Het nieuwe leren leidt tot moreel verval

Bron: Nederlands Dagblad 25 juni

Minister-president Balkenende spoort ons aan trots te zijn op onze cultuur en meer aandacht voor waarden en normen te hebben. Politici tuimelen over elkaar heen bij het benadrukken dat extra investeringen in het onderwijs hier een belangrijke bijdrage aan kunnen leveren. De tragiek is echter dat de huidige onderwijskundige vernieuwingen precies het tegenovergestelde bewerkstelligen.
In het onderwijs heerst bij beleidsmakers een onwrikbaar geloof in competentiegericht onderwijs. Daarbij maken studenten zich geen kennis meer eigen, maar competenties waarmee zij zich kunnen ontwikkelen in hun toekomstige beroep en de samenleving. De student formuleert zijn eigen leervraag en bepaalt zijn eigen leertraject en morele oordelen. Zijn individuele ambities en behoeftes staan centraal, hij beslist welke informatie waardevol is voor zijn persoonlijk leerproces.
En de docent? Die is leerprocesbegeleider, hij coacht de student in zijn zoektocht naar kennis die voor hem van waarde is – als dat nodig is natuurlijk, want de student bepaalt ook zijn eigen begeleidingsbehoefte.
Enthousiaste verhalen in de vele onderwijsbladen tonen ons de zegeningen van dit nieuwe leren. Kritiek wordt afgedaan als ‘ouderwets’ – een moreel oordeel dat verder nadenken overbodig maakt. Verontruste artikelen van bezorgde wetenschappers worden hoofdschuddend in de prullenbak geworpen. Toch is een waarschuwend woord op zijn plaats.
De onderwijsvernieuwers zijn van mening dat kennisoverdracht niet meer werkt. Kennis is onvoldoende om studenten voor te bereiden op een ingewikkelde en voortdurend veranderende maatschappij. Inderdaad is de samenleving ingewikkeld, en zijn verandert ook voortdurend. Maar zijn al die veranderingen goed? De vraag stellen, is haar beantwoorden. Maar niet voor de onderwijsvernieuwers. Als cultuurrelativisten zijn zij van mening dat vertellen wat waar is en hoe je moet leven, geen recht doet aan het leerproces van jongeren.
In hun visie is het de student die zijn eigen leerroute en levenspad kiest. Hij bepaalt zijn individuele morele oordelen. En die zijn goed als hij er zelf in gelooft en ze bijdragen tot het behalen van zijn persoonlijke doelen, wat deze ook mogen zijn. Volgens de onderwijsvernieuwers is iedereen immers gelijkwaardig, ongeacht zijn denken, handelen en voelen. En bovendien, moraal verandert voortdurend en heeft dus eigenlijk geen wezen – alsof alle filosofische kennis in de geschiedenis voor niets is geweest.
Je hoeft niet erg geleerd te zijn om te beseffen wat een dergelijk cultuurrelativisme voor de samenleving betekent. Burgerschap is straks niet meer dan bijblijven en het zo effectief mogelijk bevredigen van persoonlijke behoeften. Hedonisme als levensmotto. De gevolgen zien we dagelijks om ons heen: egoïsme, sociale isolatie, het verval van sociale instituties zoals gezin, familie en school, een sterk dalend geboortecijfer, zinloos geweld, materialisme, seksualisering van de samenleving, gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel voor anderen en omgeving. Dalrymple beschrijft het vlijmscherp in zijn boek Leven aan de onderkant . Over moed, ijver, inventiviteit en volharding, zelfdiscipline, spaarzaamheid, netheid, bescheidenheid en matigheid hoor je de onderwijsvernieuwers niet.
In het nieuwe leren is een leraar geen autoriteit meer, geen hoeder meer van wijsheid, maar gedegradeerd tot een begeleider die de jongere alle ruimte geeft zijn eigen leerweg te kiezen. De gevolgen hiervan zijn fnuikend. Gezagsrelaties in het onderwijs eroderen, docenten worden onzeker over de waarde van hun kennis en de laatste restanten hiërarchie maken plaats voor gelijkheid in het coachingsproces. Een dergelijke omgeving ontneemt studenten de mogelijkheid respect voor gezag en hiërarchie te ontwikkelen.
De wijze waarop de onderwijsvernieuwers studenten willen voorbereiden op de samenleving, stemt tot somberheid. Het centraal stellen van de leervraag van de studenten en het coachen van hun persoonlijke ontwikkelingsproces cultiveren de vrijheid van de individuele beleving. Dat veel docenten nauwelijks bezwaar hebben tegen de jeugdcultuur van bedwelmende behoeftebevrediging, maakt het er niet beter op. Daarmee ontmantelen zij zichzelf als rolmodel die volwassenheid en volleerdheid uitstraalt. Zo staat een lerares van een basisschool van mijn stiefzoon voor de klas met een kort truitje en piercing in haar navel, en luisteren veel jonge docenten naar dezelfde door seks en geweld gedomineerde muziek als hun leerlingen.
Volwassenheid en volleerdheid dreigen inhoudsloze begrippen te worden, hopeloos ouderwetse termen. Maar dat betekent niet dat ze zonder betekenis zijn. De filosofen Verbrugge en Scruton geven haarfijn aan dat hun afwezigheid leidt tot geestelijke richtingloosheid in het leven. Er zijn nauwelijks voorbeelden meer van hoe je volwassen wordt en deugdzaam kunt leven.
Als we het nieuwe leren alle ruimte geven, groeien komende generaties op tot zelfingenomen individuen zonder het vermogen tot matigheid. Allemaal idols, deelnemers aan Big Brother en Temptation Island, in staat om hun kinderen achter te laten voor de kans op een miljoen euro. De staatssecretaris van onderwijs heeft gelukkig al gepleit voor uitstel. Maar dat is niet genoeg. We moeten terug naar onderwijs waarin wijsheid en morele deugden weer alle ruimte krijgen.

