orde houden

Orde houden

In NRC Handelsblad van afgelopen zaterdag stonden twee artikelen over orde houden op school. De auteurs, Leo Prick en Ton van Haperen, zeggen verstandige dingen over dit onderwerp maar missen toch enkele wezenlijke elementen. Ze hebben het vooral over de leraren die door verschil in achtergrond en leeftijd vaak niet op één lijn zitten als het gaat om handhaving van de regels. En welke regels?
In beide artikelen wordt nauwelijks gerept over de rol van de schoolleiding of over het belang van de leraarsvergadering en dat is een slecht teken. Blijkbaar is het idee van een team van leraren, een lerarencorps dat in overleg met de schoolleiding bepaalde regels vaststelt en vervolgens afspreekt om die te handhaven, uit het gezicht verdwenen. Als dat zo is heeft het negatieve effecten.
Van een beginnende leraar kan niet verwacht worden dat hij of zij zomaar, en zonder steun van directie of collega’s , leiding kan geven aan een schoolklas. De lerarenopleidingen leveren helaas geen all round leraren af, noch op het punt van vakkennis, noch waar het omgaan met leerlingen betreft. Het echte leerproces moet op school plaats vinden.
Het helpt als een school regels heeft die door iedereen aanvaard worden. Als de helft van de leraren vindt dat leerlingen wèl met een petje op en een mobieltje in de hand in de klas mogen zitten, dan is een ‘officiële’ regel die dat verbiedt zinloos.
De schoolleiding heeft onder andere als taak om het lerarencorps ervan te overtuigen dat de regels in het belang van de school en dus ook van iedere leraar afzonderlijk zijn. Hoe meer vrijheid blijheid, hoe meer onduidelijkheid, hoe moeilijker het is voor nieuwkomers.
Veel gehoorde tegenwerpingen: ja maar, bij ons op school zijn er geen leraarsvergaderingen meer, dus hier wordt ook nooit over gesproken. – Nu, dat is dan misschien makkelijk voor sommige schoolleiders, maar niet goed voor de samenwerking.
Of, onze rector bemoeit zich bijna nooit met ordezaken en als hij het doet geeft hij de leerlingen meestal gelijk of zegt dat je zelf maar een oplossing moet bedenken. – Een laffe en onverstandige houding, die ten koste gaat van de school.
Of, onze rector heeft zelf geen onderwijservaring in het middelbaar onderwijs en gaat liever niet met leerlingen om. Als dat waar is, moet die persoon niet al te lang rector blijven.
Immers orde houden is geen doel op zichzelf, maar zonder orde kan er geen onderwijs gegeven worden en daarom behoort het toezicht houden op een ordelijke gang van zaken tot de ‘core business’ van de schoolleiding. Als de regels duidelijk zijn en algemeen aanvaard, wordt de naleving betrekkelijk gemakkelijk.
Ook een moderne ‘manager’, die volgens sommigen alleen uit is op ‘rendement’ en geld overhouden, heeft er baat bij als er een goede orde is . Immers, leraren die in aanleg middelmatig zijn op dit punt, kunnen zich handhaven op een goede school en prima les geven, maar moeten afhaken op een school waar ze geen steun en geen collegialiteit vinden. Een pijnlijk verlies.

Cornelis Verhage