Iedereen in onderwijsland lijkt dolenthousiast over een nieuwe app, waarmee leerlingen hun docenten kunnen beoordelen. AOB, CNV, LAKS, JOB en de aan de Onderwijscoöperatie gelieerde Stichting Leerkracht zijn eensgezind in hun oordeel, dat deze app kan bijdragen aan een cultuurverandering van gezamenlijke verantwoordelijkheid, die goed bij een constante “verbetercultuur” past. De app moet eigenlijk niet als een beoordeling worden gezien, maar als een gestructureerde vorm van feedback aan de docent, die daar zijn voordeel mee kan doen. “De app leert de leraar hoe hij zich verder kan ontwikkelen” zegt Janny Dammingh van CNV Onderwijs in de Volkskrant van vandaag. “En dat is belangrijk, want goed onderwijs begint bij goede leraren”. Louis van Gaal zou zeggen: “De cirkel is rond”.
Het idee komt van de Nationale Denktank, een nogal willekeurig gezelschap, dat zich voor de verandering dit keer eens op het onderwijs had gestort. Helemaal van deze tijd. Het nogal gratuit ontwikkelen van allerlei leuke ideetjes. In het onderwijs worden we ermee overspoeld. Het verbazingwekkende is, hoe snel zo’n idee wordt omarmd door het vergadercircuit van bonden en belangenclubjes, die al meteen vinden, dat hiermee snel aan de slag moet worden gegaan. Alle leerlingen zo’n leuk appje. Het is nog gratis ook. Iets minder haast is misschien toch niet zo gek, want ik kan me voorstellen, dat er ook bepaalde, niet zo maar te negeren bezwaren aan kleven. De Nationale Denktank zegt van leerlingen te horen, dat lessen vaak niet aansluiten bij hun belevingswereld. Ze vinden, dat ze zelf ideeën hebben over hoe het beter kan. Alleen wordt daar nooit naar gevraagd. Deze app zou dan een goed middel zijn om docenten, die feedback aan te reiken. Daar lijkt iets voor te zeggen maar hoe ga je hiermee om? De Tank lijkt zich niet erg te hebben bezig gehouden met de kritiek op de op de belevingswereld van de leerling gerichte kindvriendelijke pedagogiek. Toch is die hier wel degelijk aan de orde. De Nederlandse leerlingen behoren volgens de OESO tot de meest ongemotiveerde en ongedisciplineerde leerlingen in de wereld. Je kunt je afvragen of ze niet te veel tegemoet worden gekomen. Misschien is één van de ideeën achter de app, dat als er meer naar de leerlingen wordt geluisterd de motivatie toeneemt. Dat zou dan winst zijn t.o.v. de negatieve bevindingen van de OESO. In het Volkskrantartikel wordt een praktijkgeval van het toepassen van deze app beschreven. De betrokken MBO leerlingen hadden inderdaad wat positieve en meer kritische puntjes over hun leraar naar voren gebracht. Die kon daar wel wat mee. Bij de door de leerlingen naar voren gebrachte verbeterpunten stond de wens om tijdens de lessen vaker oortjes in te mogen om naar muziek te luisteren stijf bovenaan. Bij andere docenten mocht dat soms ook. Hier zou je je op het hellende vlak kunnen gaan begeven. Wat hiermee te doen? De leerlingen tegen je eigen overtuiging als docent in toch maar hun zin geven? Deze leraar zegt met de adviezen aan de slag te willen. Dat moet ook wel, zegt hij, want anders voelen de leerlingen zich niet serieus genomen. De oortjes wil hij misschien gaan inzetten als beloning, wanneer de klas rustig werkt. Een sympathiek compromis van een serieuze leraar, lijkt me. Maar hoever ga je, wanneer de leerlingen met zo’n app ineens een stevig onderhandelingswapen in handen blijken te hebben? Daarover heb ik nog niets gelezen.
