Governance en bad practices

In Eén Vandaag van 4 februari 2009 was gewijd aan het functioneren van raden van toezicht in de zorg. Binnen één week bleek dat drie grote organisaties in de zorg in financiële problemen waren gekomen. Miljoenen euro’s bleken te zijn verdampt. De hamvraag van de uitzending was: wat is hierin de rol van de raden van toezicht? In hoeverre voeren deze hun taak goed uit? Of zijn het vooral erebaantjes van borrelen en netwerken? De conclusie na de uitzending kon niet veel anders zijn dat het vooral veel weg had van het laatste.
Staatssecretaris Zijlstra wil nu al het bij InHolland ten onrechte uitgekeerde geld terugvorderen. Hij gaat ervan uit dat InHolland het deel waar de voormalige bestuurders zelf van profiteerden, zo’n slordige 360.000 euro, op hen zal verhalen. Maar of dat gaat lukken?
Jos Elbers beroept zich op het feit dat “alle beslissingen ten aanzien van mijn beloning, de lease auto, pensioenregeling en dergelijke zijn genomen door de raad van toezicht”. Die zag destijds kennelijk geen problemen. Het beloningsbeleid voor de toenmalige top destijds was raad van toezicht beleid. Daarbij werd Elbers’opvolger Dales gepasseerd. We kennen het vervolg en de afloop. De raad zou in eerste instantie zichzelf gaan evalueren en trad vervolgens, begin van dit jaar, af.
Lid van die raad was mevr. Dineke Mulock Houwer. Haar toenmalig lidmaatschap blijkt geen beletsel in het netwerk voor een benoeming als tijdelijk bestuurder bij het instituut voor multiculturele vraagstukken Forum. Zij gaat de interne organisatie bij Forum leiden na een aantal conflicten. Bij Forum is namelijk heibel ontstaan over het salaris, bijzondere uitkeringen, bonussen en declaratiegedrag van bestuurder Harchaoui. De raad van toezicht, met daarin o.a. Paul Scheffer stelt dat er geen onregelmatigheden zijn aangetroffen. “Het is overeenkomstig de afspraken”, aldus de woordvoerder. Dineke zal het daar wel mee eens zijn gezien haar ervaringen bij InHolland.
Een ingezonden brief schrijfster in De Volkskrant van donderdag zegt te denken dat dit alles een grap is. “Anders is dit niet te begrijpen”. Maar het is helemaal geen grap. Zo functioneert het netwerk. Raden van toezicht zien niet toe maar legitimeren. Netwerken is een voedingsbodem voor corruptie en kliekjespolitiek. Dit noemt men governance. Volgens deeltijd hoogleraar governance Balkenende is er bij governance sprake van good en bad practices. Van de goede moeten we leren, verklaart hij vroom in zijn oratie, maar vooral wat de slechte betreft zit hij gebakken. Hij kan moeiteloos een groot aantal leerzame casussen van bad practices aan zijn studenten voorleggen.