerproblemen van leerlingen?
De “eerste lijn” is de klassenmentor. Desgewenst gaat een probleem naar (zoals wij dat noemen) een adjunct-directeur – vergelijkbaar met de rol van een studiecoördinator. Heel veel problemen blijken met een (of een paar) gesprekken goed op te lossen te zijn. Positieve aandacht doet erg veel voor een student! Voor ernstige zaken kan externe hulp worden ingeschakeld, iets waarin we desgewenst adviseren.

Wat is de rol van stages? (Hoe vervlochten is de school met het bedrijfsleven?)
IVA Driebergen is uiteraard sterk vervlochten met de autobranche, deze opleiding is in 1930 gestart om te voorzien in de juiste mensen in deze branche. Als je de werkkring van oud-studenten bekijkt zie je op de langere termijn dat velen buiten deze branche terechtkomen. Denk bijvoorbeeld aan verzekeraars, makelaardij en nog vele andere branches. Bindende factor is wel vaak de commercie en “dingen-met-wielen”. Al hebben we ook een oud-student die inmiddels tandarts is geworden.
Tijdens de schoolperiode is het hebben van een stagebaan op zaterdag sterk aanbevolen; dit begint meestal als verkoopondersteuner bij een autodealer. Doel: ervaring opdoen, klantcontact leggen, in een later stadium actief verkopen.
De HBO-studenten gaan in hun vierde jaar een half jaar stage lopen en sluiten dit af met een scriptie. Onze HBO-opleiding duurt dus ongeveer 3,5 jaar. En de ervaring leert al dat de stagevergoeding voor onze studenten vaak hoger ligt dan het aan de IVA dan nog verschuldigde collegegeld.

Welke regels gelden er op jullie school? (qua absentie, prestaties, gedrag)
Dit wordt voor sommige lezers misschien even schrikken …..

Absentie: te laat in de les is geen toegang en één ongeoorloofd uur op je verzuimstaat. En onder ’te laat’ verstaan wij dus direct na de bel of – als iemand geluk heeft – indien de naam van de binnenkomer nog niet is genoemd bij het opnemen van de absentie. Dat doen wij elk lesuur.
Meer dan 10% verzuim in een semester (ongeoorloofd en geoorloofd bij elkaar opgeteld) leidt tot sancties, waaronder mogelijk uitsluiting van deelname aan tentamens. De achtergrond: de studenten tekenen er bij aanmelding onder meer voor dat zij ‘met de grootst mogelijke regelmaat’ aan de lessen zullen deelnemen. Wie dat niet doet houdt zich naar onze mening niet (voldoende) aan dat deel van het contract. Uiteraard geldt dit niet wanneer iemand aantoonbaar langere tijd ziek is. Het voorkomt wel veel ‘dagjes ziek met een briefje van thuis’. De ouders krijgen namelijk elke vier weken een overzicht van het verzuim thuisgestuurd. Noot: onze leerlingen zijn niet leerplichtig meer.

Prestaties: studenten moeten bij ons hard werken. Dat vertellen we altijd op de Open Dagen en bij ons is het nog waar ook. Maar daar krijgen ze ook wat voor terug. Ze krijgen per vak per semester 3 tot 5 testen. Het gemiddelde cijfer hiervan (GTC) bepaalt, samen met 2x het tentamencijfer van dat semester, het semestercijfer. Dit stimuleert de studenten om regelmatig door te werken en niet over te gaan tot seizoensarbeid. In het 2-jarige MBO-programma levert een vakgemiddelde van 7,3 een vrijstelling op voor examen aan het eind van de rit. Dit examen gaat over twee jaar stof. Ook deze stok achter de deur stimuleert beslist tot doorwerken. In het HBO is deze constructie (helaas!) niet mogelijk omdat dat programma semestergewijs moet werken. Wel *moet* de HBO-student aan alle testen in een semester hebben deelgenomen, anders mag hij/zij niet aan het tentamen van dat semester deelnemen en komt men dus automatisch in de herkansing terecht.
In het MBO-programma bepalen wij middels een ingangstoets het niveau en delen we de groepen overeenkomstig in. Na een semester kan iemand elders worden geplaatst; in elk geval spreken we daar advies over uit. HBO-ers stromen automatisch in indien hun vooropleiding aan de wettelijke eisen voldoet. Bij onvoldoende prestaties geven wij wel (soms heel dringende!) adviezen om van niveau te veranderen. Indien iemand ons HBO-programma te zwaar vindt bieden we dus een alternatief. Wie echter slecht presteert én geen goed cijfer voor zijn/haar inzet heeft gekregen van de docenten mag deze route niet volgen.

