Examen scheikunde VWO 2010: hoe het nieuwe wat werd getoetst…

Ergens in de ochtend van donderdag 27 mei 2010 is het dan toch gebeurd: de LAKS klachtenturver passeerde voor het eerst de 100.000-grens.
Een pijnlijk moment voor de Cito/Cevo-eindexamen-ploeg die zich al twee jaar suf vergaderde of de uitverkoren opgaven nog wel in lijn lagen met de gedetailleerde omschrijvingen van een breed scala aan vaardigheden die voor de huidige examenkandidaat onontbeerlijk zouden zijn voor een succesvolle start in de vervolgopleiding. Blijkbaar is er ook dit jaar toch weer iets misgegaan want ruim een kwart van de kandidaten (20.000) had een klacht over het scheikunde werk: te lang, veel bio, luchtige vragen … [examenklachten.nl]

Bij alle ellende ook een meevaller. Op een school in Almere kregen leerlingen de uitwerkbijlage van de herkansing, waardoor vraag 4 voor alle kandidaten 4 punten gaat opleveren.

Ook dit jaar geen vragen over polymerisatie, wel de bekende vragen over DNA, massaspectrum, zuur/base en veel vieze luchtjes

Opgave 1 – Nikkel [havovwo.nl]
1. (3p) voor een globale beschrijving van een SO2-bepaling via I2, waarbij het cruciale onderdeel: hoe bepaal ik het eindpunt van de titratie, buiten de beschouwing mocht blijven.
2. (2p) als opgemerkt wordt dat het bij hoge T naar links schuivende evenwicht een endotherm gebeuren is. De reactie naar rechts (RV) is dus exotherm (vaardigheid 123)
3. (3p) en dat dus K500 < K330 4. (4p) blokschema 5. (5p) een berekening via 3 CH4 + 4 H2O => 2 CO + CO2 + 10 H2 dus 3 mol CH4 <=> 10 mol Ni, met Vm (Binas 7) en M nikkel (Binas 99)

Opgave 2 – Slechte smaak [havovwo.nl]
6. (3p) opnieuw een beschrijving, nu zeer gedetailleerd waarbij de piekoppervlakjes van de chromatogrammen niet mogen ontbreken.
7. (4p) de RV voor omzetting van pyrodruivenzuur = 2-oxo-propaanzuur naar a-acetomelkzuur = 2-hydroxy-2-methyl-3-oxobutaanzuur.
8. (2p) voor de omzetting diacetyl + 2H+ + ? => acetoïne + ? zijn links nog 2e- nodig om de lading kloppend te krijgen.
9. (2p) en 10. (2p) twee vragen over een diacetyl-test voor dummies.

Opgave 3 – Stinkdier [havovwo.nl]
11. (3p) via een uitvoerige omschrijving naar 2 RSH + Pb2+ + 2 CH3COO– => Pb(RS)2 + 2 CH3COOH
12. (5p) de gele verkleuring blijft weg als geen RSH kan ontwijken dus in basische omgeving: RSH + OH- => H2O + RS- (b). Bij (a) en (c) is RSH aanwezig.
13. (3p) bijv. via 12.01/44.01 x 2277/2453 x 3239/1535 x 100% = 53.45 massa-%
14. (2p) b-fractie bevat moleculen met langere C-ketens (meer aantrekking – hogere kookpunten) dus massa-% S kleiner.
15. (3p) met de isomerenwaarschuwing zoeken naar 4 structuurvarianten
16. (2p) mbv Kw/Kb = Kz’ (vaardigheid A2-11) en verloggen: pH = (pZ1 + pZ2)/2 = (6.35 + 10.33)/2 = 8.34.
17. (2p) pH noch hoger noch lager: de formule bevat alleen constanten.
18. (3p) via solide aanwijzingen naar de halfreactie RS– + 6 OH– => [RSO3]– + 3 H2O + 6 e–
19. (2p) via Binas 48 naar de half reactie H2O2 + 2 e– => 2 OH– en de totaalreactie RS– + 3 H2O2 => [RSO3]- + 3 H2O

Opgave 4 – PKU [havovwo.nl]
20. (3p) voor het tekenen van de structuurformule van Met – Ser – Thr ~. Geen ~ of * min 1p.
21. (1p) 1222 delen door 3 levert 407 rest 1. Dus aminozuur nummer 408.
22. (3p) zoeken in Binas 70C en 70E levert via CGG => codon CGG => Arg resp. TGG => codon UGG => Trp
23. (1p) Binas 67C: van de genoemde aminozuren tyrosine en leucine had alleen leucine een tweetje => voor mensen essentieel?
24. (4p) uit Binas 95B2 ADI aspartaam 40 mg/kg => x 165.2/294.3 mg fenylamine/kg => x 65 kg/50dL => 29 mg/dL.
25. (2p) voor de struktuurformule van de ester van fenylalanine-d5 en 1-butanol
26. (3p) uit het massaspectrum in uMol/L: [Phe] = 200×75280/69712 = 216 > 150 resp [Tyr] = 200×7946/28380 = 56.0 => Phe/Tyr = 3.9 > 1.7 Diagnose: PKU

Uit het verslag van de Normen Advies Commissie van 31 mei 2010 blijkt dat 432 kandidaten ongeveer de helft van de 72 punten weten te vergaren. Op 17 juni 2010 wordt duidelijk dat dit toch nog een 6.1 oplevert via een N-term van 1.6. (vorige jaar sk12 – 1.3 / sk1 – 1.6)
Voor de nieuwe scheikunde is het zwarte donderdag. Een N-term van 2.2 moet het gemiddelde naar een acceptabel niveau opkrikken.