Ik hoorde vanavond dat de financiering van de ‘gratis schoolboeken’ moet komen uit de verhoging van de verkeersboetes per april 2008.
Is dit niet een soort van uitlokking? 😉
Als we nu met z’n allen het aantal verkeersovertredingen eens sterk verminderen, dan ……. ???
Overigens las ik in een ander forum:
“Overigens is het bijna gedaan met de schoolboeken, tegenwoordig staat alles op een schijfje of in mappen op het schoolnet.
Op 1 MBO school hier in de regio zijn er al geen boeken meer, alles op 1 schijfje.
Bij mijn zoon op het lyceum nog een vijftal en de rest staat reeds op het net. Zowel op school als thuis in te loggen..
Zo kan ik ook iets beloven terwijl men al weet dat het einde van het schoolboeken imperium in aantocht is.”
Dus: gratis schoolboeken = fopspeen ?
Geef mij maar een boek, dat is tenminste niet gratis
Nederlanders lijden aan de malle gedachte dat alle informatie gratis wordt zodra je die op een schijfje zet.
De verklaring voor deze malle gedachte schuilt in de typisch Nederlandse neiging om alles waar copyright op zit, zonder scrupules te kopiëren. Van DOS 2.0 via WordPerfect 5.1 tot Windows XP en al die honderden applicaties en duizenden spelletjes en nog meer films die illegaal op miljoenen harde schijven en schijfjes te vinden zijn.
Nederlanders hebben niets over voor nullen en enen, want die kun je niet eten. Daarom horen alle nullen en enen gratis te zijn, of hooguit tegen de kostprijs van een lege CD of DVD.
Maakt niet uit dat er mensen van software, muziek of films moeten leven; die lui komen toch wle aan hun trekken. Maar niet van mijn centen, hoor je de downloader denken.
Daarom zal een Nederlander het nooit over zijn hart kunnen verkrijgen om een schoolboek op CD-ROM tegen de kostprijs aan te schaffen. De Nederlander denkt: “Adobe Photoshop, Grand Theft Auto en Office XP kosten samen 1300 euro en die heb ik ook voor niks gekregen, dus waarom zou ik 39,95 neerleggen voor een schoolboek Nederlands op CD-ROM? Die vind ik wel op Internet”.
Toch zal dat schoolboek op CD-ROM niet goedkoper kunnen. Omdat de drager (papier, schijf) maar een klein deel van de kostprijs is. De overige kosten moeten gewoon gemaakt worden. En nee, auteurs en uitgevers wonen niet op de Bahama’s.
wat is dan wel het kostenplaatje?
Om een goed idee te krijgen van wat een diagitaal verkrijgbaar boek zou moeten kosten zou je de volgende kostenposten moeten weten:
* Wat is het auteurshonorarium
* Zijn er ook nog kosten voor het maken van een goede lay-out?
* Print en bindkosten voor hard copies
Uitgevers hoeven niet betaald te worden als een boek in opdracht van één of meer scholen gemaakt wordt.
Seger Weehuizen
Wat alternatieven kosten, en opleveren, is ongewis
Natuurlijk kun je langs andere wegen de kosten van leermiddelen drukken. Mijn punt was dat alleen het medium veranderen (van boek in schijfje) weinig oplevert. Terwijl Nederlanders aan de illusie lijden dit veel uitmaakt.
Een andere opzet voor de productie van leermiddelen (zoals je voorstel om een auteur(sgroep) in opdracht van scholen aan het werk te zetten, en een paar free-lancers om de boel toonbaar te maken en op cd te zetten) kan voordelen hebben, maar ook risico’s.
Zo moet je voor een serieuze kostenbesparing heel wat scholen achter je krijgen, dus moeten zoveel docenten zich conformeren aan dat ene idee dat er van ‘maatwerk’ weinig sprake is. Secties kunnen dan niet meer kiezen uit een aanbod, omdat ze zich (ooit) aan dit ene idee verbonden hebben, ook als het resultaat tegenvalt.
Nu kun je nog kiezen voor een jou welgevallige ‘kleine’ methode, waarbij het auteurshonorarium zeer laag is (want evenredig met de oplage) maar auteurs het ‘voor de eer’ doen. Laten auteurs zich ook door een scholengroep voor een euro per uur laten inhuren?
