Uit een enquête van de NOS blijkt dat de dikke 600 miljoen euro die bij het herfstakkoord voor het onderwijs is vrijgekomen nauwelijks in de klas besteed is. Tekorten zijn weggewerkt, reserves zijn aangevuld, maar er zijn nauwelijks extra leraren of bevoegde leraren aangenomen.
D66-onderwijswoordvoerder Paul van Meenen meent dat dat komt doordat de overheid zich jarenlang een onbetrouwbare partner heeft getoond en de besturen uit wantrouwen naar die overheid het geld niet durven uitgeven. Ook de VVD meent dat het ongelabeld utgeven van geld wel degelijk de goede manier is, maar dat daar tegenover moet staan dat er op resultaten kan worden afgerekend.
Volgens BON zijn de reserves van de meeste schoolbesturen eerder te ruim dan te krap en zou het hele probleem een non-issue zijn als docentsalarissen gewoon uit de lumpsum, en dus ook uit de extra akkoordgelden, werden gehaald en op declaratiebasis vanuit OC&W betaald werden. Dan zijn er geen ruime reserves nodig, is er geen perverse prikkel tot het aannemen van onbevoegden en kunnen goedbedoelde gelden om het onderwijs te verbeteren ook daarvoor worden gebruikt. Bijkomend voordeel is dat de enorme schaalgrootte die nu verdedigd wordt vanwege de grote schoolbudgetten en de daarbij noodzakelijke professionalisering van het bestuur ongedaan kan worden gemaakt. Dan hebben we pas werkelijk onderwijs op (de menselijke) maat
Overigens zijn sommige argumenten van de schoolbesturen wel degelijk valide, maar die bevestigen enkel en alleen dat het beleid om de financiële risico's van de overheid af te schuiven op de schoolbesturen met de lumpsum niet kan werken.
Voor mij is de zin Ook de VVD
Voor mij is de zin Ook de VVD meent dat het ongelabeld uitgeven van geld wel degelijk de goede manier is, maar dat daar tegenover moet staan dat er op resultaten kan worden afgerekend” onbegrijpelijk. Wat is het verschil tussen labelen en afrekenen op de resultaten anders dan dat in het eerste geval de controle op de juiste besteding van het geld ontbreekt? Gaat het hier om een onduidelijke VVD-er of een te beknopte weergave door de berichtgever? Ik ben het met BON eens dat de lerarensalarissen beter op declaratiebasis aan de schoolbesturen kunnen worden maar in dit geval (salarissen gedeeltelijk uit de lump sum én gedeeltelijk geoormerkt) komt er nog eens bij dat de besteding van het extra geld voor lerarensalarissen zo onduidelijker wordt of door de bestuurderen onduidelijk gemaakt kan worden. Als je geen nieuwe leraren aanstelt kun je dat recht praten door te zeggen dat je zonder het extra geld leraren zou moeten hebben ontslaan. Als alle leraren op declaratiebasis betaald worden zou zoiets niet kunnen.
De gang van zaken rond de 600
De gang van zaken rond de 600 miljoen toont weer eens het democratisch tekort van die lumpsum- financiering aan. Terecht zegt Malmaison (Seger), als ik hem goed begrijp, dat het verschil tussen labelen (wat niet mag) en afrekenen op resultaten in dit systeem onduidelijk is. Als een meerderheid van de kamer vindt dat de ontvangers van het geld de manier waarop het besteed wordt onverkort kunnen bepalen, heb je vervolgens niet veel democratische poten meer om op te staan. En als het de bedoeling van de betrokken partijen was de 600 miljoen aan meer personeel en werkgelegenheid uit te geven, hadden ze het bij wijze van spreken in het huidige systeem beter een contract met Randstad kunnen afsluiten.