Marcel de Jong (oud-docent en communicatieadviseur bij DJC Communicatie)

26 Reacties

  1. Vernieuwlers
    Over moed, ijver, inventiviteit en volharding, zelfdiscipline, spaarzaamheid, netheid, bescheidenheid en matigheid hoor je de onderwijsvernieuwers niet.

  2. Zere plek
    Moreel verval, zo heb ik hem nog niet gehoord.
    Prima betoog met de vinger op de zere plek.
    Dokter Plasterk, na de managers nu deze rotte appels nog!

    Een nieuw BON-punt: Bestrijden van het morele verval.

    • Als
      kinderen langzaam maar zeker thuis de baas geworden zijn, willen ze dat graag ook zijn op school. En dat lukt aardig. Net mensen, die kinderen.
      Dus, eerst weer ouders de baas thuis, de rest komt vanzelf.

  3. Het nieuwe leren: de school als supermarkt
    Ik heb een jaar op een school gewerkt die geheel volgens het “nieuwe leren” werkte. De situatie die er heerste was onuitsprekelijk bedroevend. Van de docent werd geëist dat hij het nieuwe leren volledig onderschreef. Ik zag leerlingen verzuipen. Als leraar was ik machteloos. Het was werkelijk verbijsterend om te zien hoe 100 leerlingen verscholen achter laptops de hele dag aan hun lot werden overgelaten. Meer nog dan de cynische schoolleiding/management verwijt ik het de ouders dat zij zo onverschillig staan tegenover de opvoeding van hun kind. Het signaal dat aan kinderen wordt gegeven in het nieuwe leren is: “Zoek het zelf maar uit. Je bent het niet waard dat wij energie in jou steken”. Ik zag de vragende ogen van de kinderen, ik zag hun gelatenheid. Het nieuwe leren is niets anders dan een misdaad begaand jegens de kostbare jeugd. Het is een schande, meneer!

    • @de ander
      Inderdaad, ook de ouders zouden zich de ogen uit de kop moeten schamen. Jammer genoeg gebeurt dat (nog) niet.
      Voor deze misdaad is er echter maar 1 straf. Dat diezelfde leerlingen van nu, later als wij oud zijn pertinent weigeren ook maar 1 vinger uit te steken om ons in onze hulpeloosheid als oudere te helpen. Ik hoop dat ze dan ook zeggen “zoekt u het maar uit”.

      • meelij met zwakke ouders
        Ik leg toch echt de schuld bij de scholen. Daar ziet iedereen wat er gebeurt overdag. Een ouder ziet dat niet. De school behoort te weten dat deze “leermethode” complete waanzin is, een ouder is geen onderwijskenner.
        Er zijn veel ouders die aannemen dat de school het wel het beste zal weten. Dat klinkt slap, maar eigenlijk verwacht ik dat ook van een school, van een arts, van een advocaat. En ik vind ook dat ik dat mag verwachten. En de overheid heeft de taak om te zorgen dat niet de eerste de beste beunhaas als onderwijzer kan worden aangesteld.
        Verder zijn er veel zwakke ouders. Zelf matig opgeleid. Ik zie ze zo voor me. En vind het in het algemeen niet terecht om het falen van het onderwijs juist aan deze groep te wijten.

