In Het Financieel Dagblad van 15 januari 2008 geeft Jan Bouwens een genuanceerde visie op het onderzoek van de TU Delft over de bureaucratie op scholen. Zou de TU Delft het door Bouwens gesignaleerde manco nou echt zelf niet hebben ontdekt?
———————–
Bureaucratie op school
Jan Bouwens
Onlangs stelde het instituut voor public efficiency studies van de TU Delft vast dat het eigenlijk wel meevalt met de bureaucratie in het onderwijsveld (zie Optiek in het FD van 3 januari).
Het instituut maakt onderscheid tussen managers, personeel dat het onderwijs (in)direct ondersteunt en onderwijzend personeel. De eerste twee categorieën vormen de overhead. Met de opzet van hun onderzoek heeft het instituut de essentie van de overheadproblematiek gemist: het is juist het onderwijzend personeel dat bureautaken verricht.
Wie heeft er bedacht dat een leraar iedere week moet vergaderen? En waarom moet een leraar aanwezig zijn bij een bespreking die zijn klas noch zijn leerling regardeert? Een hiermee verbonden probleem dat binnen scholen speelt, is dat gespecialiseerde leraren werk doen waar ze niet specifiek voor opgeleid zijn: de decaan, de counselor, de dyslexiecoördinator.
Veel van dit werk vergt hoger, lager of in elk geval anders gekwalificeerde medewerkers. Niet-leraren kunnen dit werk efficiënter en effectiever doen. Dit zou pleiten voor inderdaad een uitbreiding van niet onderwijzend personeel.
Kortom, door het aantal vergaderingen drastisch terug te brengen kan de beschikbare onderwijscapaciteit beter worden benut. Met het bespaarde geld — geen leraar die lager gekwalificeerd werk doet — kunnen we meer mensen voor de klas zetten en kan de leraar tijd nemen om zijn vak op peil te houden.
Jan Bouwens is hoogleraar accounting Universiteit van Tilburg en columnist bij deze krant.
———————–
Propjes rapen en surveilleren
Om te beginnen met propjes rapen en surveilleren. Laag gekwalifceerd werk en een aanslag op de werkdruk en het humeur van de docent. Bovendien illegaal omdat daarmee de pauze afgepakt wordt.
Niet illegaal als er een
Niet illegaal als er een tussenuur op volgt of aan vooraf gaat, is mij althans verteld. En de tijd die je eraan kwijt bent zit gewoon in de magische bodemloze put genaamd taakuren. Tevens zorgt die magische put ervoor dat het de school niets kost, want je betaalt een leraar gewoon zo’n loon, stopt het propjes rapen in het taakbeleid, maakt daar eventueel ruimte voor door voor een mentoraat ineens wat minder uren te geven dan voorheen, en je hebt een gratis propjesraper waar een uitzendkracht je zeker 15 a 20 euro bruto zou kosten.
wellicht naieve vraag van een Hogeschooldocent
Ik weet dat surveilleren tot de taken van een VO docent behoort, maar ik mag toch hopelijk het propjes rapen, in welke zin dan ook, overdrachtelijk interpreteren?
Concreter: wordt er werkelijk van je verwacht dat je, eventueel al surveillerend, de rommel van de grond opraapt?
En als dat al gebeurt, zijn er dan docenten die dat nog doen ook? Waar de leerlingen bijzitten? Je bent toch gek als je daar aan toegeeft? Word je daar dan door de managers op aangesproken: “Kees, je hebt 30% van de propjes laten liggen, doe dat nog maar even over aan het eind van de dag”.
Overdrachtelijk inderdaad:
Overdrachtelijk inderdaad: de bedoeling is dat je als een soort van stadswacht rondwandelt, ruziende leerlingen uit elkaar haalt en naar de coordinator stuurt, en leerlingen bij wie Snickerpapiertjes op de grond liggen verzoekt die dingen in de prullenbak te gooien. Op mijn school althans, en ook al sta je zelf niet propjes te rapen, het is toch de taak waar iedereen de grootste hekel aan heeft en die men regelmatig ‘vergeet’. Het lijkt me ook niet bevorderlijk voor het imago van leraren bij leerlingen, als de leraren niet gewoon in de pauze in de personeelskamer hun brood eten en de krant lezen, maar met zichtbare tegenzin in een lawaaiierige aula lopen te surveilleren.
opluchting
Iedere keer denk je: veel gekker kan het toch niet worden. Dus ik had werkelijk mijn twijfels.
Maar ik begrijp je weerzin tegen surveilleren ook. Ook dat is geen taak van een docent en dat zou overigens niet nodig behoeven te zijn. Een kantinemedewerker die het in de gaten houdt zou voldoende moeten zijn. Ik meen dat serieus en niet naief (hoop ik). Kennelijk is het normaal dat er surveillerende leraren rondlopen. Het feit dat dat normaal is betekent dat we een wantoestand geaccepteerd hebben. Namelijk dat kinderen zich onbegeleid niet kunnen gedragen.
