Laat ik de criticasters maar voor zijn door te stellen dat je zonder te leren lopen de marathon niet kan lopen, dat je zonder te leren schrijven geen boek op je naam kan hebben en dat je zonder te leren rekenen geen Eiffeltoren had kunnen bouwen. Toch zijn het niet meer dan competenties die uiteindelijk tot het automatisch repertoire van de gemiddelde mens gaan behoren. Daarom is het wel vanzelfsprekend dat we onze kinderen een handje daarbij helpen om het goed te leren, maar het is toch niet het uiteindelijke doel.
Het heeft er ongetwijfeld mee te maken dat er in de afgelopen decennia zulke lacunes in ons onderwijs zijn binnengeslopen, dat die basisvaardigheden als taal en rekenen zoveel aandacht krijgen, maar we lijken zo langzamerhand te zijn vergeten dat het slechts voertuigen zijn om ergens mee te komen.
De taak van onderwijs is meer.
De meeste mensen denken dat onderwijs gegeven moet worden om kennis over te dragen.
Tegelijkertijd beweren cynici dat niets zo aan bederf onderhevig is als kennis.
Dat gaat zelfs zover dat de discussie zich verplaatst heeft van de inhoud van de benodigde kennis naar de methode van kennisoverdracht: klassikaal, chronologisch, in clusters of volgens de methode van ‘het nieuwe leren’.
Kennis is echter minder aan bederf onderhevig dan sommigen veronderstellen. Zelfs als kennis zou verouderen, behoudt ze haar vormende waarde. Ze verschaft de leerling een referentiekader, waaraan hij of zij de dingen kan afmeten en is daarmee dus een substantieel onderdeel van ons onderwijs.
Maar kennisoverdracht is ook niet voldoende.
Onderwijs behoort op de eerste plaats vorming te zijn. Vorming, die een leven lang meegaat, zo leert de ervaring. Datgene wat je opdoet in de eerste twintig jaar van je leven, tekent je voor de rest van dat leven, mentaal, cultureel, sociaal en economisch.
Door de eeuwen heen hebben grote filosofen nagedacht over opvoeden en onderwijs. Vele filosofen hebben tot op de dag van vandaag zowel het onderwijs als de opvoeding beinvloed.
Veel huidige theorieen over onderwijs en opvoeding gaan terug tot het gedachtegoed van de Griekse en Romeinse filosofen.
Opvoeding is persoons-, tijd- en cultuurgebonden. Het mag overduidelijk zijn dat de doelstelling van Plato een andere is dan die van Augustinus en die van Montaigne een andere dan van Comenius of Rousseau.
Voor Plato bestaat de opvoeding niet in het bijbrengen van kennis, noch in het leren van wetenschap en evenmin in het zonder meer vormen voor de maatschappij. Opvoeding heeft volgens Plato als enig doel de ‘areté’ ofwel de ‘deugd’, een innerlijke balans, bij te brengen, die zich met niets anders tevreden kan stellen dan met het waarlijk edele en waarlijk schone.
Het probleem van de opvoeding heeft Plato al vroegtijdig bezig gehouden. In de Protagoras wordt de vraag gesteld of de ‘deugd’ leerbaar is. Sokrates, wijst erop hoe de zonen van Perikles, die zelf op uitzonderlijke ‘aretè’ (bijna geniale begaafdheid) kon bogen, jammerljke mislukkelingen zijn geworden, ondanks de meest zorgvuldige opvoeding. Protagoras voert daartegen aan dat feitelijk ons gehele maatschappelijk leven op het geloof in de opvoedbaarheid tot de deugd berust. Reeds van de prilste jeugd af worden kinderen de regels van het behoorlijk handelen bijgebracht en ook de hogere opleiding in muziek en letteren zou zinloos zijn, indien zij niet op het axioma der leerbaarheid steunde.
Voor Plato is de opvoeding in wezen op de samenleving gericht.
Onze opvoeding en ook ons onderwijs zijn meer dan ooit op kinderen gericht en lijken een produkt van onze verwende kindermaatschappij.
Het is het overwegen waard of het geen tijd is om het plaatje van de volwassenheid weer als voorbeeld te laten dienen. Niet dat we – net als in de zeventiende eeuw – onze kinderen weer als kleine volwassenen moeten gaan kleden, maar meer nadruk op het zogenoemde volwassen repertoire zou geen kwaad kunnen, ook in ons onderwijs.
Daarom pleit ik ervoor onze aandacht te gaan richten op literatuuronderwijs, kunst, muziek, dans en theater, hogere wiskunde, geschiedenis, levensbeschouwing en wellicht het leven na de dood.