        • 29_4_1945: zwakte van de ouder is geen excuus
          Voor naïviteit is geen excuus. Ook de ouders hebben op school gezeten en kunnen zich met een beetje moeite een beeld vormen van wat er op school gebeurt. Het is juist een foute houding van ouders dat ze verwachten dat de school alles regelt. Hierin schuilt onverschilligheid. Anders wel naïviteit.
          De vergelijking met een dokter of advocaat gaat mank. Want slechts een klein aantal mensen zijn ooit dokter of advocaat geweest, maar alle mensen hebben op school gezeten en kunnen dus weten waar het over gaat. Met de ouders heb ik geen meelij. Ze moeten zich eens wat meer interesseren voor hun kinderen.

          • veel ouders zijn bij de dokter geweest
            Ik zie mensen voor me die werkelijk om hun kinderen geven en die kinderen goed opvoeden, maar niet in staat zijn om hier de juiste keuze te maken.
            Wellicht dankzij BON en het vele nieuws hierover nu wel, maar zelfs dat betwijfel ik.

            Maar eigenlijk is deze discussie wat terzijde: we zijn allemaal verplicht om naar eer en geweten keuzes te maken in dit belangrijks onderwerp. En veel leraren hebben, tegen beter weten in, meegewerkt aan HNL. Simpel om de eigen baan te redden.

          • 29_4_45: ja
            Ja, ik heb in HNL gewerkt. Daar ben ik niet trots op. Toch heb ik in de situatie waarin ik zat het een en ander omgebogen, zodat ik in ieder geval een paar klassikale momenten kreeg per week. Wist ik tenminste wie mijn leerlingen waren en wat ze aan het doen waren. Maar dit was niet volgens de wensen van de school.
            Na een jaar heb ik mijn biezen gepakt. Ik heb toch mijn verantwoordelijkheid genomen.

            De rol van de ouders is trouwens geen zij-discussie. Als ze dat willen kunnen ouders vandaag nog HNL de nek omdraaien.

          • dat had ik al begrepen
            en dat siert u.
            Ik denk dat de rol an de ouders enorm belangrijk is. Ik denkk dat we er alles aan moeten doen om ze mee te krijgen. En dat lijkt inderdaad raar, dat dat nodig zou zijn. Het gaat immers om hun kinderen en niemand zou moeite behoeven te doen om ouders mee te krijgen in een strijd voor de belangen van hun kinderen.
            Ik denk alleen dat het er niet om gaat om ouders als schuldig aan te wijzen. Dat is in mijn ogen minder relevant. Het gaat er om ze mee te krijgen.

          • 29_4_45: de school treft ook blaam
            Uiteraard treft de schoolleiding ook blaam. De schoolleiding was ideologisch verblind. Ze hielden onverkort vast aan de uitgangspunten van het nieuwe leren.
            En inderdaad, de leerling werd gezien als een maatje. Letterlijk werd het zo omschreven: “de leerling is zelf het beste in staat te oordelen over zijn eigen leven en leren”. Zo stond het er letterlijk! En dan hebben we het over KINDEREN van 12, 13 of 14 jaar.
            Een schoolleiding die dit onderschrijft moet direct worden vervangen door mensen met gezond verstand. Daar ontbreekt het te enen male aan: gezond verstand. En moreel besef.

        • Veel erger..
          .. vind ik het dat als je als ouder je nek uitsteekt, en weigert je kind naar dit inferieure onderwijs te sturen, je justitie op je dak krijgt. Want thuisonderwijs geven mag niet. Ook niet als je een onderwijsbevoegdheid hebt. Slecht onderwijs buiten de deur is verplicht, goed onderwijs thuis mag niet.
          Mijn ouders vertrouwden er vroeger op dat alle onderwijs wat door de overheid erkend was (wat dat dan ook mocht betekenen, ik geloof dat ze bedoelden dat het niet verboden was ofzo) goed was, want het werd van belastinggeld betaald, en dus was het goed.
          En, zoals 1945 al meldt, zo zullen nog veel ouders denken. Niet iedereen leest het NRC. En er zijn ook nog velen die denken dat het binnen hun denominatie wel goed zit. In het milieu waar ik uitkom moest je vroeger collecteren voor de Unie. “Kom op voor christelijk onderwijs”. Dan vereist het een omslag om in te zien dat jouw onderwijs inmiddels knudde met een rietje is.