Als je dat wilt tegengaan, dat zul je in een veel eerder stadium moeten optreden. Dan zul; je een veel lager niveau van ongeregeldheden als normaal moeten accepteren. En het lijkt me dat dat ook moet kunnen. In Belgie (NOS journaal eergisteren) heerst een toonbeeld van rust.
Ja ben ik met je eens: het
Ja ben ik met je eens: het zorgt ervoor dat de grenzen opschuiven: het feit dat een leraar je erop aanspreekt als je je Snickerpapiertje op de grond gooit, en je verzoekt het in de prullenbak te gooien, betekent dat je dat ding dus niet in de prullenbak hoeft te gooien als er geen surveillant in de buurt is.
Overigens raap ik inderdaad ook de papiertjes op als ik een lokaal betreed waar het een bende is, want in een puinzooi wil ik niet werken. En als ik aan het eind van de les zie dat er tijdens mijn les wat op de grond is beland zonder dat ik het zag, ruim ik het ook op. Maar da’s eigen keus, da’s wat anders dan dat de directie zijn onderwijzend personeel verplicht stadswacht te gaan spelen in de aula.
Goed voorbeeld doet goed volgen
Overigens raap ik inderdaad ook de papiertjes op als ik een lokaal betreed waar het een bende is, want in een puinzooi wil ik niet werken. En als ik aan het eind van de les zie dat er tijdens mijn les wat op de grond is beland zonder dat ik het zag, ruim ik het ook op.
Het tweede deel van het gezegde wordt hier niet de kans gegeven en dan krijg je wat *Hals* een eindje verderop opmerkt: …want de docenten geven het goede voorbeeld op de meeste middelbare scholen, en de leerlingen staan er lachend bij.
Aan het eind van de les dient de klas er zelf voor te zorgen dat het lokaal er opgeruimd uitziet, eerder eindigt de les niet.
Letterlijk!
Heb ik het altijd mijn plicht gevonden om ook voor orde (waaronder schoonmaken! en schoonhouden’) en netheid te zorgen in mijn lokaal. En: goed voorbeeld deed goed volgen. Wat anderen daar van vonden was me een zorg; en al helemaal wat het management er van vond.
25-12-1945,
Het antwoord op
25-12-1945,
Het antwoord op al uw vragen is ja!
Helaas heb ik op een school gewerkt waar dit belangrijk onderwerp op een functioneringsgesprek was. Daarnaast ook letterlijk de kantine soppen waar leerlingen bij zijn als voorbereiding op de open dag. Die hadden dan ook geen enkel respect meer.
Volgens de directeur moest dit allemaal uit geldgebrek. Een keer per week werd je lokaal door een schoonmaker gezogen (verder niets schoongemaakt). Dat dat veel te weinig is hoeft geen betoog. Er werd dan ook voorgeslecteerd en gesproken wie de ARBO-functionaris mocht spreken. BAH!
De Tweede Wet van 1945
De Tweede Wet van 1945 luidt als volgt:
“Tweede Wet van 1945.
Het onderwijs blijkt altijd gekker te kunnen dan je denkt, zelfs als je rekening houdt met de Tweede Wet van 1945”
Overigens weet ik dat de situatie op basisscholen vergelijkbaar is. Voor de vakanties soppen, poppenkleertjes thuis wassen (en strijken natuurlijk) en je voornemen hier de volgende keer toch echt ouders voor te strikken.
Dat laatste is een fout voornemen: er dienen schoonmakers voor te worden ingezet, maar dat voornemen heb ik zelden gehoord.
Ik krijg van de basisschool
Ik krijg van de basisschool van mijn kind een rooster waarop staat wanneer ik het lokaal moet schoonmaken.
Mijn reactie is dan : ik heb geen tijd en het is niet de taak van de ouders. Eigenlijk wat laf want de tweede reden is afdoende. De andere ouders kijken mij er wel op aan dat ik als alleenstaande werkende moeder weer verstek laat gaan en zo houden we het niet gezellig. Zou ik mij niet moeten aantrekken (doe ik wel).
Bizar!
Hoe is het mogelijk dat een basisschool niet eens geld heeft om een schoonmaker in te huren voor een paar uurtjes per dag?
Dat is een goede vraag: “hoe is het mogelijk?”
Ik ken de financiële regelingen voor het basisonderwijs niet. Ik weet zelfs niet of daar al iets van een lump sum is ingevoerd. Ik weet wel dat de basisschool van historica eerder regel dan uitzondering is.
Verder is de schoonmaak ook op reguliere momenten, buitengewoon slecht. Stinkenmde wc’s is geheel en al normaal. In het verleden werd er begroot (overheid) hoeveel tijd er per dag aan schoonmaak besteed mocht worden en dat was absurd weinig. Binnen die begrootte tijd leek het begrijpelijk dat de ingehuurde schoonmaak zelfs op essentiele punten moest verzaken. Vaak ook zijn er situaties die voor kinderen met ademhalingsproblemen serieus ziekmakend zijn. Maar.. het mag allemaal. Het zijn maar kinderen nietwaar?
