Het volgende stukje vond ik in ‘Drijfveer’, het personeelsblad van het ROC Midden Nederland. Het is geschreven door Peter de Roon, die bij niveau 1 Techniek werkt. Ik vond het zeer treffend en herkenbaar.
Uitkeringsfabriek?
Afgelopen najaar kwam Yousef langs. “Dag meneer, ik kom me aanmelden voor autotechniek. Ja, het is al bijna oktober, maar ik heb lang nagedacht. Er is geen autotechniek? Doet u dan maar elektro. Is dat vol? Waar is het niet vol, meneer? Dus bij metaal is nog plaats? Ook mooi, meneer. Hiervóór? Op het andere ROC deed ik administratie. Ja, ik ben zelf gestopt, ik ben niet weggestuurd. Nee, het was daar veel te veel zitten, meneer. Techniek, dat is goed voor mij, lekker bewegen.”
Zijn we een beroepsopleiding of ook een uitkeringsinstantie? Als Yousef, maar hij zou ook Maarten kunnen heten, recht heeft op studiefinanciering, vervalt zijn recht op een uitkering. Die regel is voor veel sociale diensten een geschenk uit de hemel. Zij zijn immers zelf verantwoordelijk voor hun uitkeringsbudget. Zij kunnen zo mensen uit de bijstand manoeuvreren door hen ervan te overtuigen dat een beroepsopleiding bij een ROC heel nuttig is. “Er is alle tijd”, zegt de bemiddelaar, “want je kunt tot je 30e studiefinanciering aanvragen en daarna nog vier jaar doorgaan.” Zo kan die Sociale dienst ook mooi aan de prestatie-eisen van de rijksoverheid voldoen. Voor schoolverlaters van rond de 20 die niet snel werk vinden, is het aanvragen van een uitkering geen gemakkelijke weg. Ze moeten echt aantonen dat een baan vinden niet lukt. De uitkering die ze dan krijgen is niet meer dan 213 euro per maand. Ze worden op hun 20e nog geacht thuis te wonen, een toeslag voor uitwonen krijgen ze alleen bij wijze van uitzondering. Ze moeten bovendien wel bedenken dat deze uitkering alleen wordt verstrekt als ze meedoen aan een gemeentelijk project met een wervende naam als Work first of Vakwerk.
Maar Yousef is niet gek en gaat rekenen. Hij kan een baan gaan zoeken, maar zonder opleiding wordt dat lastig, of werken voor een uitkering. Maar wacht eens: hij kan ook een opleiding volgen. Hij gaat naar een ROC ook al is hij daar twee keer voortijdig gestopt. Hij krijgt als thuiswonende student met een aanvullende beurs toch nog altijd 362 euro én een OV-kaart. Bovendien mag hij dik 10.000 euro netto bijverdienen per jaar. Toch maar weer naar school?
Yousef wordt geplaatst. We zijn toch drempelloos? Het levert het ROC weer Crebo-geld op! De gemeente blij, Yousef blij, wij blij. Dat is nog eens een win-win-win situatie! Maar eind december, na twee leercontracten, wordt Yousef uitgeschreven. Hij is te vaak afwezig. Daarmee vervalt zijn recht op studiefinanciering. Hij blijft zitten met een rekening van 960 euro lesgeld. Dat wordt dus weer snel een baantje erbij zoeken en eens kijken of er straks niet een opleiding is die hem wil helpen.
“Ik ben Yousef, ik kom me aanmelden voor administratie. Ach meneer, die techniek, de hele dag staan en druk zijn, dat is niks voor mij.”
Barrières afbreken
Zou dit bij de verantwoordelijken nu nog nooit opgevallen zijn? Moeilijke gevallen bij elkaar over de schutting deponeren met totale instemming van degene die over de schutting gekieperd wordt?
Het zal wel weer een kwestie zijn waarin iedereen samen, dus eigenlijk niemand verantwoordelijk is. Vertoont veel gelijkenis met het WAO-drama. Ook zo’n ‘oplossing’ waar iedereen blij mee was. Ik ben benieuwd wanneer dit gaat opvallen.
Leuk is het, dat de boven ons gestelden er altijd druk mee bezig zijn om ‘barrières’ tussen vakken af te breken, terwijl hier de barrières tussen studiefinanciering, uitkeringsinstantie, gemeente en ROC geweldig van pas komen. Als ze er niet waren zouden ze onmiddellijk geplaatst worden!