Onderwijsinnovatie is het meest gebaat bij radicale verandering

Bovenstaande titel komt uit de KPC-uitgave “Onderwijs Maken” van het voorjaar 2004. Hij is afkomstig van drs R. van Kerkvoorden, senior consultant bij CBE Consultants te Amsterdam. “De ervaring heeft geleerd dat gedeeltelijke invoering van vernieuwingen zelden tot succes leidt. (…) De route hoeft daarbij niet volledig te zijn doordacht. Innoveren is als een zoektocht, een expeditie”
Ook W.P Littooij bestuursmanager van CVO Rotterdam e.o (45 vestigingen en 22.000 leerlingen) betoogt: “Radicale onderwijsvernieuwing (is) noodzakelijk (…) Nodig is een model zonder klassen, zonder schooltypen met onoverbrugbare scheidslijnen en zonder een centraal examen”
In dezelfde brochure komt drs S. Slagter aan het woord met zijn uitspraak “De Net-generatie bepaalt zelf wat feiten zijn, maakt haar eigen kennis en geeft daar zelf betekenis aan”
Prof. dr. M Vermeulen: “Een grootscheepse en ingrijpende ‘verbouwing’ van het onderwijs zal onontkoombaar zijn”
Nog vele anderen komen aan het woord. Maar bijna last maar not least de vice-voorzitter van Bestuur van het Friesland College. Zij ontvouwt weidse en gedurfde plannen die ook deze school zal opstuwen in de vaart der volkjes. “De cursist wordt uitgedaagd en tegelijkertijd met rust gelaten”. (sic! Friesland College na twee jaar: er is een grote rust neergedaald)
Als drs F. Nauta dan het slotwoord schrijft, komt hij met een zeer humane aanbeveling: “Standaard zou ik de regel willen voorstellen dat ongeveer vijftig procent van alle innovatieve projecten hoort te mislukken. Als dat percentage lager ligt, is er te risicoarm geëxperimenteerd”.

20 Reacties

  1. Afgrijselijk……
    Je kunt deze loze kreet ook omkeren. Dan staat er:
    ‘Radicale verandering is het meest gebaat bij onderwijsinnovatie.’
    Dat klopt al heel aardig.
    Beter is nog ‘Totale chaos is het meest gebaat bij radicale onderwijsinnovatie’.

    Ik realiseer me met walging dat ik mijn kind op een school heb zitten die in de machtssfeer van die Littooij valt.
    Het is een wonder dat dat kind nog gewoon wiskunde krijgt.

    • De scholen van Littooij
      Ik heb zelf twee jaren op één van die CVO-scholen gewerkt, en daar onder meer gezien dat ouders met geld hun kind na de brugklas preventief van school haalden voor een overplaatsing naar een particuliere school. Zij zagen de bui hangen en besloten die niet lijdzaam af te wachten.

      Ik denk dat particuliere scholen, of de eigenaren daarvan, de grote winnaars zullen worden van de waanzin van de onderwijsvernieuwers. Alleen als je als leerling slim genoeg bent voor het gymnasium, of je ouders rijk genoeg voor een particuliere school, kun je in Nederland verzekerd zijn van goed onderwijs.

      Overigens heb ik op afstand ook zo’n mislukt CVO-experiment mogen meemaken. Al na één jaar was deze nieuwe school over de kop door gebrek aan leerlingen. Een geweldig succes natuurlijk, want ze hebben risico genomen, op kosten van de zusterscholen in het fusieverband, en tegen de adviezen van alle mensen met kennis en ervaring op de werkvloer in. Laurus is natuurlijk eigenlijk ook één groot succes.

      En vóelden de Littooijs de gevolgen van de door hen genomen risico’s nou maar eens zelf, ook financieel, zoals bijvoorbeeld de beleggers van Berkshire Hathaway of sowieso elke zelfstandige ondernemer, dan zou het snel afgelopen zijn met die onderwijsinnovaties.

      Wat ik nog steeds niet kan bevatten is dat die figuren als Littooij er ook echt in lijken te geloven. Oibibio ging vanzelf failliet, maar voor de gebakken lucht van Littooij betalen talloze leerlingen de prijs in de vorm van verloren tijd en beschadigde toekomsten. En het kost ons allemaal ook nog eens, wat was het, 6000 euro aan belastinggeld per leerling per jaar. Hoe erg moet het worden voordat niet direct betrokkenen dit óók onacceptabel gaan vinden?

  2. Dat bundeltje
    Ik ben gisteren ook begonnen aan dat bundeltje artikelen. Het toont aan dat het nog erger is dan we dachten. De bovenbazen van werkelijk vrijwel alle grote besturen in het voortgezet onderwijs betonen zich in dit bundeltje voorstander van Het Nieuwe Leren.

    Geen van hen lijkt het te deren om op grote schaal met kinderen te experimenteren.