Misschien worden de kindertjes dan even stil bij gebrek aan aandacht, nieuwsgierig geworden door wat óns zoal bezig houdt.
Reacties zijn gesloten.
De taak van de school
De taak van de school is niet om kinderen op te voeden: daar zijn de ouders voor.
Buiten de school zijn er ook instellingen als de muziekschool en de balletschool. Het is niet de taak van de school om deze rollen over te nemen.
Rekenen en taal zijn exclusieve taken van school en daarom behoren dit de kerntaken te zijn van de school.
Natuurlijk kun je willen dat school de gehele opvoeding overneemt. Het is ook best als sommige scholen dit doen en ouders hiervoor kunnen kiezen (maar niet van belastinggeld graag). Ouders moeten ook kunnen kiezen voor een school die dit niet doet.
Opvoeding vs. onderwijs : schijntegenstelling
Met uw uitgangspunt ben ik het helemaal eens. Maar de praktijk lost het probleem vanzelf wel voor ons op.
Iedereen die n.l. probeert om les te geven aan een klas wordt vanzelf met (het tekort aan) opvoeding geconfronteerd. Wie denkt les te kunnen geven zonder een zekere mate van opvoeding te betrachten houdt zichzelf voor de gek en zal niet erg serieus worden genomen door zijn leerlingen.
Diegenen die zich uitsluitend met opvoeding willen bezighouden moeten dat niet voor de klas doen, maar voorlopig is er in school en maatschappij voldoende werk voor hen aan de winkel.
Uit eten
Een oud-collega van me zei altijd, als we met de 4-MAVO eindexamenklas ter afsluiting van het examenjaar aansloten in de rij van het lopend buffet bij de Vietnamees: “Vandaag kunnen we goed zien wie er zijn OPgevoed, en wie er alleen maar zijn GEvoed”.
Een oud-collega van mij
Een oud-collega van mij heeft eens een wat corpulente leerling aangesproken met dezelfde woorden: “Ben jij OPgevoed of alleen maar GEvoed?” Hij kreeg een klacht omdat hij de wat zwaarlijvige leerling op zijn overgewicht zou hebben aangesproken…
Maar…
…we hadden het wel over vorming (Bildung).
Opvoeding komt uit jouw tekst
In jouw eigen begintekst heb je het heel kort over ‘vorming’ om direct over te springen op het begrip ‘opvoeding’. Dat woord gebruik je vervolgens nog een keer of tien. Dan moet je m.i. niet verbaasd zijn als men blijft reageren op dat woord opvoeding en niet op het begrip vorming.
Dat heb je goed gelezen, Marten
Tellen kan je wel.
Maar een goed verstaander zou ook gelezen hebben dat het begrip ‘Bildung’ of ‘vorming’ zowel onderwijs als opvoeding in zich draagt en dat beide begrippen in het onderwijs onlosmakelijk verbonden zullen zijn, hetgeen overigens Plato ook betoogt.
Bildung en meten
Bildung kan niet of moeilijk worden gemeten, zoals de Duitsers terecht inbrengen tegen de Angelsaksische meetcultuur op onderwijsgebied. Al dat ‘meten’ levert weinig op.
Meten, meten, meten…
Laten we bij een eindexamen maar meten.
Maar late de denkers over onderwijs – dat zijn wíj, docenten – vooral een breed pakket verdedigen, waarmee de leerlingen een leven lang vooruit kunnen.
Dat gaat veel verder dan de eenvoudige basisvaardigheden waarover dit forum eindeloos kan doorzeuren.
Meer dan taal en rekenen… vanzelfsprekend
Ik heb het zeer met je eens Hals. Ik vind dat de school ook de plicht heeft om cultuur over te dragen. Muziek, gedichten, sport wat mij betreft. Juist voor kinderen waar dat thuis niet gebeurt, is dat wenselijk op school. Ik persoonlijk heb daar veel aan gehad.
Alleen er is wel een voorwaarde: de basis moet eerst en bovenal in orde zijn. Maar ik denk dat we daar niet in van mening verschillen. Zonder de basis van taal en rekenen, is er geen gedicht te lezen. Maar, taal en rekenen zijn ledig als er geen verdieping komt op dat fundament.
Helaas is de situatie in het PO (en VO en M/HBO) zo dat beide zaken gedegenereerd zijn. Zowel de fundatie als de verdieping zijn weg. In de plaats daarvoor vooral luchtkastelen.
Het probleem is enorm, want feitelijk willen we de leraren die aan “Bildung” kunnen werken, de erudiete en lieve leraar, met hart en hersens op de goede plaats.