          • @konijn
            Dat onze ouders er van uit gingen dat er goed onderwijs werd gegeven kan ik billijken. Er werd ook goed onderwijs gegeven en de onderwijzer had aanzien en was een belezen en met kennis begiftigd man of vrouw en dat moest ook want anders werd je geen onderwijzer.
            Voor de ouders van nu gelden voor mij dezelfde regels als de einstein generatie. Er zijn genoeg mogelijkheden om aan de weet te komen hoe het onderwijs in elkaar zit en wat er in de scholen gebeurd. Al een jaar lang wordt er o.a. door BON in de media genoeg stennis geschopt over het onverantwoordelijke gedrag van managers en consorten in het onderwijs. Gedrag dat onmiddellijk zijn invloed heeft op het onderwijsproces. Ik hoor de ouders niet, of heeeeeeel weinig.
            Maar ik weet het al, als zoon of dochter mislukt, niet het vereiste diploma haalt om de toekomstdromen waar te maken of wat dan ook, zal de ouder bij de docent verhaal komen halen. Als we dan vertellen hoe het werkelijk in elkaar zat of zit en dat ze toen hadden moeten reageren dan zullen ze ook zeggen, “wir haben es nicht gewusst”?

          • En wat wil je dan..
            .. jeronimoon, dat we allemaal onze kinderen thuishouden? Ik zal de eerste zijn. Maar dan mag je je bij de rechtbank vervoegen. Verbeteren van onderwijs vereist langetermijnvisie en idem werk en daar heeft jouw kind meestal niets meer aan. Dus zoekt iedereen een adhoc oplossing, Luzac, Stebo o.i.d.
            Dat adhoc oplossing zoeken wordt steeds moeilijker: net lees ik in de krant dat Amsterdam voorrang gaat geven aan ouders die hun kinderen in paren (1 wit en 1 zwart) aanbieden om in te schrijven.Twee ouderparen of alleenstaande ouders dus, die van verschillende kleur moeten zijn. Zo moeten scholen van kleur gaan verschieten, en worden “te witte” en “te zwarte” scholen tegengegaan. Je zult maar een tweeling moeten inschrijven, die krijg je, hoe Einsteinachtige ouder je ook bent, echt niet met 2 verschillende kleuren op de wereld gezet… Ik zie het al voor me: Marktplaatsadvertenties, zwarte ouders gezocht om ons witte kind samen mee in te laten schrijven, of vice versa natuurlijk.
            Het geeft maar weer aan hoe niet zozeer de kwaliteit van het onderwijs het belangrijkste is, maar een politiek correct ideaal. Wij hebben de primeur met het van kleur laten verschieten van scholen en houden ons nog aan de wet ook.
            Nee, ik vind niet dat je de schuld bij de ouders kunt leggen. De ouders die het wel weten, doen er het mogelijke aan en verraden zelfs hun politieke idealen, als het moet. En dat deugt dan ook weer niet, he.
            Sprak vanmiddag nog een vader die niet kon verkroppen dat zijn zoon op het ROC zat. “Het is weggegooid geld, en ze worden op hun 15e al aan hun lot overgelaten, onderwijs mag het niet heten. Maar wat moest ik anders?”

          • @konijn
            je hebt helemaal gelijk. Maar is het niet zo dat wij, docenten, hetzelfde hebben gedaan als de ouders nu. Gezwegen, een andere baan gezocht, doorgewerkt met “wat moet je anders” in ons achterhoofd. Is het niet zo dat er “maar” 4500 leden van BON zijn, waarvan waarschijnlijk 50% niet meer onderwijsgevend is of hoegenaamd niets met onderwijs te maken heeft. Is het niet zo dat ook wij, ondanks het kleine aantal leden, genoeg tam-tam hebben kunnen maken om gehoord te worden.
            Wij hebben het voorbeeld gegeven, omdat we opkomen voor onze leerlingen, hun kinderen. Nu is het hun moment ( na de vakantie natuurlijk) om tam-tam te maken en zich te laten horen. Ze zullen mij aan hun zij vinden. Zoniet dan blijf ik er bij, dan mag ik later van hun horen, waarom hebt u dat niet eerder verteld. Wat hetzelfde is als “wir………

          • Ja, ik kende die wel
            .. maar wilde het graag netjes houden op het forum.En als alle Amsterdamse a.s tweelingouders deze tip gaan opvolgen. ik houd mijn hart vast. Of is dit nu juist wat de Amsterdamse PvdA heel graag zou willen?