Leerlingen gaan niet
Leerlingen gaan niet vrijwillig naar school, maar vanwege de leerplicht. Leerlingen zijn daarom geen kennis-consumenten maar verplichte afnemers, voor een examen dat zij niet zelf hebben samengesteld maar dat hen ook verplicht wordt opgelegd. Daarom vind ik het altijd een belachelijke gedachte dat er sprake zou zijn van een 'gezamenlijke' verantwoordelijkheid. Als iemand mij ergens toe dwingt maar tegelijk zegt dat ik verantwoordelijk ben, beschouw ik zo'n mededeling als vals.
Daarom is het consumentengedrag dat men hier kennelijk wil stimuleren, een gotspe. Ondanks die fraaie vlag die voorstanders (die zeer waarschijnlijk zelf geen onderwerp van permanente kritiek zouden willen zijn) op deze modderschuit planten.
Toen ik het bericht hierover
Toen ik het bericht hierover las, werd ik boos. Zijn ze nu helemaal een haartje betoeterd? Leerlingen zijn principieel niet in staat een oordeel over de docent te geven, daar hebben ze de positie niet voor (verplicht onderwijs) en de kennis niet voor. Hoe vaak hoor je niet dat een leraar die in eerste instantie niet erg gewaardeerd werd door bepaalde leerlingen, achteraf juist wel wordt gewaardeerd.
Toch durven weingen de confrontatie aan. Als je zegt, in mijn klas komen die apps er niet in, ben je direct iemand die ‘niet leerbaar’ is. En passant geef je ook nog eens duidelijk blijk van een foute opvatting over je leerlingen. Een school is in die ogen tenslotte geen school maar een leercommunity (leer als in leren, niet als in koeienhuid), waar je samen van en met elkaar leert.. Het is een opvatting die je terugziet in allerlei activiteiten, bedoeld om kinderen ideeen te laten spuien over het bereiken van de wereldvrede of tenminste een financieel systeem dat een volgende bankencrisis voorkomt. Het is precies die filosofie die maakt dat kinderen werkelijk kunnen denken dat ze daar veel betere ideeen over hebben dan volwassenen. Want eerlijke feedback krijgen ze niet. Is het gek dat we ongemotiveerde en brutale kinderen kweken?
Maar als je daar als docent niet aan meewerkt, dan ben je de keizer in je klaslokaal, de conservatief die werkelijke verbetering tegenhoudt, die niet wil leren van zijn eigen fouten.
Onzin, je weet als docent heel goed of een les goed liep of niet. Als je dat niet weet en niet leert, hou je er binnen 5 jaar, uitgeblust mee op.
Overigens spreek ik regelmatig studenten over mijn lessen, hoor ik of ze het begrepen hebben, wat goed en minder goed gaar. Maar ik word ziek van een dergelijke geinstitutialiseerde app, waarbij je als docent met de feedback ‘ zeker wat moet doen’.
Het LAKS heeft wee zijn jaarlijkse leerling enquete gehouden. Uitkomst volgens de media: de leerlingen vinden dat de docenten nu toch echt beter met ict moeten omgaan.
Ik neem kinderen uiterst serieus en doe dat door ze als kind te waarderen, niet door ze als quasi volwassenen in verbeterde versie te behandelen. Kinderen zijn kinderen, geen volwassenen 3.0
Gerard Verhoef schrijft:
Gerard Verhoef schrijft: "Kinderen zijn kinderen, geen volwassenen 3.0". Klopt: hooguit volwassenen 0.8 – en dat pas aan het einde van hun school-/studietijd.
Trouwens: krijgen docenen ook een app waarmee ze een mening mogen geven over de leerlingen die met die feedback "zeker wat moeten doen"?
@ Gerard Verhoef
@ Gerard Verhoef
In de universitaire wereld, in Wageningen en Utrecht bijvoorbeeld, was inspraak van studenten al in de jaren tachtig meer regel dan uitzondering. Het ging dan over vakinhoud, didactiek, zelfs (in enkel gevallen) over keuze van docenten voor een professoraat. Ik ken ook een geval waar de inspraak van studenten beslissend was in de keuze van docenten, t.w. in een project (van universitaire samenwerking, met geld van Ontwikkelingssamenwerking) tussen Delft en hoger onderwijs-instituten in het Vere Oosten. Hoe het tegenwoordig zit v.a.v. China (Wageningen, Leiden, Delft) weet ik niet met zekerheid.