Gedrag: studenten leren bij ons gedrag dat naar onze mening in de zakelijke wereld wenselijk is. Ze leren onder meer dat vrijwel alles kan, als je het maar goed regelt. Wegblijven en naderhand tegen de mentor zeggen “O ja, mijn weekendbaas vroeg mij om vrijdag te komen helpen dus dat heb ik gedaan” scoort niet echt. Vooraf met de mentor bespreken: “Mijn weekendbaas heeft mij gevraagd om vrijdag te komen helpen” levert vrijwel altijd “Prima, moet je vooral doen!” op.
Daarnaast letten wij scherp op taalgebruik en omgangsvormen, die zijn voor ons een integraal deel van de opleiding. Schelden en vloeken wordt bestraft met verwijdering en corveedienst, evenals vechten en slaan. Vooral die laatste twee komen dan ook vrijwel niet voor, schelden en vloeken is lastiger tegen te gaan. Pesterijen richting medestudenten kunnen ook op onze grote en corrigerende belangstelling rekenen. Gebruik van telefoons in de les betekent meestal dat de eigenaar die telefoon een week kwijt is.
Gedrag is voor ons (deels) ook kleding: de heren dragen bij ons minimaal overhemd met stropdas, donkere pantalon (met vouw) en bijpassende schoenen. Bij de lessen ‘presentatietechniek’ hoort daar een bijpassend jasje bij. Spijkerbroeken, sportschoenen, petjes en zichtbaar ijzer in het gelaat is niet toegestaan, hoofdhaar blijft boven de oren. De dames dienen ook zakelijk gekleed te gaan, zo mag de navel niet zichtbaar zijn en moeten de rokken en decolletés niet ál te kort c.q. diep zijn.

Kunnen leraren bij jullie fulltime werken? (zonder reëel risico op een burnout)
Ja, zeer beslist en dat gebeurt dan ook. Nog onlangs heeft een collega de pensioengerechtigde leeftijd gehaald, dat is hier redelijk normaal. Neemt niet weg dat de werkdruk stevig is te noemen. Zeker kort voor de tentamenperiodes loopt de druk nogal op. Vergaderen doen wij gelukkig zelden, maar rapportvergaderingen vinden per definitie buiten lesuren plaats. Dit komt uiteraard vooral omdat het een particuliere school is, de studenten hebben betaald voor de lesuren en dan zullen ze die ook krijgen. Lesuitval is bij ons ook minimaal. Burnout is bij collega’s wel eens voorgekomen, al durf ik te stellen dat de werkdruk en werksfeer daarvoor zeker niet de directe aanleidingen zijn geweest.

Hoe zit het met de rechtszekerheid van docenten?
De rechtszekerheid is naar onderwijsbegrippen goed te noemen: na een jaarcontract geeft de IVA gemeenlijk een contract voor onbepaalde tijd. Het lijkt me duidelijk dat hiervoor dus de rechtszekerheid voor werknemers in bedrijven geldt. En de IVA is een gewone BV, geen stichting o.i.d. Een slecht functionerende docent kan uiteraard passende maatregelen verwachten.

Is het salaris vergelijkbaar met dat op gesubsidieerde scholen?
Eerlijk gezegd weet ik dat niet, het hangt ook nogal af van de school waarmee je dit vergelijkt. De initiële inschaling gebeurt wel aan de hand van de CAO-schalen, maar aangezien dit een gewoon bedrijf is, staat het de directie vrij om hierin een eigen koers te varen. Zelf krijg ik als drs. bedrijfseconomie, bouwjaar 1960 met 20 jaar werkervaring (waarvan 5 bij de IVA) bijna 3.400 Euro per maand.

Gebruiken jullie standaard-schoolboeken, of maken jullie je eigen lesmateriaal?
Voor het grootste deel is het standaard materiaal van bijvoorbeeld Wolters-Noordhoff en dergelijke. Onze opleidingen liggen op MBO, MBO-Plus en HBO-niveau dus er is in het algemeen voldoende materiaal te vinden.
Er zijn wel eigen materialen. Zo kent de afdeling techniek een eigen werkbundel die geheel is toegesneden op de beschikbare lesmaterialen zoals computerprogramma’s, complete auto’s en onderdelen, van versnellingsbakken tot achterassen. Ook voor ‘Bedrijfsmanagement’ (zeg maar: de opzet en werkwijze van het autobedrijf vanuit managementperspectief) is er een eigen bundel.

Tot zoverre de beantwoording van Hinke’s vragen.

Is IVA Driebergen nu een soort ‘gedroomde school’? In sommige opzichten wel, zo blijkt uit de reacties op deze website. Wij hanteren nog altijd redelijk klassieke methodes waarbij de eerste twee schooljaren hoofdzakelijk in het teken van kennisvergaring staan. Dat is iets waar de Stichting BON blij mee zal zijn. Ook is bij ons de docent nog steeds in hoge mate vakman (m/v). Ik bepaal – in goede samenspraak met directe collega’s – hoe het Bedrijfseconomie-onderwijs voor onze klassen eruit ziet. We maken een lesprotocol (welke stof en oefeningen behandelen we in welke lesweek?) en gaan aan de slag. Deur dicht en lesgeven!
Hebben wij als docenten dan niets te klagen? Jawel hoor, ook wij hebben wel zo onze verschillen van inzicht met de directie. Zo is onze infrastructuur ten opzichte van veel bekostigde scholen aanzienlijk “eenvoudiger” zal ik maar zeggen. Want aangezien wij geen subsidie van de overheid krijgen delen we ook niet in de poet als er eenmalige projecten zijn. Dus bij ons geen superdeluxe presentatielokalen met zesendertig knopjes en schuifjes of rijen met Blackboards en meer van dat fraais. En de werkdruk wil bij menig collega ook weleens de oren uitkomen, bijvoorbeeld als je het derde invaluur van die week hebt en je wilde nog zoveel andere dingen doen. Kortom: in veel opzichten is de IVA ook ‘net een echt bedrijf’.
Blijft staan dat onze manier van lesgeven, gecombineerd met een studentenpopulatie met een hoge intrinsieke motivatie in het algemeen zeer bevredigend is. En in vergelijking met de verhalen op de BON-fora over de situatie bij menig andere opleiding mogen wij ons in onze handjes knijpen …….