In Trouw van vandaag:
(Annelies Huygen )
Vanaf volgend jaar krijgen scholen een groot bedrag om schoolboeken aan te schaffen. Daarmee kunnen hun besturen boeken kopen, ze kunnen het investeren in elektronische leermiddelen, of besteden aan andere doelen. Bijvoorbeeld voor de aanleg van een prachtige grasmat om méér leerlingen te trekken. Juist om die reden zijn leraren gekant tegen deze vorm van financiering. Zij vrezen voor de kwaliteit van hun lesmateriaal. Zij zijn bang dat de besturen daarop bezuinigen. Dan komen er slechte boeken, omdat ze goedkoper zijn. Of de boeken worden niet tijdig vernieuwd.
Dit voorval laat weer zien hoe ontheemd leraren zich voelen op ’hun’ school. Ze vertrouwen het bestuur niet. Ze vinden dat ze te weinig invloed hebben op hun werkomstandigheden. In het boek ’Beroepseer, beroepszeer’ kwam dit uitgebreid aan de orde. Ook trouwens bij het parlementaire onderzoek. Minister Plasterk meent dan ook dat de autonomie van leraren versterkt moet worden. Ze moeten méér in het centrum komen van de school.
Dit besef is niet doorgedrongen tot het ministerie van justitie, waar het voorontwerp ’rechtsvorm maatschappelijke onderneming’ ter inzage ligt. Het ontwerp voorziet in een bestuursmodel dat moet gaan gelden voor alle maatschappelijke organisaties. Dus niet alleen voor scholen, maar ook voor woningbouwverenigingen en ziekenhuizen. Of het ook verplicht wordt, is nog onbekend.
Maar als dit ontwerp wet wordt, raakt de daadwerkelijke invloed van leraren op scholen nog verder uit zicht. Want het modelleert scholen naar het voorbeeld van industriële, beursgenoteerde ondernemingen, zoals Akzo en Shell. Deze zijn verticaal en hiërarchisch georganiseerd. Alles gaat van boven naar beneden. De ultieme zeggenschap ligt bij Raad van Commissarissen, die de Raad van Bestuur benoemt en belangrijke besluiten moet goedkeuren. In navolging van de Raad van Commissarissen bij Akzo moet de school een raad van toezicht hebben, die het bestuur benoemt. Maar de raad van toezicht is, anders dan bij Akzo geheel autonoom. Als er iemand weggaat, benoemt zij zelf een nieuw lid. Verder zijn er geen aandeelhouders, zoals bij Akzo die het beleid van de raad kunnen bijstellen.
Belanghebbenden, zoals leraren, hebben in het nieuwe voorstel alleen maar adviserende bevoegdheden. Het veld mag dat verder uitwerken. Maar een school is geen verffabriek, leerlingen zijn geen potjes verf en leraren maken geen onderdeel uit van een industrieel productieproces. Waarom moeten scholen dan wel volgens die principes bestuurd worden? Professionele organisaties in het commerciële circuit zijn meestal bottom-up georganiseerd, en niet top-down. De professionals benoemen zelf hun bestuurders, vaak uit eigen gelederen. Bij kranten is er een redactiestatuut, dat de waarden van de redactie beschermt en hiermee wordt de onafhankelijkheid bewaakt.
Waarom is een raad van toezicht beter in staat om het bestuur van een school te benoemen, dan bijvoorbeeld de leraren? In de raad kunnen professionele bestuurders zitten, (ex)-politici, ambtenaren, of anderen. Soms is hun kwaliteit goed, soms niet. Zelfbenoeming heeft het gevaar dat zich een kliek van professionele bestuurders vormt, die elkaar steeds de baantjes toespeelt. Mede daarom is het bij ondernemingen als Akzo afgeschaft. Nu gaan we het invoeren bij maatschappelijke organisaties. Zodat zich daar een ’old boys network’ kan vormen. De leraren hebben dan het nakijken.
Als Plasterk werkelijk wil dat leraren op school een centrale rol krijgen, dan moet hij niet instemmen met een wetsontwerp, waarin leraren geen enkele formele rol hebben. Dan moeten leraren meer invloed krijgen bij het besturen van hun school, ook al is dat misschien lastig in te passen.
de vraag stellen…
… is hem beantwoorden. In de op één na laatste alinea staat het antwoord. Waarom gaan scholen zo georganiseerd worden? Scholen gaan zo georganiseerd worden, omdat de bestuurders elkaar baantjes toe kunnen spelen. De beurgenoteerde bedrijven zijn tegenwoordig niet meer zo happig op ex-politici en dat soort luitjes, die kliek moet dus iets anders zien te vinden om na hun mislukte politieke carrière aan de slag te kunnen. Hé! Het onderwijs, dat schijnt een interessant werkveld te zijn. Maar het verdient zo weinig, lees ik in de krant. Geen nood, we gaan het zo organiseren dat ex-politici grote bedragen binnen kunnen slepen.
