Als ik, zelf vier decennia eerder opgegroeid, les geef en me weer eens verwonder over de tekortkomingen van veel van mijn leerlingen, dan heb ik vaak de neiging om te denken: dit was in mijn tijd toch volkomen anders. Toen ik jong was, was de aandacht voor het gebodene óók al niet zo geweldig, en de studiehouding van velen liet ook te wensen over. Maar steeds weer verbazend vind ik het gebrek aan interesse voor de eigen schoolresultaten. Enen, tweeën, het lijkt velen niet te deren. Zowel ouder als leerling maakt zich niet erg druk.
Natuurlijk realiseer ik mij, dat ik hiermee een enorme groep serieuze jongeren en hun ouders tekort doe, maar het valt mij gewoon op hoe vaak dat andere type leerling voorkomt. Ik ga er nu even van uit dat mijn observatie correct is, en dat die desinteresse iets van de laatste decennia is.
Het lijkt me een welvaartsverschijnsel. Kinderen van ouders die zelf hebben moeten knokken om iets van het leven te maken, zullen niet zo snel zo’n houding tegenover ‘school’ aannemen. Hebben die ouders het echter allemaal op een presenteerblaadje aangeboden gekregen, dan kan ik mij voorstellen dat hun kroost het allemaal niet meer zo ernstig opneemt.
Nu vraag ik mij af, of de kranzinnige aberraties in het onderwijs waar we hier tegen vechten, niet ook gewoon een gevolg van die toegenomen welvaart zijn. We kunnen het ons (nog even) permitteren, en dus gebeurt het. In dat geval is onze strijd er gewoon een tegen de tijdgeest, en die is moeilijk te winnen.
Of is die desinteresse in de eigen prestaties juist een gevolg van ons onderwijssysteem, en zal de leerlingenmentaliteit óók vooruit gaan wanneer we het onderwijs verbeteren?
Mocht niemand mijn mening delen dat veel leerlingen tegenwoordig zo lauwloene reageren op slechte beoordelingen, dan trek ik deze bijdrage terug. Maar ik vermoed dat ik niet de enige ben die zich hierover verwondert.
Ik deel je mening
Ik deel je mening, zie ook mijn ervaringen in het HBO. Het is naar mijn mening geen gevolg van het onderwijs, integendeel. Er zijn nu zoveel meer mogelijkheden om te studeren in vergelijking met vroeger.
Ik deel je mening ook.
Ze lachen om hun wanprestatie’s.
Een collega zei ooit: er moet eerst weer een slechte tijd komen, oorlog of zo. Zodat iedereen weer leert waarderen wat hij heeft en leert dat hij een prestatie moet leveren om iets te krijgen.
Dit geldt ook voor de psychiatrie: eerst diep de put in en daarna er weer uit klauteren!
Lastig onderwerp, want daar staat tegenover
dat de ll van de tegenwoordige generatie(s) niet meer concureren met dorpsgentoen, maar met het hele land (en als ze studeren, met studenten uit de hele westerse wereld). De druk is door mondialisering enorm toegenomen. Een duidelijk voorbeeld is -gezien: beperkt houdbaar?- de perceptie van het eigen lichaam: die valt bij de wereldwijde en oneerlijke concurentie bijna altijd uit in het nadeel van een normaal mens. Ook schaalvergoting van scholen draagt er toe bij dat je niet snel bij de beste tien zult behoren. [Tot nu toe is dit een aardig betoog, vind je ook niet?]
Kortom, in deze tijd schiet je bijna altijd te kort. Ambities (en kinderen zijn zwart-wit denkers) zijn bij voorbaat al niet te verwezenlijken. De meeste leerlingen hopen dan maar, op een wat dromerige manier, dat ze ‘overnight’ beroemd zullen worden door een filmpje op youtube.
Aan de andere kant is -en dit is wat jij zegt- het ook niet mogelijk om helemaal onderuit te gaan. Het lijkt alsof er voor iedereen in deze maatschappij een bedje klaarstaat. Er dreigt dus geen gevaar en er valt niets te halen. Een soort leven in het luchtledige… Nog voordat je goed en wel iets geworden bent is het zinloos om je in te spannen.
Overigens, als ze ouder worden en echt moeten meedoen aan het leven, dan blijkt een en ander nog niet eens zo gemakkelijk te zijn. Er komen nog heel wat mensen wel in de problemen (huisuitzetting, schulden, juridisch hulpeloos…)
re Lastig onderwerp.
Allemachtig.
Het wordt tijd voor een nieuwe rubriek: Drogredenen van BON.
Willem Smit
re mi Willem- het delen van meningen
Willem, ik dacht deze keer: laat ik de mening van Stevin niet ook delen, zoals iedereen, want dan blijft er niet veel van over. Tweemaal een mening gedeeld is nog de helft, maar 10 maal een mening gedeeld, dat is al zo sterk versneden, dan is hij niets meer waard. En je mening is prut als deze wordt gedeeld door vierduizend (!) bonners…
Een heel ander licht
Verdikkie Simon,
Nu komt jouw opmerking dat iedereen op dit forum altijd mijn mening deelt plotseling in een heel ander licht te staan.
Wellicht ligt de oplossing
Wellicht ligt de oplossing op dat lauwloene reageren van leerlingen in het simpele: je bent zelf verantwoordelijk voor je eigen leerproces. Wij zorgen er voor dat dat proces kan plaatsvinden. Maar dan wel aangevuld met een realistisch, rechtvaardig en standvastig beoordelingssysteem, het liefst extern.