    Ik heb het bundeltje artikelen onderaan de bijdrage van Philippens gehangen (en ook even een paar niet relevante woorden Duits weggehaald).

    • Aan de grote klok hangen
      Kunnen we dit niet wereldkundig maken? Of zou je eerst nog moeten navragen of de dames en heren na alle rellen en heisa inmiddels al een beetje bijgedraaid zijn?

    • De Kamer en de Raad van State
      Bedankt, Mark.

      Overigens zegt Nauta in zijn Nawoord:”Stel de spelregels vast in overleg met de Tweede Kamer en de Rekenkamer, zodat de vijftig procent ‘mislukkingen’ ook een succes zijn.”
      De voorzitter van VO-Raad zal wel ampel toegang hebben tot deze gremia. En zeker ook tot het Ministerie.
      Dus “let wel op uw saeck”!

  3. onderwijskundige ethiek
    Voor medische experimenten op mensen en zelfs op dieren zijn zeer strenge regels vastgesteld Hoe is het mogelijk dat onderwijskundige, hun toekomstbedreigende, experimenten op kinderen wel worden toegestaan?

    • Het is een raadsel
      Het is inderdaad een raadsel. Misschien dat er eerst een ‘partij voor de kinderen’ moet komen, met Bekende Nederlanders als lijstduwers, voordat dit ophoud.

    • Met welk recht
      Beste Seger,
      Jij slaat met deze uitspraak de spijker op de kop. Waar ontlenen deze vernieuwers hun rechten aan. Ze geven nu ruiterlijk toe dat ze maar wat aan het proberen zijn. Dit proberen is belangrijker dan de leerling die, een niet geraadpleegd, onderdeel is van dit experiment. Het geeft ook aan dat ze feitelijk niet weten wat ze wel willen, ze `weten` alleen wat ze niet willen nl. het oude. Volgens mij hebben ze ook geen idee van wat de impact is van internet. Het lijkt of dat internet een nieuwe mens geschapen heeft. Als dat zo is dan weten we zeker dat de oude generatie hen niet begrijpen kan. De jonge generatie(zoals bestuur BON) zou dat beter moeten kunnen. Laten we dus eerst en vooral luisteren naar de leerlingen en die zeggen: ‘wij willen les van een vakbekwame docent in een duidelijke structuur’.
      Dit is dus het betoog wat naar de ouders en leerlingen moet.
      Beste leerlingen en ouders. Wij de verlichters zijn aan een experiment begonnen waar van ons al 50% van mag mislukken. De leerlingen die in deze mislukkingen zitten zijn offers van de vooruitgang. Het is een eer en voorrecht voor de goede zaak geofferd te mogen.

      Bij mij spoken nu ook ineens allerlei Duitse woorden door mijn hoofd. Als we nu geen opstand krijgen binnen de scholen dan krijgen we het nooit meer.

  4. Is dit echt geen grap?
    Ik ben perplex, is dit serieus bedoeld? Experimenteren met de toekomst van Nederland. Trial and Error. 50% uitval is acceptabel!!!
    They are expendable. Survival of the fittest.

    Sorry gestoord, dit kost mij dus mijn nachtrust, dit is een nachtmerry. Experimenteren over de hoofden van opgroeienden.

    Over my dead body

    Ik heb voor de heer Nauta een humane aanbeveling, Pieter Baan

    • Neer in de Vaart der Volkeren!
      Ik ben blij dat de medici die ik met enige regelmaat bezoek er (veel) hogere standaarden op na houden dan deze HNL apologeten.

      Planeten Paultje

  5. rillingen
    Ik lees dit dramatische verhaal kort na het wakker worden op een heet, tropisch eilandje, de inhoud verbaast me geenszins, krijg er ijskoude rillingen van.

  6. bedankt – maar Nauta lees ik anders –
    Bedankt voor de link. Boeiend om te zien door welke “verheven”gedachten al die bevlogen bestuurders van onze onderwijsfabrieken zich laten inspireren. Fascinerend dat deze wereldverbeteraars postindustriële onderwijsprocessen proberen te realiseren in organisaties die ze vormgeven als machinebureaucratieën. (Moet kunnen natuurlijk, je kunt mensenrechten heel goed laten bloeien door het Stalinisme in te voeren. Je hoeft maar één ding te doen om dat mogelijk te maken. Je moet herdefiniëren wat mensenrechten zijn. U ziet het, het sociaal constructivisme is echt heel goed toepasbaar in de bestuurspraktijk ).