          • Het mag alleen onder
            .. heel uitzonderlijke omstandigheden, als je een godsdienst of levensovertuiging hebt, die op geen enkele wijze verenigbaar is met de denominaties die in nL worden aangeboden (en dat zijn er nogal wat). Je moet dan kunnen aantonen dat je die godsdienst altijd al aanhing, dus een spontane bekering net voor de leerplichtige leeftijd wordt niet gehonoreerd. Voor meer info www.thuisonderwijs.nl, daar vind je ook verhalen van ouders die regelmatig de degens kruisen met LPA en justitie. Voor je gezondheid is het dan m.i beter naar het buitenland te verhuizen, waar thuisonderwijs wel is toegestaan.
            Ik heb het nu niet over thuisonderwijs aan zieke kinderen, want dat is een tijdelijke situatie die niets met bezwaren tegen school te maken heeft. Thuisonderwijs aan zieke kinderen krijgt overigens wel vaak verzoeken van ouders die met school overhoop liggen en in thuisonderwijs aan zieke kinderen een goed alternatief zien (huisarts schrijft dan briefje). Maar dat wordt door thuisonderwijs aan zieke kinderen ook niet gehonoreerd, omdat ze daar niet voor bestemd zijn.

    • Niet ‘je bent het niet waard’
      maar nog veel erger: het motief is ‘ik heb recht op een eigen leven’ dan wel men wil het kind te snel zien als een ‘maatje’ (excuus voor dit afgrijselijke woord).

  4. Het nieuwe leren:
    …scholen waarin kinderen niet meer worden gekend bij hun naam, waar leraren worden gedegradeerd tot toezichthouders en waar de commissarissen(managers) hun bizarre onderwijsfantasieën uitleven in de wildste sociale experimenten.
    Ouders verenigt u hier tegen!

    • Gemotiveerde ouders..
      ..kunnen best met enige moeite een goede school voor hun kinderen vinden.
      Waarschijnlijk zijn veel ouders niet zo gemotiveerd.
      Kinderen krijgen schijnt nog steeds een primair grondrecht te zijn, terwijl heel veel ouders de consequenties ervan onderschatten.
      Gelukkig komt er nu een opvoedplicht en zonodig verplichte opvoedondersteuning.
      Laten we hopen dat het geen papieren kwestie blijft.

      • Kinderen krijgen
        Kinderen krijgen is niet zozeer een primair grondrecht; het is een primitief grondrecht. Het is de natuur. Kinderen niet willen krijgen zou een primair grondrecht moeten zijn, maar daar moet je bij onze nieuwe regering niet mee aankomen. In plaats daarvan bedenken ze liever allerlei regeltjes, zoals een opvoedplicht en zonodig een verplichte opvoedondersteuning.
        Het wordt tijd dat de mensen ‘de natuur’ eens als basis nemen voor hun blik op de wereld in plaats van religie.

  5. autonomie
    Er is een breed gedragen opvatting waarin de mens wordt voorgesteld als zijnde een autonoom wezen dat zijn eigen leven bepaalt en dat de volledige verantwoordelijkheid voor zijn keuzes op zich neemt.
    Deze opvatting van morele autonomie is een begripsconstructie waaraan waarschijnlijk geen enkele volwassen mens in zijn leven kan voldoen.

    HNL breidt de morele autonomie uit naar de wereld van de kinderen. Ook kinderen zouden in wezen al autonome individuen zijn.
    Daarmee miskent HNL dat de mens – en zeker het kind – leeft in wereld die voorgegeven is. De mens leeft nl. niet in het vacuüm van de absolute autonomie maar in een cultuur en historische tijd. Daarbij komt het erop aan dat de cultuur wordt doorgegeven. Daarin ligt de zin van het onderwijs. HNL miskent dit en is daardoor gedoemd de cultuur te vernietigen. HNL is een zwart gat in de cultuur.

Reacties zijn gesloten.