Ouders blij met de lastenverlichting, scholen tevreden over de scherpere onderhandelingspositie tegenover uitgevers. En eindelijk kon worden voldaan aan het Verdrag inzake Economische, Sociale en Culturele Rechten, dat de Nederlandse overheid al sinds de jaren zeventig verplicht de kosten van leermiddelen voor haar rekening te nemen. Zeker twee op de drie Kamerleden steunden het plan, dat de overheid jaarlijks 210 miljoen euro gaat kosten.
Die hosannastemming is nu wel voorbij.
Uit een inventarisatie van advocatenkantoor Stibbe, in opdracht van de Groep Educatieve Uitgeverijen, bleek deze week dat scholen en leraren door de verplichte Europese aanbesteding niet meer hun eigen lesmethodes mogen kiezen. Bovendien is de invoering van gratis schoolboeken een „zware administratieve belasting”. Het geld dat ermee gemoeid is, kan niet aan leraren worden uitgegeven.
Boekhandel Iddink, een van de grote spelers op de schoolboekenmarkt, hield een enquête onder zijn klanten waaruit bleek dat 83 procent van de scholen niet zit te wachten op de Europese aanbesteding. „Als het zoveel werk en geld kost, laat dan maar”, zo verwoordt voorzitter Sjoerd Slagter van koepelorganisatie VO-raad de mening van schoolbesturen.
Bestuurder Ton Thomassen van Stichting Carmelcollege, een van de grote schoolbesturen, zei „acht maanden geleden al” dat hij het aanbesteden niet ziet zitten. „Het kost tijd en geld en het moet elke drie à vier jaar opnieuw. En het kan al helemaal niet de bedoeling zijn dat scholen hun eigen lesmethodes niet meer mogen kiezen.”
De inventarisatie van Stibbe is op zichzelf een door belanghebbenden – uitgeverijen – ingestoken poging om de publieke opinie te beïnvloeden. De uitgeverijen vrezen dat scholen gaan korten op hun budget voor schoolboeken. Maar de poging was wel effectief. Op grond van deze ‘nieuwe informatie’ heeft de Tweede Kamer verzocht om het finale debat over de schoolboeken, dat gepland stond voor vandaag, uit te stellen naar volgende week. De Kamer wil meer tijd voor bezinning.
De brede coalitie voor gratis schoolboeken brokkelt af. Oppositiepartij SP, ideologisch gezien voorstander van gratis schoolboeken, overweegt haar steun in te trekken. GroenLinks, eveneens voorstander, zegt bij monde van Tweede Kamerlid Tofik Dibi dat de partij „op deze manier niet vóór” kan stemmen. VVD, PVV en D66 waren al langer fel tegen.
Alleen het CDA en de ChristenUnie lijken nog voor. De PvdA weifelt. „Ik wacht graag de kabinetsreactie op het onderzoek van Stibbe af”, zegt parlementariër Margot Kraneveldt (PvdA). „Je hoort verschillende dingen over het Europees aanbesteden. Mij is nog niet duidelijk of scholen hun eigen lesmethode mogen kiezen.”
Het is niet de eerste keer dat de toekomstige Europese aanbesteding tot commotie leidt. Scholen raakten eind vorig jaar in paniek toen bekend werd dat vrijwel elke middelbare school in Nederland de boeken moet aanbesteden omdat het benodigde budget per schoolbestuur snel de Europese grens van 200.000 euro overschrijdt. Verantwoordelijk staatssecretaris Van Bijsterveldt (Onderwijs, CDA) besloot het schoolboekenplan met een jaar uit te stellen, tot 2009. Aankomend jaar worden ouders van schoolgaande kinderen eenmalig gecompenseerd met een bedrag van 308 euro per kind.
