Middelbare scholen ontduiken massaal de Europese aanbestedingsregels. Minder dan de helft schrijft voor de inkoop van meubilair, computers of schoonmaakdiensten een openbare bieding uit, waarop leveranciers kunnen intekenen. Scholen zijn daartoe sinds 1992 verplicht.
Dat blijkt uit een rondgang langs deskundigen die zich bezighouden met de komst van gratis schoolboeken in 2009. De Eerste Kamer beslist vandaag of die doorgaat.
De verplichte Europese aanbesteding van lesboeken leidde bij de bekendmaking in december tot ophef. Het kabinet zou scholen met ‘nieuwe’ administratieve verplichtingen opzadelen. De introductie van het gratis lesmateriaal is een jaar uitgesteld, om scholen aan de aanbestedingsplicht te laten wennen. CDA-staatssecretaris Van Bijsterveldt heeft een speciale Taskforce in het leven geroepen om hen daarbij te helpen.
‘Uit de commotie alleen al’, zegt jurist Ditmar Waterman van Pianoo, het aanbestedingsnetwerk van het ministerie van Economische Zaken, ‘kun je opmaken dat de meeste scholen het op dit moment niet doen.’ Volgens Waterman is nooit onderzocht hoeveel scholen de Brusselse richtlijnen overtreden. ‘Maar de taak ligt al sinds 1992 op hun bordje. Dat het niet gebeurt, is waarschijnlijk geen kwade wil. Scholen zijn er niet van doordrongen.’
Bronnen rond het kabinet bevestigen dat ‘verreweg de meeste scholen’ bij inkopen de leverancier van hun gading kiezen, zonder een openbare biedingsronde. ‘Veel minder dan de helft doet het, hooguit de grote scholenkoepels.’
De VO-Raad, de belangenclub van schoolbesturen, heeft ‘geen goed beeld’. Maar dat zegt genoeg, volgens een woordvoerder. ‘De sector staat niet op scherp.’
Brusselse regels schrijven voor dat decentrale overheden (ziekenhuizen, gemeenten, scholen) voor opdrachten boven 206.000 euro een openbare bieding moeten organiseren. Het idee is dat leveranciers zo een eerlijke kans krijgen en overheidsgeld zo efficiënt mogelijk wordt besteed.
Niemand controleert echter of de regels worden nageleefd. Het wordt pas een probleem als leveranciers zich gepasseerd voelen en een kort geding aanspannen. Dat gebeurt sporadisch. ‘Zolang niemand piept, is het prima’, aldus Pianoo.
De discussie over gratis schoolboeken heeft de aandacht echter op de aanbestedingsplicht gevestigd. Tot ergernis van velen. ‘Nu zijn alle bellen gaan rinkelen’, zegt een ingewijde. ‘Omdat er discussie over is ontstaan, is het een probleem geworden.’
De PvdA-fractie in de Eerste Kamer twijfelt nog of ze instemt met de wet op de gratis schoolboeken. Senator Linthorst eist een garantie dat docenten hun boeken kunnen kiezen. Ook moeten mbo’ers zicht krijgen op gratis lesmateriaal.
(VK)
Senaat kritisch over gratis schoolboeken
De Eerste Kamer is kritisch over het wetsvoorstel om de schoolboeken voor scholieren op vmbo, havo en vwo gratis te maken. PvdA, SP en GroenLinks vinden dat ouders van mbo-studenten dan ook compensatie moeten krijgen. Samen met het CDA eist PvdA verder financiële steun voor scholen die in ingewikkelde juridische procedures terechtkomen.
Het CDA wil daarnaast dat het kabinet de Nederlandse uitwerking van de Europese aanbestedingsregels aanpast om te garanderen dat scholen hun favoriete lesboeken kunnen blijven gebruiken, aldus Eerste Kamerlid Peter Essers van de christelijke partij dinsdag.
Volgens Marijke Linthorst van de PvdA zou het wetsvoorstel ‘zelfs een keerpunt kunnen vormen, waarbij Europese richtlijnen niet klakkeloos worden overgenomen, maar de regering probeert aan de richtlijnen een invulling te geven die bij de specifieke Nederlandse situatie past’.
Ook leeft de angst dat scholen te maken krijgen met kostbare juridische procedures door uitgevers en distributeurs die de opdracht niet hebben gekregen. Tegen het zere been van Linthorst en haar partijgenoot Essers stelt Van Bijsterveldt dat scholen in dat geval zelf moeten opdraaien voor de gerechtelijke kosten.
Van Bijsterveldt stelt zelfs dat ‘scholen tijdig moeten beginnen’ met de aanbestedingsprocedure zodat zij tijd genoeg hebben om andere boeken te kopen als een rechter beslist dat er fouten zijn gemaakt tijdens de aanbesteding.
Voor PvdA’er Linthorst is er nog een vierde reden waarom het wetsvoorstel haar ‘zwaar op de maag ligt’. Zij vindt dat Van Bijsterveldt op een aantal scholen eerst een proef met de aanbesteding moet houden. De staatssecretaris vindt de ‘pilots’ echter niet nodig.
De meeste steun voor het wetsvoorstel krijgt Van Bijsterveldt nog van de ChristenUnie en de SGP. Wel houdt senator Remmelt de Boer Van Bijsterveldt er verantwoordelijk voor dat haar plan ‘in een vervelend daglicht terecht is gekomen’ door mogelijke problemen pas laat te onderzoeken.
(ANP)
Kamer akkoord
Middelbare scholen die de inkoop van lesboeken verkeerd aanbesteden en om die reden voor de rechter belanden, kunnen de juridische kosten vanaf 2009 verhalen op de staat. Onder die voorwaarde is de Eerste Kamer dinsdagavond akkoord gegaan met de invoering van gratis schoolboeken in het voortgezet onderwijs.
De wet op de gratis schoolboeken haalde na een moeizaam debat de kleinst mogelijke meerderheid. Alleen de regeringsfracties CDA, PvdA en ChristenUnie stemden vóór. ‘Dit is een politieke deal over de rug van het onderwijs’, beet D66-senator Schouw hen toe.
(VK)
Aanbesteden
En nu moeten er natuurlijk overal in het onderwijs aanbestedingsmanagers aangesteld worden. Zou je die ook Europees kunnen aanbesteden?
Aanbestedingsmanagers of inkopers worden ongerust
In toenemende mate maken inkopers bij aanbestedende organisaties zich ongerust over de afloop van aanbestedingen waarbij zij vanuit de organisatie pas op het laatste moment zijn betrokken.
Terwijl de gewenste leverancier al lang bekend is, krijgt de inkoper de – natuurlijk nooit uitgesproken – opdracht om er voor te zorgen dat die leverancier ook daadwerkelijk geselecteerd wordt.
Daartoe wordt intensief gebruik gemaakt van ellenlange spreadsheets zonder enige verdieping en met moeizame cumulaties, die hopelijk bij een rechtzaak als voldoende onderbouwing van de selectie worden geaccepteerd.
*Lees verder…*
Binnenkort kunnen ook de
Binnenkort kunnen ook de Moszkowic’en, de Spongen en de Hiddema’s zich laven aan de onuitputtelijke bron onderwijsgelden. Bravo politiek, goed gedaan!
Brood op de plank…
…of moet ik zeggen “de afgeroomde salarissen van bestuurders worden zo weer goed (?) besteed”:
Brutosalaris Netto uitbetalingen
153.900 74.800
141.700 71.000
van twee hogeschoolbestuurders.
*Bron*, blz. 116.