De kwaliteiten van een goede auteur en een goed team verwerf je niet op twee zaterdagmiddagen. Als de belangen kleiner zijn (omdat je maar vijf scholen te plezieren hebt in plaats van achthonderd scholen als ‘markt’), is het maar de vraag of de kwaliteit van het zelfgemaakte materiaal die van bestaande leergangen evenaart. Daarover zal verschil van opvatting bestaan, ook onder de docenten van de betreffende scholen.
Geen uitgever betalen is mooi meegenomen. Maar hoeveel het inhuren van free-lancers en het betalen van schrijvende docenten (bruto werkgeverslasten) kost, is lastig te voorspellen. Hangt ook af wat je van ze wil, en of je bijvoorbeeld toetsmateriaal, docentenhandleidingen, ‘goede antwoorden’, updates en multimediaal materiaal erbij wilt hebben, of gebruik maakt van copyrighted bronnen.
Wegvallende kosten
Couzijn is geen econoom. Ik evenmin, maar het komt mij buitengewoon onwaarschijnlijk voor dat het geheel of grotendeels wegvallen van:
– de kosten van papier
– de drukkosten
– het bindwerk
– de opslagkosten
– de transportkosten
– de marges voor de tussenhandel
– de marketingkosten
geen significante kostendaling zou opleveren.
Ook niet-economen kunnen prioriteiten stellen
Couzijn is inderdaad geen econoom (verre van dat zelfs maar schrijft wel op wat hij bedoelt. Namelijk: medium ‘boek’ vervangen door medium ‘schijfje’. Dat betreft slechts de eerste drie van de posten die je noemt, al zullen er ook gevolgen zijn voor post 4 en 5. Daartegenover staan dan weer nieuwe kosten als gevolg van gebruik van schijfjes door leerlingen in de klas en thuis, waar het gebruik van boeken flexibel en goedkoop is.
Daarbij worden schoolboeken voor zover mij bekend in lage-lonen-landen gedrukt (onze methode in China bijvoorbeeld), zodat de eerstgenoemde kostenposten relatief laag kunnen blijven. De zeer matig ontwikkelde econoom in mij zegt dat op die grond het prijsverschil tussen het ene en het andere medium op zichzelf maar tot een kleine daling van de verkoopprijs zal leiden.
Daarbij rekende ik elders al eens uit dat op de totale kosten voor onderwijs aan een leerling (salaris docent, kosten schoolorganisatie en gebouw, Nederlands onderwijs-infrastructuur) de kosten van een boek nietig te noemen zijn. Terwijl het belang van goede schoolboeken groot is, gezien de vele tijd die leerlingen met hun boeken doorbrengen. Daarom alleen al is ‘besparing op de kosten van schoolboeken’ pure symboolpolitiek.
verandering in spijs
Twee decennia geleden wilde de overheid beslist van het leraarschap een beroep maken zoals alle andere. Met promotiemogelijkheden en het daaraan verbonden ander soort werk. In de vroegere scholen met een rector en een paar conrectoren was dat niet mogelijk. Een leraar vragen om een leerboek te schrijven brengt een leuke variatie in zijn werk zonder dat je hem manager of iets dergelijks moet maken. De leerboeken die gebruikt werden toen ik jong was waren meestal door leraren geschreven die daarin de kennis van jarenlang lesgeven verwerkten. Ik denk niet dat ze zich om auteursrechten moesten bekommeren. Ze hebben waarschijnlijk bij een aantal auteurs gekeken hoe die een bepaald onderwerp behandelden en vervolgens zelf een tekstje geschreven waarin van elk leerboek het beste verwerkt werd. Het lijkt mij dat hun lessen er beter door werden. Nu de school voor de leerlingen de leerstofdragers(traditioneel boeken) moeten betalen krijgt zij een prachtkans om voor nuttige variatie in werk van hun leraren te zorgen. En de nieuwe boeken zijn gemaakt door mensen van de werkvloer en hun collega’s krijgen daardoor lesmateriaal zonder luchtfietserij. Mij staan overigens wel leerboeken voor exacte vakken voor ogen.
Seger Weehuizen