Misschien is het jullie ook al opgevallen; de duidingen van de verkiezingsuitslagen. Vooral die lieden die wegliepen met het neoliberale beleid van de ‘oude’ regering proberen op verschillende plekken de keuze van de kiezer in de hoek te zetten van het conservatisme. ‘Ze willen terug naar vroeger. Laten we een potje gaan ganzenborden’
Op dezelfde manier worden onze BON-ideeën afgeserveerd.
Stuitend hoe weinig respect deze politieke en economische commentatoren en trendwatchers voor de democratie hebben.
Reacties zijn gesloten.
Conservatisme
Een conservatief is voor u misschien iemand die alles van vroeger beter vindt. Ik ken helemaal geen mensen die dat vinden.
Een conservatief wil, in mijn ogen, de goede dingen van vroeger behouden en de slechte dingen verbeteren. Ik kan met de beste wil van de wereld niet zien wat er zo slecht is aan dat uitgangspunt.
Verkeerd gebruik van het woord “conservatisme”
Heldring (commentator in NRC Handelsblad) heeft er voor gepleit om de pure behoudkant (houden wat er is of teruggaan naar “vroeger”) conservatief te noemen met een kleine c.
Het ideologische Conservatisme met uitgesproken waarden schrijft hij met een hoofdletter. Ik vind die benaming moeilijk hanteerbaar, dan kun je het woord niet gebruiken aan het begin van een zin. dus onderscheid ik de stroming “conservatisme” van de behoudzucht “konservatisme”, maar daar kan een spellingschecker weer niet mee overweg.
Nu wordt duidelijk dat Conservatieven ook progressief kunnen zijn, net zoals bijvoorbeeld socialisten konservatief kunnen zijn.
In zijn Kieskompas onderscheidt Crouwel links-rechts op een horizontale as van conservatief-progressief op een verticale as. Daarbij slaat de laatste tegenstelling op het verschil tussen individualisme en gemeenschapszin. De winnaars van de laatste verkiezingen bevinden zich gezamenlijk aan de conservatief-kant.
Ik gebruik een andere indeling aan de hand van drie criteria die afnemen in belangrijkheid. (Zie mijn boek Poema). Daaruit volgt bijvoorbeeld dat partijen die een onbegrensd vertrouwen hebben in het individu (los van de culturele maatschappelijke context dat het gedrag van dat individu bepaalt) zich in het midden of direct rechts van het midden bevinden. Althans in onze samenleving waarin individualisme in de ban is van het blinde en lege consumentisme.
We moeten de twee zeer verschillende betekenissen van het woord “conservatief”/”konservatief” duidelijk van elkaar onderscheiden.
H. Philippens ex-vakdidacticus aan UVA, Erasmus en VU. Nu docent Emmauscollege Rotterdam, bestuurslid SKK van twee scholen havo/vwo
Terminologie
Alles van vroeger beter vinden is reactionair, leg ik uit bij maatschappijleer.
Reactionair
Het voert misschien te ver om hier die discussie te houden.
Maar “reactionair” heeft een ideologische betekenis en staat niet voor “conservatief (behoudzucht) in het quadraat”.
Inhoudelijk hebben de aanhangers van de reactionaire stroming het beeld van een feodale, zeer gelaagde maatschappij, waarin de ondergeschikte zijn plaats weet.
“Alles van vroeger beter vinden” is daar een te vage aanduiding voor. Wat is “alles van vroeger”? Volgens de anarchisten leefden de mensen oorspronkelijk in een maatschappij met grote gelijkheid.
Mijn verdeling van stromingen aan de rechterkant: Conservatisme, reactionaire ideologie/fundamentalisme (als het om de religieuze variant gaat), fascisme. In tegenstelling tot wat in maatschappijleer gemeengoed is, behandel ik zestien stromingen. Dan kunnen leerlingen tenminste alle politieke partijen duiden.
H. Philippens ex-vakdidacticus aan UVA, Erasmus en VU. Nu docent Emmauscollege Rotterdam, bestuurslid SKK van twee scholen havo/vwo
tsja
Het ligt anders, Philippens.
Het fascisme (of bedoel je het nationaal-socialisme) was op belangrijke punten behoorlijk progressief, zij het niet links, en trok heel wat geiten-haren-sokken-types, intellectuelen, (ex-)communisten, socialisten en kunstenaars in zijn ban. Die geletterde types hebben na de oorlog dapper afstand genomen. Lees voor m’n eerste uitspraak Nolte er maar eens op na in zijn meesterlijke boek: Der Faschismus in seiner Epoche. Piper, 1963.
willem smit
Het ligt nog anders
Het ligt nog anders, Smit.
Met mijn en Heldrings begrippen is het geen probleem het fascisme als zeer zo niet extreem progressief te betitelen.
Het geeft aan dat de termen van progressief en konservatief zeer zorgvuldig moeten worden gebruikt. Als dat niet kan, niet gebruiken. Daarom is het beter elke ideologie apart te beschrijven, zonder deze begrippen te hanteren. Daar raken mensen alleen maar in de war van.
Overigens denk ik dat er verschillende soorten geiten, haren, sokken en intellectuelen zijn en dat die in allerlei stromingen terug te vinden zijn.
De ideeën van Nolte zijn me bekend. Inderdaad heeft hij ook meesterlijke boeken geschreven.
Wat bedoelt u met de tussenzin “zij het niet links”?
Ik zou nu juist “links” en “rechts” voor de ideologieën reserveren, en die begrippen losmaken van progressief en konservatief.
H. Philippens ex-vakdidacticus aan UVA, Erasmus en VU. Nu docent Emmauscollege Rotterdam, bestuurslid SKK van twee scholen havo/vwo
WOORDSPEL en HOKJESGEEST
U weet dat conservatief als het lang genoeg duurt weer progressief is
en progressief al het te lang duurt weer conservatief is.
Waar praten we helemaal over.
Van de hokjesgeest van de heer Philippens word ik doodmoe.
hokjesspelletje
Dit is een niet inhoudelijk woordspelletje.
Conservatisme-Conversatie
Als U doodmoe bent, reageert U natuurlijk niet meer.
Maar dat is geen probleem. Deze discussie hoort hier eigenlijk ook niet thuis. (Er zit overigens wel een didactisch probleem achter)
links/rechts en andere kopsuizingen
Beste heer Philippens,
u heeft nog een antwoord van me tegoed. Die krijgt u over een tijdje via de privé post.
willem smit