En dan heb je nog ‘Dijsselbloem’, genoemd naar de voorzitter van de commissie parlementair onderzoek onderwijsvernieuwingen. Die presenteerde twee weken geleden haar eindrapport en sindsdien is alles anders. In het rapport van Dijsselbloem, Tijd voor onderwijs, staat een lijstje met aanbevelingen waar toekomstige onderwijsvernieuwingen aan moeten voldoen. Onder meer moeten ze gebaseerd zijn op een „wetenschappelijk onderbouwde” probleemanalyse. Ook moet „overtuigend” zijn aangetoond „dat overheidsinterventie noodzakelijk is”.
Dat is bij de gratis schoolboeken juist het probleem. De Raad van State, die adviseerde over het veranderen van een paar wetten voor de gratis schoolboeken, kwam eind vorig jaar tot de conclusie dat „de noodzaak van overheidsingrijpen niet is komen vast te staan en dat niet wordt aangetoond welk probleem met het voorstel wordt opgelost”.
Zijn de gratis schoolboeken, waarbij de overheid de kosten voor de lesmaterialen overneemt van de ouders, een onderwijsvernieuwing? Margot Kraneveldt (PvdA) vraagt het zich af. „Het is wel iets wat weer op de scholen afkomt.” Tofik Dibi (GroenLinks) noemt de maatregel „niet echt een onderwijsvernieuwing”, maar hij is wel van plan de aanbevelingen van de commissie-Dijsselbloem – waar hij zelf in zat – toe te passen op de gratis schoolboeken. Arie Slob (ChristenUnie) vindt de suggestie alleen al, dat de maatregel een onderwijsvernieuwing is, bespottelijk.
En dat verdrag dan? Nederland moet lesmaterialen toch kosteloos ter beschikking stellen? Dat hoeft niet, schreef staatssecretaris Van Bijsterveldt vorige week ineens, in antwoord op schriftelijke vragen van de Kamer. De huidige situatie, waarbij de laagste inkomensgroepen in aanmerking komen voor compensatie, voldoet, zo oordeelde ook al de Raad van State.
Waarom dan toch gratis schoolboeken? Ouderorganisaties hebben jarenlang bij de politiek geklaagd over de bedragen die ze moeten betalen. Die kunnen oplopen tot tegen de 1.000 euro voor mensen met drie kinderen op de middelbare school.
Uit een door het ministerie van Onderwijs aangevraagde rapportage van PriceWaterhouseCoopers bleek eind 2005 dat de boeken tussen 2000 en 2005 zo’n 35 procent duurder zijn geworden, waar het besteedbare inkomen maar met 18 procent steeg.
De belangrijkste oorzaak voor de prijsstijging is de situatie dat scholen en leraren boeken bestellen met andermans geld – dat van de ouders – waardoor ze niet genoeg op de prijs letten. Ook hebben scholen hun boeken in toenemende mate ondergebracht in een ‘extern boekenfonds’, dat wordt beheerd door een van de grote boekhandels. Dit is een commerciële activiteit, die de prijs van schoolboeken met 15 tot 40 procent opdrijft, zegt PriceWaterhouseCoopers. De Nederlandse Mededingingsautoriteit noemde dit in 2006 „een vorm van marktfalen”.
Kamerlid Jasper van Dijk van de SP zegt: „Geef ouders gewoon elk jaar 308 euro, zoals volgend jaar al gebeurt. Probleem opgelost.”
