Nog wat over niveaudaling

Het stemt triest steeds weer te moeten constateren dat op een enkeling na onderwijsjournalisten er niets van bakken. Meestal staan ze met één been in HNL en is het andere kreupel. Straks, als BON heeft gewonnen, gaan dezelfde sukkels over óns schrijven, ik huiver bij die gedachte. Kijk eens wat ze ervan bakken als het over een moeilijk onderwerp als niveaudaling gaat (NRC, 12 mei 2007).

Begrijpt iemand wat hier staat? Ik citeer een doorlopend fragment, de vraagtekens drukken m’n onbegrip uit: “Wat klopt er van van de veelgehoorde klacht dat scholieren zoveel minder hoeven te weten en kunnen dan ‘vroeger’? Zelf examens vergelijken is één methode om erachter te komen. (Onzin, als dat waar was was er geen probleem; WS). Wat ook kan, is de eindexamencijfers door de jaren heen bestuderen (???). Die laten zien dat iedereen gemiddeld altijd een 6,5 haalt (????). Elk jaar slaagt en zakt ongeveer hetzelfde percentage leerlingen. Maar leraren die vaak proefwerken nakijken, weten dat het niet ‘lekker’voelt als de hele klas een toets voldoende (of onvoldoende) maakt. De neiging om de normen dan zo te veranderen dat aanvaardbare percentages leerlingen boven en onder de zes eindigen, is bijna onbedwingbaar, … (Je snapt met moeite wat ze bedoelen maar het verband met het onderwerp raakt zoek; WS).”
Net zoals de Belgische speurders Jansen en Jansens ten einde raad maar eens een omstander als schuldige aanwijzen vatten de twee journalisten de discussie samen met: er zijn drie argumenten voor en drie argumenten tegen niveaudaling van het examen –zonder definitieve eindconclusie.

De waarheid is dat de waarheid wordt weggehouden. Zowel het CITO als de CEVO beschikken over data en expertise om een redelijke uitspraken over niveaudaling van examens te doen. In de VS doet men bij wijze van spreken niets anders. Maar het eigenbelang weegt zwaarder dan de professionaliteit en dus verschuilt men zich achter dunne waarheidjes als: ze leren nu wat anders dan vroeger, dus kun je niet vergelijken; logisch dat ze per vak minder weten als het aantal vakken verdubbelt. Beide ontwikkelingen staan een vergelijking van niveau’s niet in de weg.

Veranderingen van vakinhouden zijn gewoon. Niet gewoon is dat leerlingen steeds minder moeten leren en dat we wat er onder HNL in de hoofden van de leerlingen plaatsvindt leren blijven noemen, terwijl het dat nu juist niet is. Minder leren betekent een lager niveau: zo eenvoudig is het.
De essentie van HNL –op z’n best- is ervaren. Je doet wat en daar steek je wat van op is het idee. Beter spreken we van ideetje want leren is vele malen effectiever dan ervaren.
Iedereen die beweert dat het niveau van de eindexamens niet daalt dient andere heren dan de waarheid en deugt niet, of is onnozel.

Willem Smit