Omelet kip
Help, ik verzuip in deze vraag.
Lijkt me meer iets voor Rietdijk.
Mijn ervaringen zijn diverser
In vmbo-t klassen zie ik inderdaad vanaf de derde klas deze houding, evenals in havo 3, maar in de meeste havo/vwo klassen zie ik dat veel leerlingen de cijfers wel belangrijk vinden. Uitzondering hierop vormt dit jaar een tweede klas waarin veel leerlingen zitten die helemaal niet op dit niveau hadden horen in te stromen. Zij weten al een tijd dat het voor hen niet haalbaar is. Maar er is ook een aantal leerlingen onder hen waar de ouders al vanaf de eerste klas al het gezag uit handen hebben gegeven. Deze ouders schrijven een brief op hoge poten als je ze stafwerk geeft of een uur laat nablijven. Dit zijn de kinderen van ouders die ze teveel in de watten leggen. Dit is een tamelijk grote groep, maar gelukkig nog niet overheersend.
Ik denk dat we het tij wel kunnen keren, aangezien ook op andere plaatsen in de maatschappij wordt gesignaleerd dat ouders weer grenzen moeten stellen: zie bijvoorbeeld het drankgebruik van de jeugd.
In de vmbo-t klassen zitten leerlingen waar de ouders nauwelijks greep op hebben, die al vanaf heel jong drinken en uitgaan, ook door de week, baantjes hebben en alleen met materiële zaken bezig zijn. Veel ouders zijn er ook niet als deze kinderen ze eigenlijk nodig hebben, bijvoorbeeld om te vragen: heb je je huiswerk al af? In deze klassen ontsporen ook telkens leerlingen die uiteindelijk met de politie in aanraking komen.
Aan de andere kant zie ik ook in deze klassen een enkele leerling die de tranen in de ogen springen als er weer een dikke onvoldoende valt. Het beeld is dus niet zo éénduidig.
Lastig.
Het probleem dat S. Stevin opwerpt en met name de reactie erop van Fritzi tonen weer eens aan dat de school zich maar beter kan beperken tot haar voornaamste taak, overdragen van kennis en kunde. Straks moeten we ons met ongemotiveerde ouders bezighouden of, erger, met overgemotiveerde. Laat die opvoeders barsten en hun eigen boontjes doppen, dan zijn ze nog wel even bezig. Hijs de lln. in een uniform en voer een streng doch rechtvaardig regime van gedragsregels in. Dat leidt niet tot doodse eenvormigheid maar juist tot diversiteit binnen aangegeven grenzen en dat is is veel overzichtelijker en leuker.
Overigens weet ik niet waar het probleem vandaan komt. Vroeg of laat stuit iedereen op z’n grenzen en dankzij HNL wat later. Voor de rechter ermee. Kan iemand hier Latijn van maken? Dan kan ik net als Cato de oudere (Carthago delenda est) m’n commentaren voortaan daarmee beëindigen.
Willem Smit
Zoals ik al aangaf bij het onderwerp schorsen
ben ik overigens van mening dat de verantwoordelijkheid inderdaad bij de ouders hoort te liggen en nergens anders.
Nog even als aanvulling op onverschilligheid lage cijfers
Zelf kan ik het niet over langere termijn bekijken; ik werk pas 3,5 jaar in het onderwijs. Ik kan het hooguit vergelijken met mijn eigen tijd als leerling, midden jaren tachtig van de vorige eeuw. Mijn eigen beperkte indruk is echter ook dat er wat veranderd is, en van veel oudere docenten hoor ik dat ook, alhoewel niet altijd even uitgesproken.
Ter aanvulling op wat reeds gezegd is: welvaart en het “alles al hebben” zal zeker een rol spelen, maar wat niet veranderd is, is dat leerlingen het vervelend vinden om te blijven zitten omdat ze dan gescheiden worden van hun klasgenoten en een jaar langer aan school gebonden blijven. Maar als docenten onder druk van schoolleiding, collega’s etc. slecht presterende leerlingen tóch wel door de repetities en rapportvergadering heenslepen, en er aan wanprestatie dus geen zware consequenties zitten, dan is het niet vreemd dat ze niet onder de indruk zijn van lage cijfers. Ook dát lijkt me dus een deel van het probleem. Wat daar bij hoort, is het herkansingencircus. In mijn eigen schooltijd kende ik maar één vorm van herkansing, namelijk helemaal op het eind: twee vakken bij het centraal schriftelijk eindexamen. En voor de rest je hele schooltijd n i e t s. Als docent bied ik ook nooit de mogelijkheid tot herkansing, tenzij het me wordt opgelegd door de schoolleiding (zoals in de bovenbouw bij schoolexamens dus vaak het geval is). En in zo’n geval krijg je dus inflatie, en ook weer onverschilligheid over het cijfer, want het kan tóch wel weer herkanst worden.
Zal zeker een rol spelen…
…al weet je niet hoe groot. Ik moet bekennen, dat ik zelfs zonder de formele herkansingsregeling een enkele keer wel eens een herkansing zou geven. Maar dat is dan gebaseerd op mijn beoordeling van de situatie; ik durf het dan ook wel tegen de buitenwereld te verdedigen.
Al die formele herkansingen echter vind ik ook fnuikend. Afschaffen die handel.
Vroeger was er een herkansing in de vorm van
een taak of herexamen bij de overgang. Verder lijkt me dat je een goed punt aanroert: de leerlingen voelen gewoon dat het allemaal weinig hard is wat ze zogenaamd boven het hoofd wordt gehangen.