(NRC/Handelsblad)
geestelijk eigendom inkopen
De scholen moeten geen boeken kopen maar intellectueel/geestelijk eigendom. Teksten die downgelaad en afgedrukt kunnen worden. Als een school dan voor een bepaalde methode kiest betaalt zij per leerling een bedrag voor het gebruik maken van niet-materieel eigendom. Downladen en printen zijn dan de zorg van de school of de individuele leerling. Eventueel iets om apart aan te besteden. Omdat je telkens met een groepje auteurs onderhandelt heb je niets te maken met de voorschriften voor Europese aanbestedingen. Bovendien vormen de uitgevers een soort tussenhandel die je zo uitschakelt. Nu wenden uitgeverijen zich tot auteurs met het verzoek om een leergang te schrijven. Dat gaan dan in het vervolg de scholen doen. Tekstschrijvers/layoutmakers kunnen zich natuurlijk ook tot scholen wenden. Ik denk dat boeken zo een enorm stuk goedkoper worden. Seger Weehuizen
Ik denk dat de boeken zo
Ik denk dat de boeken zo tevens ook een stuk beter worden;-). Enkel met één (groep) aanbieder(s) onderhandelen mag echter niet boven een bepaald bedrag (ik dacht €200000). Maar als je zelf drukt en alleen de auteursrechten vergoedt blijf je daar misschien onder.
prijs-qualiteits-verhouding
Wat mij niet duidelijk is, of het nu om boeken of downlaadbare teksten gaat, is op welke wijze je geacht wordt prijs en kwaliteit te vergelijken. Eén jaar lang werken met verschillende leerboeken in parallelklassen om daar experimenteel achter te komen lijkt mij niet de ideale methode om een betrouwbare kwaliteitsbepaling uit te voeren.
Seger Weehuizen
boeken zelf doen
ik denk het ook ! het is wel zeker dat ze onder dat bedrag kunnen blijven ;
zelf printen, of anders betrekken van een non-profit uitgever ;
maarten
Het begin is er…
U kunt één van de eerste Nederlanders zijn met een ePaper abonnement op NRC Handelsblad.
De iLiad is een draagbaar apparaat dat u in staat stelt om alles wat u wilt lezen, zoals boeken, kranten en documenten overal en continu onder handbereik te hebben. Op een scherm dat nauwelijks reflecteert en ook bij zonlicht duidelijk leesbaar blijft. Het stabiele beeld is in tegenstelling tot een computerscherm vrij van trilling en licht hetgeen een ontspannende leeservaring biedt.*Lees verder…*
Het begin is er, *wie volgt ?*
*Tsjakka* (*hij* is weer in het land)
schoolboekensoap: gratis
Helaas heeft het Kamerdebat over de gratis schoolboeken veel weg van een slechte soap. De dure campagne ter verspreiding van het Europese gedachtengoed is kennelijk aan de Tweede Kamerleden zelf voorbij gegaan. Of aan de schoolbesturen waarbij Kamerleden hun oor te luisteren leggen. Hun brede kijk op de wereld blijkt bij nader inzien erg beperkt; zelfs Europa is te groot en vooral te ingewikkeld.
Zolang ouders de rekening betalen is de monopolistenmarkt een groot goed; een markt waar schoolbesturen als belangrijkste marktpartij de dienst uitmaken. Weg dus met Europa! Weg ook met inkomensbeleid en ruim baan voor Het Nieuwe Denken. Die extra miljoenen kunnen de Nieuwe Denkers goed gebruiken. Bijv. voor het oprichten van peperdure maatschappelijke raden om opvattingen van de buitenwereld de scholen binnen te halen. Eén raad voor ieder bestuur. Daar is beslist behoefte aan op de monopolistische aanbodsmarkt van bestuurders en adviseurs!
Opmerkelijk is het onderzoek van Stibbe Advocaten. Zij concluderen dat docenten bij aanbesteding geen vrije keuze van lesmethoden meer hebben. Opmerkelijk, omdat de VO-raad zijn leden op 21 februari 2008 bericht dat dit niet klopt. Lezen besturen de informatie van hun vertegenwoordiger niet of is het weggefilterd in het lobbycircuit?
In de digitale VO-actueel nr 24 van de VO-raad, van 21 februari 2008 staat na een doorklik op ‘verder lezen’ over “Europees aanbesteden”:
“Beperkt de regeling gratis leermateriaal de vrije keuze voor docenten?
