“De tijd van eenzijdige kennisoverdracht is definitief voorbij. Onderwijs voor de Homo Zappiens moet anders, en deze projecten zijn daar een mooi voorbeeld van”, aldus staatssecretaris Van Bijsterveldt in Volkskrant Banen.
Dit klinkt mij in de oren als een stel uitspraken uit het pre-Dijsselbloemtijdperk, maar Van Bijsterveldt deed ze enkele dagen geleden, bij een bezoek aan het (mij onbekende) Da Vincicollege in Leiden. Mij bekruipt het gevoel dat Den Haag niets wijzer wordt. Wie sust mijn angst?
Kreun…..maar?
Kreun, kreun, walg, ulk. Wat een onkritisch mens die Bijsterveldt.
Echter: zou het ook perspectieven kunnen open. Wellicht dat dit het onderwijs is voor de homo zappiens, dan is er toch ook goed onderwijs nodig voor de homo sapiens? Dat lijkt nu met wortel en tak uitgeroeid te worden.
Van B. in het Da Vinci
De tijd van eenzijdige kennisoverdracht is definitief voorbij zegt van Bijsterveldt
(is niet de tijd van kennisoverdracht sec voorbij?). Daarentegen is de tijd van eenzijdige machtsuitoefening, eenrichtingsverkeer in de communicatie en eenzijdige plannenmakerij nog lang niet voorbij. Mao is dood, lang leve het Maoïsme. We maken ons op voor de Grote Sprong Voorwaarts in het MBO.
Misbruik van de naam Da Vinci
Kunnen ze geen wet maken tegen “onderwijsinstellingen” die het gore hypocriete lef hebben zich te tooien met de namen van intellectuele grootheden uit het verleden, terwijl ze diezelfde grootheden in hun onderwijs dagelijks schofferen?
Kom kom…
Volgens mij doet die school niets verkeerd. Althans, dat blijkt niet uit het summiere stukje in VKbanen.
Dat de staatssecretaris zich ongelukkig uitdrukt ligt toch niet aan de school?
Er is niets mis met contacten met Marokkaanse scholen. Wij hebben contacten met Poolse scholen. En Franse scholen. Ook niets mis mee.
Als daarnaast ook maar inhoudelijk degelijk onderwijs gegeven wordt.
‘De tijd van eenzijdige kennisoverdracht is definitief voorbij,’ zegt de staatssecretaris. Dat is een inhoudsloze dooddoener. (Bewuste stijlfiguur.)
Toe ik in de 60-er jaren op school zat was er ook geen eenzijdige kennisoverdracht.
De blije praat van de staatssecretaris mag je best hekelen, maar om die school dan meteen ook op het schandblok te leggen…
Van B. drukt zich wel vaker ongelukkig uit
Ook op 19-2-2009 (opening Zadkine onderwijsdag) was het raak:
En daarmee kom ik op mijn tweede en laatste onderwerp: de modernisering van het MBO. We zijn het met elkaar eens over de noodzaak daarvan. Dat bleek onder meer uit het Tweede Kameronderzoek. En daar ben ik blij om.
Welke Tweede-Kameronderzoek zou ze nou bedoelen? Ze vervolgt met:
Over de uitvoering leven echter zorgen. Vooral bij de docenten onder u, maar ook bij veel studenten. Dat neem ik serieus. Veel van u werken in teams -om van goede ideeën en mooie ambities straks werkbare realiteit te maken. Van u moeten we horen waar het beter kan, waar u tegenaan loopt en welke oplossingen u daarvoor ziet.
Tsja, “van u moeten we horen waar het beter kan”, maar als mensen zeggen waar het beter kan moeten ze soms vrezen voor hun baan. Zie de noodzakelijke anonimiteit op het BON-forum.
De volledige tekst staat op de SITE VAN OCW.
Inzake kom kom
H2SO4 schrijft dat er niets mis is met contacten met Marokkaanse scholen. Volgens mij is daar wel degelijk wat mee mis, of liever gezegd: wat is de toegevoegde waarde er van? Ik zou wel eens willen weten wat kinderen nu precies opsteken van die contacten dat ze niet veel efficiënter gewoon in de les kunnen opsteken.
Daarna schrijft u, mij al onbewust gelijk gevende: ‘als er daarnaast ook maar inhoudelijk degelijk onderwijs gegeven wordt’. Dus die contacten vindt u zelf ook niet al te inhoudelijk.
Het riekt mij allemaal veel te veel naar stedenbanden e.d.: ambtelijke dikdoenerij die veel geld kost, veel reisjes met zich meebrengt en niets oplevert.
Nu begrijp ik ook wel dat het misschien wel wat puriteins is om te eisen dat alle activiteiten in een jaar een duidelijk onderwijskundig nut hebben, maar de balans is op veel scholen helemaal naar de andere kant doorgeslagen. Een puriteins revival zou de eerste 10 jaar wat mij betreft geen kwaad kunnen.
oké wellicht iets te stellig 🙂
Ik geef toe dat niet onomstotelijk vaststaat dat het Da Vinci geen degelijk onderwijs geeft. Men heeft de schijn tegen en daarop reageerde ik.
