Hester Macrander en haar Zinvol Onderwijs Nederland (ZON) kwam hier op de BONsite ter sprake (daar graag ook uw reacties).
Onderstaand artikel stond in de NRC van 9 juni 2007.
================================
Laat ze het ‘zelluf’ doen
Hester Macrander, theatermaker en publicist, maakte vorige week in haar column in De Gelderlander de oprichting van de actiegroep ‘Zinvol Onderwijs Nederland’ (ZON) bekend. Met een knipoog naar de al bestaande vereniging Beter Onderwijs Nederland (BON), die ruim een jaar geleden waarschuwde dat “het onderwijs verzuipt”.
Doet BON het niet goed?
“We zien dezelfde problemen en hebben hetzelfde doel: de leraar centraal en zorgen dat het geld op de goede plek terecht komt. Maar BON hamert alleen op het vakinhoudelijke en wil helemaal terug naar klassikale lessen. Terwijl ik me vroeger juist te pletter verveeld heb in die klassen. Het is niet effectief. Ik mis in het verhaal van BON de aandacht voor het sociaal-emotionele welzijn van kinderen. Dat vinden zij niet de taak van het onderwijs, ik wel.”
Er moet toch geleerd worden?
“Maar dat is juist niet te doen. Dat heb ik zelf gemerkt toen ik Nederlands gaf op een middelbare school. Een paar keer per week 50 minuten lesgeven is niet genoeg. Je hebt geen voeling met waar die kinderen zijn, hoe ze leren. Dus ga je ze dwingen te doen wat jij voorschrijft. Het is nog steeds Bordewijks Bint. Van die strijd wil ik af. Leerlingen worden er passief en afwachtend van en docenten werken zich drie slagen in de rondte met heel weinig resultaat. Dat moet andersom. Dat passieve consumeren is verschrikkelijk. In het huidige systeem is er zoveel verspilling van talent, energie en motivatie. Ook bij docenten. Onderzoek heeft laten zien dat je maar ongeveer 10 procent leert van wat je hoort, en 90 procent van wat je zelf doet. Het zelluf doen, daar leer je van.”
Dat klinkt als een pleidooi voor het nieuwe leren.
“Ik zie veel goeds in de didactische experimenten die nu aan de gang zijn. Het is meer mensgericht, vanuit de leerling gedacht. Ik geloof heel erg in die ontwikkeling. Helaas leven er een hoop misvattingen over het nieuwe leren. Bijvoorbeeld dat je het met minder leraren af kunt. Terwijl de begeleiding juist veel intensiever moet dan in het klassikale onderwijs. En leerlingen mogen wel meer invloed hebben op hoe ze iets gaan aanpakken, maar niet op wàt ze leren. Daar is de docent voor. Het idee dat de leraar alleen nog maar zou mogen coachen, is onzin. Ik vind juist: laat de leraren vooral hun eigen competenties goed gebruiken. Heb je iemand in de school die mooie verhalen kan vertellen waarbij de leerlingen aan zijn lippen hangen, laat hem dat dan vooral doen. Een ander is misschien juist goed in dat sociaal-emotionele.”
Leren moet vooral ‘leuk’ zijn?
“Waarom niet? Joost Zwagerman was vorige week in deze krant weer aan het mekkeren dat scholieren Vestdijk niet meer kennen. Maar er wordt nu prachtige adolescentenliteratuur geschreven. Als je ze dat laat lezen blijven ze gemotiveerd, met Vestdijk niet. Ik zal ook nooit zeggen dat ze geen woordjes hoeven stampen, of dat ze geen discipline zouden moeten hebben. Natuurlijk moeten ze dat wel. Maar ze moeten daar wel een zinvol doel bij hebben. Bijvoorbeeld dat ze het meteen in praktijk kunnen brengen. Ik had een vluchteling in de klas die werkte als een gek om de hoogste cijfers te halen. Omdat hij een doel had: hier blijven en arts worden. Zulke doelen hebben leerlingen niet meer, school is zure plicht. Het is de taak van de leraar geworden om telkens weer een motiverend doel te bedenken.”
Dat worden dus projecten en powerpointpresentaties.
“Een goed project is in ieder geval al leuker dan oefeningetjes maken uit het boek. Maar ik vind ook: scholen zijn zulke gesloten bastions. Ga de school uit, laat leerlingen stages lopen, breng ze in contact met de maatschappij. Waar het uiteindelijk om gaat is: de verveling doorbreken. Dat leerlingen in de knoop raken en de scholen verlaten, vind ik de schuld van het onderwijs.”
Hoe moet het verder met de actiegroep ZON?
“Ik wacht af wie er op af komt. Ik verbaas me erover dat ouders niet aan de bel trekken. Het lijkt of ze denken dat het zo hoort, dat hun pubers ongemotiveerd in de banken hangen. BON richt zich vooral op docenten, laat ZON dan een spreekbuis zijn voor ouders en leerlingen. Ze kunnen me googelen en dan reageren.”
==========================================