Luxeprobleem

Het beleid van de overheid waardoor sinds de jaren negentig geld wordt uitgekeerd aan schoolbesturen – ter vrije besteding – is oorzaak van groeiende ongelijkheid tussen scholen. Met andere woorden: die ongelijkheid is in feite gelegitimeerd door de onderwijspolitiek, zowel van links als van rechts.

Dat hoeft echter niet. Als ik me beperk tot wat vroeger het middelbaar onderwijs heette: daar waren tientallen jaren de onderlinge verschillen gering. Elke H.B.S., waar ook in het land, bood alle leerlingen dezelfde opleiding. Dezelfde vakken, hetzelfde aantal lessen, dezelfde exameneisen. Alleen met sommige buitenschoolse activiteiten kon men zich enigszins onderscheiden. Bij voorbeeld met schoolreizen. Aanvankelijk waren die heel eenvoudig van opzet, zoals de reis die in Bordewijks ‘Bint’ wordt ondernomen door de leraar de Bree: op de fiets met zijn klas langs jeugdherbergen in Vlaanderen.

Ondertussen zijn schoolreizen van allerlei soort, met verre bestemmingen, niet meer weg te denken. Scholen onderscheiden zich met die reizen en dat beïnvloedt de schoolkeuze vanuit het basisonderwijs. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan en mede hierdoor worden leerlingen uit bepaalde meer welgestelde milieus aangetrokken en kinderen van andere afkomst geweerd.

Maar vanaf dit schooljaar wordt dat  anders. Vrij plotseling is het besef doorgedrongen dat er een eind moet komen aan het ongeremd en vervuilend reizen, in het bijzonder van vliegreizen. Het milieu moet ontzien worden en wel met spoed. Het onderwijs zal de rol van voortrekker [sic] moeten vervullen in het bewustwordingsproces om beter om te gaan met energie.

Dat zal even wennen worden. Dat reizen moet soberder of het moet helemaal niet. Misschien kan er een prijs ingesteld worden voor de meest milieubewuste , duurzame scholen. Er hoeven dan ook minder lessen uit te vallen en dat is ook winst. Men kan zich dan onderscheiden door de kwaliteit van het onderwijs.

 

J.C. Traas