Ik vraag me zeer af wat het nut is van die innovatieve projecten en van skype contacten met Marokko. Voor mij verre van overtuigend bewijs dat we hier met een degelijke school te doen hebben. Ook nog dat de staatssecretaresse binnengehaald wordt vanwege de innovaties… niet geruststellend. En de woorden van van Bijsterveldt zijn, maar daar waren we het over eens, gênant.
Het verslagje is een verslag van een vernieuwingsfeestje op een school. Daarop reageer ik. Ik kan niet met zekerheid weten dat de school wel dat feestje heeft, maar verder niet buitensporig vernieuwend is.
Trier
Ooit heb ik als leerling met school een reis door Duitsland gemaakt. Als ik mij niet vergis was Trier een van de reisdoelen. Behalve het keten in de jeugdherbergen kan ik mij niets, maar dan ook helemaal niets meer van die reis herinneren.
Vermoedelijk vonden de docenten het didactisch heel verantwoord, en mischien was het dat ook wel. Het is zelfs niet uitgesloten dat ik er wat van heb geleerd.
Elke school heeft wel een aantal activiteiten waarvan het directe nut niet altijd duidelijk is, maar die toch een vormende waarde kunnen hebben. Een reis naar Duitsland, contacten met Marokko, sociale stages, natuurkunde olympiade, etc.
In zijn algemeenheid lijkt me dat positief.
Het gaat erom dat de direct meetbaar nuttige activiteiten veruit in de meerderheid blijven. Activiteiten als skypen met Marokko zeggen niets over de kwaliteit van de school, noch ten goede, noch ten kwade.
De balans slaat misschien vaak door, de verkeerde kant op. Het zou de staatssecretaris sieren als zij daar oog voor had. Maar ik ben bang dat dat ijdele hoop is.
Inzake reisje Trier
Wij zijn het, geloof ik, eigenlijk wel eens.
Zo’n reis naar Trier (die mijn eigen middelbare school ook ondernam in die tijd) zag elke leerling, ondanks de stevige culturele component die er in zat, als een schoolreisje: een lekker uitje waar je lang naar uitzag. Zo werkt het natuurlijk nog steeds; mijn eigen kind zal volgend jaar met school naar Rome gaan. Hij verheugt zich er nu al op, maar niet speciaal vanwege alle kunstschatten en geschiedenis die hij te zien zal krijgen.
Het griezelige vind ik, dat scholen van nu dit soort dingen niet presenteren als leuke extraatjes die bovenop het standaard curriculum komen, maar als de essentie van hun o zo vernieuwende onderwijs. Zo wordt skypen met Marokko niet de onschuldige sleurbreker die het zou moeten zijn, maar de hoofdmoot van het onderwijs, precies datgene waarom het gaat.
Deze rolverwisseling van hoofd- en bijzaken met goedkeuring van de boven-ons-gestelden zoals van Bijsterveldt is een zeer kwalijke zaak.
Eindexamenreis
Van mijn eindexamenreis naar het Berlijn áchter de Muur staan mij nog verschillende zaken haarscherp voor de ogen. Daarnaast heeft ook het bezoek aan Sachsenhausen een onuitwisbare indruk gemaakt.
Ik benut die reis nu nog regelmatig in mijn onderwijs.
Het lijkt wel of je…
..bij mij in de klas hebt gezeten, geschiedenisleraar.
Maar iedere school zal dat reisje naar Berlijn wel gemaakt hebben.
Die reisjes waren natuurlijk ook wel bedoeld als echte schoolreisjes, als onderbreking van het toch wel saaie reguliere lesprogramma en voor de gemeenschapsbinding en gezelligheid en wellicht ook als deel van de ‘Bildung’, nu we het toch over Berlijn hebben.
Bildung
Zowel buiten- als binnenlesactiviteiten zijn voor een belangrijk deel “Bildung”.
Van mijn lessen Grieks en Latijn weet ik niet veel meer. Maar mede door die lessen heb ik leren nadenken, en leren formuleren in redelijk correct Nederlands. Wellicht is ook mijn belangstelling voor taal deels het gevolg van die lessen (waar ik regelmatig een bloedhekel aan had… zo saai….).
Van mijn scheikundeleerlingen kan over een paar jaar nog maar een enkeling een pH uitrekenen of een redoxreactie opstellen. Voor de anderen zit de meerwaarde in het op een andere manier leren nadenken, leren denken in abstracte modellen.
Reisjes naar Trier of Berlijn, zeilen in Friesland of blokfluitles op de basisschool (nog zo’n frustratie, het snerpte door mijn hoofd) hebben dezelfde functie. Je hoeft niet alles te onthouden om er iets aan te hebben. Je hoeft niet alles te kunnen wat je ooit hebt geleerd.
Onderwijsdeskundologen trekken hieruit de belachelijke conclusie dat je niet hoeft te leren wat je later toch weer vergeet of niet meer gebruikt.