    Het valt mij wel op dat ik het stukje dat Nauta als slotwoord toegevoegd heeft totaal anders lees dan de meesten van Jullie. In mijn lezing is Nauta op een vriendelijke manier extreem kritisch. Een paar citaten uit de tekst van Nauta:

    “Het hoort bij het beroep van innovator dat je de omgeving overtuigt van het nut van de vernieuwing. . . [ik tref veel] onderwijsvernieuwers die zwelgen in de rol van lijdende leider. Zijzelf zien wel hoe het anders moet, maar de omgeving, oh die domme omgeving, die snapt er helemaal niets van en zal het ook nooit snappen. Ik heb het daar eerlijk gezegd wel mee gehad, met dat gezeur.”

    “Zelf ben ik een radicaal tegenstander van radicale hervormingen die van bovenaf opgelegd worden. Er liggen nogal wat baanbrekende schoolconcepten op het Nederlandse onderwijskerkhof die top-down ingevoerd werden, waar vele mensjaren werk en vele kamerdebatten aan verspild zijn. . . . Succesvolle vernieuwing begint altijd klein en komt altijd van onderaf.”

    Verder stelt Nauta voor om op beperkte schaal te experimenteren. Waarbij van tevoren goed vastgelegd wordt wat als een succesvolle uitkomst van het experiment geldt.

    Wat mij betreft maken we Nauta erelid van de VBON.

    • Ook als een kip de passie preekt
      Natuurlijk, mi, spreekt Nauta deels verstandige taal.
      Maar dat laat onverlet zijn opmerkingen dat er gelobbyd moet worden bij de volksvertegenwoordiging om duidelijk te maken dat als de helft van de experimenten mislukt, er sprake van succes is. Die opmerking gevoegd bij de constatering dat een van de extreme vernieuwers, Sj(oerd) Slagter, nu hoofd is van de VO-Raad, noopt tot de hoogste waakzaamheid. Zeker ook als op het Ministerie van Onderwijs een groot wantrouwen bestaat tegen de BON.

      • Wantrouwen tegen BON
        Er is geen wantrouwen tegen BON maar tegen een ieder die de luchtballon van HNL door zou kunnen prikken.

      • koester Nauta svp
        @Philippens.
        Ik kreeg de indruk dat Nauta een relatieve buitenstaander is in onderwijsland. Het lijkt me niet handig om hem in het harnas te jagen door hem met argwaan tegemoet te treden.

        Volgens mij interpreteer je zijn opmerking over experimenten anders dan hij bedoeld is. Als jij de eis stelt dat je alleen mag experimenteren als je van te voren 100% zeker bent van de uitkomst, dan zeg je dus eigenlijk dat experimenten alleen zijn toegestaan als ze niet nodig zijn. Experimenten zijn immers alleen nodig als je niet van te voren zeker bent van je zaak. In het algemeen geldt de vuistregel dat 1 op de 3 van de organisatieveranderingen slaagt (33%). De eis dat 50% van de onderwijsexperimenten moet slagen is dus zo gezien al erg streng. Verder eist Nauta dat van te voren vastgelegd wordt wat een succesvolle uitkomst is. Ik geef je op een briefje dat geen van de recente vernieuwingen aan deze eis heeft voldaan (of zou hebben kunnen voldoen, het vernieuwingsdenken is daar veel te “zweverig” voor). Nauta eist dus eigenlijk dat we acuut ophouden met de flauwekul vernieuwing zoals die de afgelopen 15 jaar bedreven is.

        • 1/3 slaagt
          Beste Mi,
          Waar haal jij vandaan dat het acceptabel is als maar 1/3 van de organisatie veranderingen slaagt. Bij experimenten bedoelen we denk ik ook niet toepassen over de volle breedte. Verder ben ik benieuwd of de consequenties er iets toe doen. Mocht jij gelijk hebben dan begin ik gelijk een organisatieadvies bureau.

        • Nauta
          Ik ben het met mi eens dat we de pijlen niet op Nauta moeten richten maar op de onderwijsbestuurders die aan het woord komen in het bundeltje ‘Onderwijs Maken’.

          • Nauta is geen Slagter
            Ik sluit me, met de eerder gemaakte opmerking dat het niet ethisch is als er bij onderwijs-experimenten zowel onder leraren als leerlingen zoveel slachtoffers mogen vallen, voor het overige bij het vorige mailtje aan.

          • compensatie
            Voor het experimenteren met mensen in de medische wetenschap geldt:
            1. De mensen doen er vrijwillig aan mee. Evenzo moeten studenten of leerlingen waarmee een school wil experimenteren te voren weten dat er met hen geexperimenteerd gaat worden en moeten zij de mogelijkheid hebben elders of op beproefde wijze hun studie voort te zetten.
            2. Als het echt helemaal misgaat moeten de proefmensen gecompenseerd worden. Dat zou ook bij het ondergaan van nieuwe lesmethoden moeten gelden.
            Pas onder deze twee voorwaarden wordt het verhaal over het toegestane aantal mislukkingen een acceptabele beschouwing.

Reacties zijn gesloten.