Maar we hebben de beschikking over leraren die denken dan Bildung waarschinlijk msn-taal voor building is en direct de muren van het gebouw gaan slopen.
Veel van die leraren beheersen zelf de basis niet. Het PO is hierin enkel exemplarisch, helaas niet het enige probleem.
De vraag is dan, wat is de volgorde. Ik denk: alle rommel weg uit het PO. Geen themaweek of project meer. Terug naar een solide basis. De huidige generatie leraren kan dat nog wel gerealiseerd krijgen. ALs dat weer in orde is, dan kunnen we doorgroeien naar de onmisbare Bildung.
Nu pleiten voor Bildung is pleiten voor een concertgebouw orkest in een land dat Ali B als hoogste cultuurgoed ziet, misschien is het wel een noodzakelijk vergezicht.
opvoeden, Bildung en hoofdzaken
Er is verschil tussen het OPVOEDEN waar Mark peletier het over heeft en BILDUNG, nog afgezien van het feit dat veel ouders en muziekschool en ballet helemaal niet als een stuk opvoeding zien. Bij BILDUNG hoort wel het leren appricieren van muziek- en balletuitvoeringen. Daarin kan en moet de school en zeker het VWO een rol spelen. Muzieklessen op school en zelfs het leren bespelen van een muziekinstument op school aan open minded (ik vind geen goed Nederlands synoniem) leerlingen lijkt mij een goede zaak zolang daarbij reken- en taal-onderwijs niet atrophieren. Dat geld ook voor het opvoeden tot “fatsoenlijk” gedrag op het VMBO waarbij belangrijk is dat wanneer bij sommige leerlingen wangedrag niet af te leren is die leerlingen ten bate van het leerproces bij de overige leerlingen van school moeten worden gestuurd.
Seger Weehuizen
mark79 is niet mark peletier
mark79 is niet mark peletier
Te kort door de bocht, Mark…
…zeker ook wiskundige?
Zo kan het ook:
De Rotterdamse wethouder Leonard Geluk legt 4 februari samen met kinderen de eerste steen voor de nieuwe Brede School Wereld op Zuid.
De katholieke basisschool Christophoor, de openbare basisschool De Toermalijn, Kinder Service Hotels voor de kinderdagopvang en buitenschoolse opvang, Pameijer voor kinderen met een verstandelijke beperking en Charlois Welzijn voor peuteropvang, voorschoolse educatie en tienerwerk werken samen in de nieuwe BredeSchool. Die verrijst aan de Schere in de wijk Zuidwijk (deelgemeente Charlois). Gezamenlijk gaan ze tussen 07.30 en 19.30 uur een dagprogramma realiseren voor de kinderen van de Wereld op Zuid. Kinderen van 0 tot 13 jaar uit Zuidwijk kunnen deelnemen aan de buitenschoolse activiteiten. Bovendien komen er in het complex een sportzaal, een bibliotheek en een mediatheek.
’s Avonds en in de weekeinden krijgt het gebouw een brede wijkfunctie. Doordat de organisatie Pameijer haar intrek neemt in De Wereld op Zuid kunnen leerlingen van de reguliere basisscholen en leeftijdgenoten met een verstandelijke beperking met elkaar leren omgaan.
Wereld op Zuid is de eerste multifunctionele accommodatie in Rotterdam-Zuid die zoveel verschillende instellingen herbergt. Het is de bedoeling dat er op termijn nog vier multifunctionele accommodaties ‘op Zuid’ worden gebouwd.
Nu waren ze er al in Amsterdam en in de Beemster, nu komen ze ook in Rotterdam, en – volgens horen zeggen – komen er steeds meer. Speerpunt van Balkenende IV.
Aboutaleb haalt de woorden uit mijn mond
Jongere leraren moeten naar oudere luisteren.
Hij vindt het raar dat ‘oudere’ werknemers in dit land na hun vijfenveertigste nauwelijks nog aan de bak komen. Dat is in ‘mijn’ cultuur en in vele andere culturen hoogst ongebruikelijk. Daar luistert een werknemer van vijftig met respect naar zijn oudere collega van twee jaar ouder. Bij ons worden de ouderen met respect op handen gedragen vanwege hun wijsheid en ervaring waarvan de jongeren nog veel kunnen leren.
Hij haalt de woorden uit mijn mond.
Heb ik niet eerder gepost dat de directie van een school democratisch gekozen zou moeten worden uit de oudere ‘gerespecteerde’ leerkrachten van boven de vijftig?
Het kan niet zijn dat een jongere nieuwkomer de baas speelt over oudere ervaren gerespecteerde grijsaards:)
Ik ga nog een stukje Plato lezen, maar wel in het Grieks.