Er is me wel eens door een juf van groep 8 gevraagd of ik niet een aardig afscheidscadeautje wist voor de kinderen. Op mijn vraag wat dat mocht kosten werd zeven gulden vijftig genoemd. En dat was gelukkig pas verhoogd uit de ouderbijdragen Vroeger was het vijf gulden. En dan gaat het om kinderen die acht jaar op school gezeten hebben. Minder dan een gulden per jaar. En alhoewel geld hier niet erg belangrijk is, daar gaat het niet om, vond ik de grens van 7,50 (gulden!) wel erg treurig.
Tegelijkertijd zijn er basischolen die vanwege de dubbeltelling van kinderen (achterstandskinderen tellen voor ik meen 1,9) in staat zijn om klasjes van dan 15-20 te handhaven. Maar ook daar ken ik situaties waarbij dat niet te merken was. Een Islamitische school in Amsterdam ZO had nauwelijks boeken. Leerkrachten moesten maar naar de bibliotheek (voor eigen kosten). En, niet minder belangrijk, het overgrote deel van de juffen was onbevoegd en dus spotgoedkoop.
Moraal: Ik begrijp niets van de financieën van basisscholen en vrees dat er in sommige situaties waanzinnig misbruik wordt gemaakt. Zijn er hier op het forum mensen die er meer van weten? Ik ga zelf in ieder geval eens googelen.
beste 45
In het basisonderwijs is per 1 augustus 2007 de lump-sum ingevoerd. Bekostiging van materiaal en gebouw waaronder schoonmaak wordt waarschijnlijk nog altijd vergoed volgens de “londo-norm”bij mijn weten is dat inderdaad geen vetpot, maar ja als het geen vetpot is en de bekostiging volgens de schoolleiders ook hier te weinig is ??? waar gaan ze dan straks het “lidgeld” aan de PO raad van betalen?
Vanzelfsprekend hoort het
Vanzelfsprekend hoort het niet zo te zijn dat het schoonmaken van een klas een taak van de ouders is. Lokalen schoonmaken is een betaling in natura en het lager onderwijs wordt geacht gratis te zijn. Een cruciale vraag is nu: Wordt het geld dat de school daarvoor uit zou moeten geven ergens anders onnodig of oneigenlijk gebruikt of verspild? Als de school van jouw kind echt te arm is om poetsvrouwen te betalen zit de fout bij de overheid en zolang die niet behoorlijk wil financieren zit er voor de ouders niets anders op dan hun corvee te vervullen. Maar eerst zal de school uit moeten leggen waarom ze dat geld niet hebben.
Seger Weehuizen
Seger
Wat dacht je van (dure) bovenschoolse bestuurderen met bijhorende bureaucratie.
hoogverdacht
Ik vermoedde het maar ik wilde geen beschuldigingen uiten voordat ik er wat zekerder van zou zijn dat ze terecht waren. (Ik loop in het Nederlands altijd tegen die vervelende eigenschap aan dat als de hoofdzin in de verleden tijd staat de bijzin daar ook in moet komen te staan)
Seger Weehuizen
Wel geld voor
Ik heb jarenlang in het bestuur van een basisschool gezeten en kan je zeggen: daar is wél geld voor, én dat heeft die school niet goed geregeld. In plaats van schoonmaken zou ik maar eens een vergadering daarover beleggen, maar wél in schone lokalen, schoongemaakt door de directie van de school:)
Heel oud verhaal
Kennelijk is er wel geld voor schoonmaak. Toch ken ik dat verhaal over armoedige basisscholen die door (onder meer) ouders moeten worden schoongemaakt al heel erg lang, zeker zo’n 15 jaar als het niet langer is. Dat is dus zeer ruim vóór de lumpsum-bekostiging.
Propjes rapen? Zeker wel!
…want de docenten geven het goede voorbeeld op de meeste middelbare scholen, en de leerlingen staan er lachend bij.
(Ook echt waar!)
En nog meer begrijpers
In het Financieele Dagblad van 19 januari 2008 staat nog een reactie op het onderzoek door Jurriaan Pröpper van Adstrat Consulting.
Een citaat: De kern van het lerarentekort zit hem juist in de deeltijd bureaucratie. Het actieplan van minister Plasterk constateert terecht dat het tekort van 9000 voltijd leraren met stimulerende maatregelen zoals hogere salarissen slechts gereduceerd wordt tot 6000 leraren en dat dit gat alleen gedicht kan worden door een betere inzet van het onderwijspersoneel: “Verlichting van de werkdruk door afspraken over een betere verhouding tussen lesgevende en niet lesgevende taken, een andere organisatie van het onderwijs door middel van het inzetten van conciërges, instructeurs, vakmensen voor de klas en het gebruik van ICT toepassingen.”
De resterende docenten zullen uitsluitend ingezet moeten worden op hun lesgevende kwaliteiten en de schoolorganisatie en -processen en hun beloning zullen daar op aangepast moeten worden. Dan staat de echte toegevoegde waarde – het lesgeven aan leerlingen – weer centraal en worden leraren letterlijk en figuurlijk beter gewaardeerd.
Het hele artikel staat HIER