Andere buitenstaanders denken vaak dat onderwijs alleen gaat over het overdragen van kennis, met als kenmerkend misverstand dat je dat net zo goed m.b.v. computers zou kunnen doen.
Onderwijs gaat over denken, nadenken, overwegen, afwegen, veronderstellen, argumenteren enz. Daar heb je moeilijke problemen voor nodig (de lat net iets hoger dan de leerling al kan springen) en docenten die de juiste vragen stellen en informatie geven. Docenten die functioneren als meester en als sparring partner.
weten, vergeten en vorming
“Van mijn lessen Grieks en Latijn weet ik niet veel meer. Maar mede door die lessen heb ik leren nadenken, en leren formuleren in redelijk correct Nederlands” schijft H2SO4.
Dertig seconden eerder las ik dit bij Aristoteles: “Does a man know either by learning or by discovery each thing that he knows, singly? Yes, but not the things that he knows, collectively.” Sophistical Refutations Ch. XXIV, 179a, 24.(The works of Aristotle translated into English, vol. I; Ross, ed.)
Veelzeggend is bovendien de beknoptheid van de formulering. Daaruit blijkt dat het onderwerp bij de lezers goed bekend was. Dat was het ook, is uit andere bronnen gebleken. Pakweg 350 voor Christus.
Het schiet niet op.
Willem Smit
niet “ik denk dus ik ben”, maar “wat ik weet, dat ben ik”
Ik realiseer me ook wel dat van alles wat je leert, een belangrijk deel lijkt te verdwijnen. Maar ik denk dat er meer overblijft dan men zich realiseert. Dat kan getriggerd worden door van alles en nog wat. Ik was een tijd geleden volslagen toevallig in het gebouw waar ik voorkandidaats heb gestudeerd. De geur daarvan bracht herinneringen boven van dik 30 jaar terug.
De woorden redox en pH overigens ook. De leerling waar u het over heeft kan het wellicht niet meer, 5 jaar later, maar 15 jaar later, als hij zijn eigen kinderen met scheikunde helpt, dan komt er vast veel boven. Ik noem al die dingen wel “de nutteloze weetjes”
Al die weetjes, ideeën, en vaardigheden vormen wie je bent. Vormen je eigen cultuur. Veel meer dan de technische capaciteiten van je hersens. Het gaat er dus niet om om te leren leren, de weetjes en het leren dienen niet alleen als training voor de hersenen. Ze dienen om te bepalen wie je bent, Bildung, dus toch. Hoe meer je weet (in ruime zin van het woord) hoe meer je bent.
Descartes had maar gedeeltelijk gelijk. Het is nieL “ik denk dus ik ben”, maar “wat ik weet, dat ben ik”.
Het voorgaande geldt op persoonlijk niveau, maar geldt evenzeer voor een land als geheel. Daarom heeft onderwijs niet alleen de taak om het individuele kind te “bilden”, maar ook de taak het volk te bilden. een gezamenlijke cultuur over te brengen. Hoe divers die cultuur op persoonlijke basis ook kan zijn.
Hoe meer je weet (in ruime zin van het woord) hoe meer je bent.
Maar ook : Hoe meer je weet, hoe onwetender je jezelf vindt.
Inz. vormingsidealen
Ik geloof niet zo in het leren nadenken. Als ik al kan nadenken, ik zou niet weten wie of wat mij mij dat heeft geleerd. Ik denk wel dat er zoiets als een natuurwetenschappelijke attitude kan worden aangeleerd (d.w.z. de manier waarop je theorieën en problemen benadert: de juiste combinatie van logica en experiment) maar zoiets als een ‘wetenschappelijke methode’ (om ontdekkingen te doen of problemen op te lossen) bestaat volgens mij niet. Zou die methode bestaan, dan zouden Jan en Alleman met behulp van die methode aan de lopende band ontdekkingen doen.
Gelukkig heb ik van wat ik op school leerde wel veel onthouden en in mijn leven toegepast. Zeker niet alle details, maar die komen snel genoeg weer boven als je ze nodig hebt, ook pH-berekeningen. Velen van ons hebben in elk geval dank zij school een onuitwisbare indruk van het fenomeen jeugdherberg gekregen.
Daarnaast vind ik dat je met die hooggestemde idealen de schooltypen in het beroepsonderwijs onrecht doet. Moeten de leerlingen van de meubelmakersschool leren nadenken? Ik vrees dat zulke idealen ons in het vaarwater van vage eindtermen en competenties brengen.
Een mooi probleem….tabula rasa of het tegengestelde?
‘Als ik al kan nadenken, ik zou niet weten wie of wat mij mij dat heeft geleerd.’
Een onbeschreven blad of juist een volgeschreven blad.
Ik moet eraan denken hoeveel je wist als kind.
Het lijkt er erg veel op dat behalve archetypische herinneringen er ook vele andersoortige herinneringen en kennis bij de geboorte meegegeven wordt.
Sommige kinderen herinneren zich vreemde talen, iedereen kent er wel een paar voorbeelden van.
Inderdaad: ik zou niet weten wie mij het denken geleerd heeft.