Bovendien volgt het onderwijs het bedrijfsleven – met jaren vertraging. Bij grote bedrijven is de voorgestelde bestuursvorm afgeschaft, DUS voeren scholen deze vorm in. Wees niet bang, want over dertig jaar zullen scholen deze bestuursvorm afschaffen om zich te organiseren zoals het bedrijfsleven zich nu in 2007 organiseert.
Wat de boeken betreft…
…Op mijn school hebben de leraren wel de opdracht gekregen de boekenlijsten nog eens na te zien, om te voorkomen dat er boeken op staan die toch niet gebruikt worden. Immers de scholen krijgen voor het boekenpakket plusminus 300 euro per leerling. De bedoeling is in die buurt te gaan zitten. Mijn school besteedt het dus niet aan een voetbalveldje.
Wat betreft de nieuwe rechtsvorm, daar zitten we zelf bij.
We kunnen het de schoolleiding zo lastig maken als we zelf willen met een beroep op de uitspraken van de minister en in uiterste geval ook nog uit het onderwijs vertrekken.
“we” kunnen niet uit het onderwijs vertrekken
In het onderwijs is geen “we”. Als ik vertrek maakt dat niemand wat uit. Dat geldt voor ieder individu. Als 50% van de individuen vertrekken, dan maakt dat nog steeds niemand wat uit (op ouders en leerlingen na wellicht). Voor de schoolbesturen is het niet anders dan een management probleem waarvoor de oplossing al lang en breed binnen handbereik is. Een extra reden om onbevoegden tegen een hongerloontje aan te stellen. En met het overgebleven geld wat extra coördinatoren te benoemen natuurlijk.
Het is pas een probleem als de bestuurders persoonlijk last hebben van dat tekort, als het ze (privé) geld kost of als het ze belemmert in de carriere.
Zoals zovelen spelen ze ondernemertje zonder zelf enig risico te lopen. Vrijblijvender kan niet.
Overigens: in lijn met “we” in de aanhef, het ik het ook over “ze”. Ik weet dat er gelukkig uitzonderingen zijn. Ik vrees alleen dat het mechanisme wel zo werkt als dat ik het heb aangegeven. “Ze” dus in de zin van een amorf begrip.
Ik ben het eens roerend met je eens 5_5_1945
>Als ik vertrek maakt dat niemand wat uit.
Zo is dat in mijn vakgebied (de IT). Zo is dat in vele andere vakgebieden. En dus is het goed mogelijk dat het in het onderwijs ook zo is.
Het is over het algemeen niet zo’n groot probleem als de “pionnen” ophef schoppen. De grootste stemmen worden ontslagen/weg-gepest/weg-gepromoveerd en daarna is het weer “business as usual”.
Dit is ook waarom deze tekst uit jou blogpost me bevreemd:
> Professionele organisaties in het commerciële circuit zijn meestal
> bottom-up georganiseerd, en niet top-down. De professionals benoemen
> zelf hun bestuurders, vaak uit eigen gelederen.
Laat me je verzekeren dat ook in andere vakgebieden het voetvolk geen woord te zeggen heeft. Het spreekwoord luidt niet voor niets “shit flows down the hill, not up”.
Wanneer mijn huidige afdeling aangeeft dat het management -hele- domme dingen aan het doen is, dan wordt er bedankt voor de mening en gaat men vrolijk door. En wanneer er door deze fout miljoenen verloren gaan, dan wordt dat geschoven op “projectproblemen” en niet op de managers zelf.
Ik realiseer me dat dat een generalisatie is, maar 80% van de bedrijven waar ik heb gewerkt volgt dit patroon.
Troost je met de gedachte dat onderwijzers niet alleen staan in deze problematiek 🙂
Professionele organisaties in het commerciële circuit
Ik denk dat 1945 met “Professionele organisaties in het commerciële circuit” met name iets als advocatenkantoren bedoelt. Al zie je ook daar tegenwoordig giga advocatenkantoren waar het ‘management’ de advocaten als oud vuil behandelt.
lelijk woord: professional
De genoemde tekst staat in het Trouw artikel en is niet van mijn hand.
Ik denk dat het woord professional het aloude “vakman” heeft overgenomen. En dat is niet bepaald een verbetering, het “vak” is er uit gehaald en er is professie: “beroep” voor in de plaats gekomen.
Verder is het geslachtsneutraal gemaakt en , om het maar eens politiek incorrect uit te drukken, is het wegpoetsen van die verschillen ook niet bepaald een teken dat het beter is geworden.
Re:45
We hoeven ons niet hopeloos te voelen, want de leraren hebben veel meer macht dan sommige denken.
En reken maar dat de schoolleiding dat weet.