Nee. Met de invoering van het gratis lesmateriaal voor scholen in het Voortgezet Onderwijs kunnen de scholen en docenten nog steeds zelf bepalen welk materiaal ze op school gebruiken.” (….) “In de aanbesteding specificeert u dus niet de leermethode maar de leveringsvoorwaarden. Zodra u leveranciers heeft gecontracteerd bestelt u het door u gewenste lesmateriaal.”
Link
Een link naar het stuk van de VO raad waar dorius een citaat uit geeft.
Ik heb zelden een vreemder stuk gelezen. Alsof je naar een autodealer kunt stappen en onderhandelt over terugkoopvoorwaarden, de termijn waarop je de auto op kunt komen halen en de prijs en je nadat het contract gesloten is nog kunt beslissen of het een lada of een ferrari wordt….
geestelijk eigendom los van “hardware”
Een groot probleem is dat bij de uitgever het geestelijk eigendom en het recht om dat in boekvorm uit te brengen in één hand gehouden worden. De minister en de scholen zouden moeten stimuleren dat er nieuwe auteurs van boeken komen die geen contractuele verbindingen met uitgevers hebben en die met scholen een contract kunnen afsluiten over het gebruik van hun geestelijk eigendom. Als de minister van de scholen zou eisen dat over het gebruik van geestelijk eigendom en het drukken van boeken apart wordt onderhandeld zijn m.i. de problemen met het Europese mededingingsrecht voorbij. Ik neem aan dat een school niet het schrijven van een leergang hoeft aan te besteden en daarna uit de aanbiedingen een keuze moet maken maar ook een keuze mag maken tussen leergangen die al in “manuscriptvorm” door schrijvers worden aangeboden. Dat de scholen nog niet op dat idee gekomen zijn geeft naar ik vermoed de enge zakelijke banden tussen de uitgevers en de schooldirecties aan.
Seger Weehuizen
handelaar in auteursrecht
Een uitgever is geen drukker maar een handelaar in auteursrecht met een marketing en distributieapparaat
ballast overboord zetten.
Maar wie verdienen er nu zo veel: die handelaren of de auteurs? Of de werknemers in het distributie-apparaat? Of zijn alleen maar de boeken veel te luxieus uitgevoerd? Kennen de uitgevers zichzelf opcenten van de drukkosten toe? Er moet een reden zijn waarom de boeken zo duur zijn. Als de auteurs niet de grootste kostenpost uitmaken kunnen de scholen beter rechtstreeks met de auteurs onderhandelen. (Ik ga er van uit dat er geen smeergeld betaald wordt). Als auteurs contractueel aan een uitgever vast zitten moeten de scholen andere auteurs zoeken.
Seger Weehuizen
Uitgevers!
Seger, de uitgevers zijn schatrijk. Die mevrouw van 5,7 miljoen van Wolters-Kluwer heeft dat geld verdiend over de ruggen van auteurs en lezers; en gaat binnenkort, als de gratis schoolboeken er zijn, ook van de schatkist van W. Bos profiteren.
rhetorische vragen
De vragen die ik stelde waren dan ook voor 90 % rhetorisch. 10 % voor het geval ik fout zat.
Seger Weehuizen
Regeerakkoorden
Hoeveel ellende hebben regeerakkoorden al veroorzaakt in dit door coalities geregeerde land ????
*Deze vraag* is nog steeds actueel.
Regeerakkoorden: de slechtst denkbare methode van beleidsvorming
Ik ben het 100% met je eens adios. Een regeerakkoord is een tussen elkaar wantrouwende partijen gesloten verdrag dat allemaal beleidsvoornemens bevat die in zeer korte tijd en onder hoge druk zijn verzonnen en afgesproken en daarna in beton gegoten.
Regeerakkoorden zorgen er voor dat elke tussentijdse bijsturing onmogelijk is, dat zowel de tweede kamer als het kabinet in gijzeling is en dat elke vorm van logisch denken voor een periode van vier jaar taboe is verklaard.