Op 16 en 17 november vindt in Utrecht de conferentie Het Schoolvak Nederlands (HSN) plaats (www.hetschoolvaknederlands.org). Het centrale thema is ‘Het vak Nederlands en het “nieuwe leren”; mogelijk of niet?’ Dit lijkt een open vraag – we gaan eens kijken of HNL ook bij HSN kan, en alle uitkomsten zijn mogelijk. Wie echter verder leest, krijgt deze intro te zien:
‘Forumdiscussie over Nederlands en het “nieuwe leren”. Inleidingen door Luc Stevens en Bart van der Leeuw. Met bijdragen van vertegenwoordigers uit diverse onderwijspraktijken, onderwijsondersteuning en onderzoek.’
Luc Stevens? Waar kennen we die ook alweer van? O ja! Hij is van HNL! En volgens mij is Bart van der Leeuw ook niet vies van een potje constructivistische en betekenisvolle didactiek die aansluit bij de nieuwe competenties die de moderne wereld van de dag van vandaag aan de Einsteingeneratie stelt.
Er is maar één conclusie mogelijk. De centrale vraag van de conferentie is al beantwoord: er moet meer nieuw geleerd worden bij Nederlands. Een reden om niet naar de conferentie toe te gaan? Of moeten BON-neerlandici juist wel gaan om flink van zich te laten horen? Een open vraag.
Veelzijdige ontwikkelaars
Vernieuwlen moet want:
“De HSN-conferenties zijn het resultaat van nauwe samenwerking tussen alle Nederlandse en Vlaamse verenigingen van leraren, docenten en didactici Nederlands en aanverwante vakken. Zij vormen een onmisbaar forum voor degenen die zich bij de ontwikkelingen in dit vak betrokken voelen”.
Leuke conferentie, hoor
Ik bezoek deze conferentie al sinds 1986. Heb begin jaren negentig een aantal keren deelgenomen aan de organisatie. Heb nog nooit iets gemerkt van een Nieuwe-Leren-agenda van het organiserend comité. Iedereen kan zich aanmelden als spreker of workshopgever, waarbij leraren die uit hun lespraktijk komen klappen, zeer gewild zijn bij zowel de organisatoren als het publiek. Dat publiek bestaat uit een diverse doorsnede van de Vlaamse en Nederlandse vakcollega’s; sinds de conferentie twee dagen telt, ligt het aantal bezoekers tegen de 500. Ik heb nog nooit gehoord dat een bezoeker teleurgesteld naar huis ging.
De discussie over HNL gaat evenmin voorbij aan het vak Nederlands als aan het vak natuurkunde of geschiedenis. Met discussie en meningsvorming onder vakgenoten is op zich niks mis. En met de goedgebektheid van leraren Nederlands ook niet. Als Stevens en Van der Leeuw daar een vroom praatje komen houden waarin HNL wordt bewierookt, zullen ze er van het publiek stevig van langs krijgen, gok ik.
Ben benieuwd wie er verder aan dat forum deelnemen. Ik kan me slecht voorstellen dat de organisators daar alleen HNL-adepten in zetten. Als dat zo is, zit ik zeker in de zaal.
De vraag moet eerst zijn: wenselijk of niet?
Als je die vraag hebt beantwoord, dan is naar mijn stellige overtuiging de mogelijkheidsvraag irrelevant geworden. Eerst moet je aangeven of HNL wenselijk is.
En om de laatste vraag te kunnen beantwoorden moet je weten wat de doelen van je taalonderwijs zijn en in hoeverre die doelen nu gehaald worden. Mocht dat onvoldoende zijn, dan ga je analyseren wat de oorzaak van het niet halen van die doelen kan zijn. Uiteindelijk bekijk je een aantal oplossingsrichtingen die op die oorzaken inspelen. HNL zou daar een van kunnen zijn. Dan zal bljken welke alternatieven kans van slagen hebben en tenslotte ga je kijken welke van de potentieel succesvolle alternatieven daadwerkelijk geimplementeerd kunnen worden (waarbij onderscheid per vak en per schooltype van belang kan zijn. Vanzelfsprekend vergeet je bij dit alles niet wat de “bijwerkingen” van de alternatieven zijn.
Nu wil ik een conferentie niet afschieten op enkel de naam. Maar ik vind de naam wel degelijk suggestief. Het lijkt erop dat als het antwoord “ja “zou zijn (wat “mogelijk dan ook moge betekenen) dat HNL dan ook ingevoerd zou kunnen (moeten) worden.
Het centrale thema
Baz schrijft: Het centrale thema is ‘Het vak Nederlands en het “nieuwe leren”; mogelijk of niet?’
Ik lees op de website: ‘HSN organiseert op beide dagen een themaprogramma NIEUW LEREN.
Centrale vragen die bij het thema “nieuw leren” aan de orde komen zijn:
Wat is “nieuw leren”? Wat verstaat men eronder in Nederland? Is er een parallel in België? Wat kan men ermee bij het vak Nederlands? ‘
Dat is toch wel iets anders.
1945 hoeft zich niet druk te maken, het antwoord op de laatste vraag zou best eens kunnen zijn: niets.