Sorry…
Sorry Hals, maar waaruit blijkt dat tot nu toe? Volgens mij slaat het voltallige nationale docentencorps nog geen deuk in een pakje boter. We laten ons ringeloren en koeieneren. We staan erbij te kijken en laten het steeds maar weer gebeuren. Leerlingen bereiken in één week bij wijze van spreken meer dan wij sinds de HOS…. ;>)
Kortom, wanneer wordt die veronderstelde macht dan eens gebruikt?
De macht van het getal.
Als we echt willen…zijn we ver in de meerderheid.
Bovendien: hoeveel leraren doen de klasdeur dicht en doen vervolgens hun eigen zin?
staken voor betere salarissen is kortzichtig
De oplossing voor de leraren en ouders zit hem in het liberaliseren van het gesubsidieerde onderwijs. Als iedereen een school mag oprichten en en met terugwerkende kracht subsidie krijgt indien bepaalde van te voren afgesproken doelstellingen gehaald worden schiet de kwaliteit van het onderwijs omhoog. Er zijn wel 3 randvoorwaarden: De controle moet geen betrekking hebben op het volgen van procedure-afspraken maar op resultaten. Ten tweede: De resultaten moeten extern gecontroleerd worden en wel aan de hand van de prestaties van de leerlingen bij extern afgenomen examens. De derde randvoorwaarde is het recht om een iudicium abeundi over een leerling uit te spreken. Als dat de school een stuk subsidie kost, het zij zo.
Dit is waarvoor de docenten volgens mij moeten staken. Daarnaast moeten ze maatschappen oprichten die eventueel zelf voor het oprichten van nieuwe scholen gaan zorgen.
Mijn oproep aan leraren om te staken voor een vrije markt voor gesubsidieerd onderwijs richt zich vooral op goede docenten met veel vakkennis. Vooral zij zouden veel baat hebben als de stakingen resultaat opleveren. Een eventueel resultaat is ook in het belang van de ouders en vrijwel de gehele samenleving. Alleen voor hen die nu veel in het onderwijs verdienen of hopen te gaan verdienen zou het rampzalig zijn.
Seger Weehuizen
Ondernemer
De meeste Nederlanders willen geen ondernemer zijn.
En daar komt jouw voorstel op neer: de leraar wordt betaald voor het aantal leerlingen van hem dat het examen haalt. Daarmee krijg je dus geen vast salaris, maar de fluctuerende inkomsten van een eigen bedrijfje.
Ik denk dat dit voor heeeel veel mensen een te groot risico is.
Een milder scenario is om leraren niet voor hun hele salaris afhankelijk te maken van het aantal leerlingen dat slaagt, maar ze een basissalaris te geven met een bonusregeling, waar de bonus gebaseerd is op het aantal leerlingen dat slaagt. Iets in die richting heeft denk ik meer kans van slagen.
De salarisonzekerheid is een probleem
Die salarisonzekerheid is een probleem. Maar anders leg je het financiële risico bij de overheid en bied je overheidsambtenaren en schoolbesturen, dus het educa-politieke complex, een handvat om de oprichting van nieuwe scholen te belemmeren en zo hun eigen belangen veilig te stellen. Het van toepassing verklaren van de leerplichtwet en het recht op kinderbijslag is sowieso al een risico voor de overheid. Kinderen die op school niets opsteken kosten de maatschappij ook geld. Natuurlijk dient ook het VMBO vaak om kinderen van de straat te houden maar dat zullen de tegenstanders van vrije scholen (=scholen gesticht door “vrije jongens” en “vrije meisjes”) ontkennen. Een totaal eigen financieel risico voor de docenten lijkt mij daarom noodzakelijk. Dat risico hoeft niet zo groot te zijn als zo’n school opgericht wordt door docenten die verenigd zijn in een maatschap. Je kent dan de kwaliteiten van je toekomstige collega’s en kunt zo een verantwoorde risico-inschatting maken.Seger Weehuizen
Ik kan mij wel vinden in een
Ik kan mij wel vinden in een dergelijke oplossing. Zo ontstaat er voor elk wat wils, in plaats van een standaard die aan iedereen wordt opgedrongen.
Natuurlijk ontstaan er zo ook scholen waar de meeste mensen van zouden gruwelen, maar daar hoef je dan ook niet perse te werken.
Jep… Ik zie d’r wel wat in. Het gaat natuurlijk nooit gebeuren, maar goed 🙂
zodra er voldoende WILLEN …
Ik ben alleen belanghebbende als ouder en grootouder en Nederlands staatsburger en als getuige van immorele zelfverrijking (en als betaler van 600 EURO aan schoolboeken voor één enkel kind ook voor de laatste maal als slachtoffer) maar als er een organisatie komt die wil wat ik bovenstaand beschreven heb doe ik mee. Seger als Zeger