Commissie onderwijsvernieuwing vindt zondebok in Netelenbos

Het standbeeld dat staatssecretaris Tineke Netelenbos voor zichzelf wilde oprichten was het vmbo. Het was niet meer dan een tussenzinnetje van het commissielid Martin Bosma (PVV). Met nog een week hoorzittingen te gaan, heeft de parlementaire commissie die de Onderwijsvernieuwingen van de laatste vijftien jaar onderzoekt, de zondebok wel aangewezen.
Netelenbos negeerde in het voorjaar van 1997 een advies om het wetsvoorstel voor de invoering van het vmbo niet in te dienen. Ankie Verlaan, plaatsvervangend directeur voortgezet onderwijs, signaleerde dat het plan niet goed lag bij het onderwijsveld en de Tweede Kamer. Maar de bewindsvrouw drukte door, zei Verlaan vrijdag voor de commissie. ‘Er was geen discussie mogelijk.’
De overheid heeft 2,2 miljard euro extra uitgetrokken voor de vernieuwingen, die de commissie onderzoekt, heeft de Algemene Rekenkamer berekend. Volgens de instantie waren de extra investeringen niet voldoende onderbouwd. Bijna de helft van het geld ging naar de vorming van het vmbo.
Samenvoeging van mavo, beroepsonderwijs en een deel van het speciaal onderwijs tot het vmbo sloot niet aan bij de wensen van veel scholen en het merendeel van de ouders. OCW-ambtenaar Hans Corstjens maakte duidelijk dat de behoefte aan integratie mede was ingegeven door financiële overwegingen.
Corstjens stelde dat de overheid de scholen in de steek heeft gelaten. Nadat de wetgeving rond was, heeft het ministerie zich onvoldoende met die schoolvorm bemoeid. De ambtenaar erkende dat het ministerie voor de ingrijpende verandering te weinig tijd had genomen. Eerdere ondervraagden lieten al weten dat voor belangrijke wijzigingen van het onderwijsstelsel zeker tien jaar moet worden uitgetrokken.
Corstjens en zijn ex-collega Frans Wisman stelden dat het noodzakelijk was dat moeilijk lerende leerlingen en leerlingen met gedragsproblemen ook het vmbo zouden volgen. Dat had, zo meldde Wisman, te maken met het aflopen van een interimwet waardoor de bekostiging van de scholen waar ze vandaan kwamen ‘in de lucht kwam te hangen’.
Anno 2007 is het imago van het vmbo niet best. Kars Veling, rector van het Johan de Witt College voor vmbo, havo en vwo in Den Haag, verbaast zich daarover. Hij is trots op zijn school. Zowel de tweede fase als het vmbo zijn er met redelijk succes ingevoerd.
Aan klagende schoolleiders heeft Veling, die ook leraar, lid van de Onderwijsraad en parlementariër was, geen boodschap. ‘We moeten niet doen alsof de onderwijsvernieuwingen door de politiek afgedwongen zijn’, aldus Veling. ‘Leerlingen worden steeds mondiger en onrustiger. Het is vanzelfsprekend dat we daarop moeten inspelen met nieuwe vormen van onderwijs.’
Vijf jonge meiden gaven daarvan vervolgens blijk. Ze waren de eerste scholieren die door de commissie werden gehoord. ‘De jongens zijn niet gekomen, omdat ze niet durfden’, lieten ze weten.
Aldus de Volkskrant.

De krant geeft een mooi schema, waarin te zien is hoe vóór de invoering van het vmbo veel mavoleerlingen via de havo doorstroomden naar het hbo en dat de vierjarige lbo voor instroom in het mbo zorgde.
Ná de invoering van het vmbo stromen de vmbo-leerlingen hoofdzakelijk door naar het mbo en nauwelijks nog naar de havo.
Daarmee wordt het verschil tussen de voormalige mavo en het huidige vmbo goed duidelijk gemaakt.