Aanpassing Leerplichtwet bedoeld om particuliere scholen onder streng toezicht te stellen

De nieuwe Leerplichtwet is bedoeld om particuliere scholen aan banden te leggen. Maar ook christelijke scholen kunnen erdoor onder streng toezicht komen te staan.
Iederwijs Nederland mag de Tweede Kamerfracties van de ChristenUnie en de SGP dankbaar zijn. Vol vuur bestreden deze partijen gisteren dat particuliere scholen onder een strakkere regie van de overheid moeten komen. Toch lijkt dat protest zinloos: een meerderheid van de Tweede Kamer stemt in met een aanpassing van de Leerplichtwet. Ook Iederwijs zal voortaan aan strengere eisen moeten voldoen.
Het Kamerdebat van gisteren over de Leerplichtwet was bedoeld om particuliere scholen als Iederwijs aan banden te leggen. Deze scholen streven radicale onderwijsvernieuwing na en verzetten zich tegen het reguliere onderwijs, dat volgens hen te veel op meetbare prestaties is gericht. De vernieuwde Leerplichtwet zou deze scholen verplichten een aantal kerndoelen in het lesprogramma op te nemen. Ook zouden de middelbare Iederwijs-scholen vakken als Nederlands en wiskunde moeten aanbieden.
De fracties van de ChristenUnie en de SGP grepen de gelegenheid aan voor pleidooien tegen de aantasting van de vrijheid van het onderwijs. Voor de christelijke fracties is artikel 23 van de Grondwet, dat ouders de mogelijkheid biedt naar eigen inzicht een school op te richten, zeer belangrijk.
Eigenlijk is het de Kamerleden Slob (ChristenUnie) en Van der Vlies (SGP) niet om Iederwijs te doen, zo bleek gisteren. Maar de voorgestelde wetswijziging brengt mogelijk ook enkele levensbeschouwelijke scholen onder strenger overheidstoezicht, tot onvrede van de ChristenUnie en de SGP. Zij weten zich gesteund door GroenLinks, dat zich onder meer het lot aantrekt van een school voor zevendedagsadventisten.
Volgens Slob wordt het onder de vernieuwde wet „vrijwel onmogelijk” om nog een nieuwe school op te richten. „Als de Inspectie al na één maand een negatief advies komt geven, kan zo’n school wel inpakken.” Van der Vlies stelde vast dat een wetsvoorstel om Iederwijs aan te pakken onbedoeld uitpakt als inbreuk op de mogelijkheid dat ouders hun kinderen naar eigen overtuiging opvoeden.
Staatssecretaris Dijksma (Onderwijs, PvdA) zag zich gesteld voor het dilemma dat sommige partijen de wetswijziging te ver vonden gaan, en andere partijen juist scherpere maatregelen eisten. De SP is tegen particulier onderwijs als zodanig, de PVV vreest voor islamisering van sommige scholen als de overheid niet strenger gaat toekijken en D66 vindt dat de overheid ook de verplichting van medezeggenschap aan het particulier onderwijs moet opleggen.
Regeringspartijen CDA en PvdA stemmen, gesteund door de VVD, in met de voorgestelde aanpassing van de Leerplichtwet. Wel moet er dan een eind komen aan de praktijk dat de leerplichtambtenaar een negatief advies van de Inspectie van het Onderwijs over een slechte school naast zich neer kan leggen. Zowel een amendement van het CDA en de PvdA dat dit dichttimmert als de gehele aanpassing van de Leerplichtwet krijgt een Kamermeerderheid.
Het is nog niet duidelijk welke gevolgen de vernieuwde wet zou hebben voor ouders van leerlingen van particuliere scholen die bij gebrek aan staatssteun hun eigen school financieren. De Tweede Kamer is ervan overtuigd dat ouders in de toekomst de Leerplichtwet overtreden als ze een slechte school blijven financieren. Om die reden zou justitie hen kunnen vervolgen. Daardoor zouden slechte scholen gedwongen worden hun deuren te sluiten, denkt de Kamer.
Iederwijs Nederland is een geheel andere mening toegedaan. Woordvoerster Miriam Schreurs: „De Kamerleden redeneren onjuist, en dat weten ze. Er is geen instantie in Nederland die een school kan sluiten, ook niet onder de nieuwe wetgeving.” Volgens Schreurs zal het ook onmogelijk blijken om ouders te vervolgen. „De overheid denkt de criteria voor goed onderwijs te kunnen bepalen. Maar dat houdt geen stand bij de rechter.”
Van de 49 particuliere scholen in Nederland komen er 18 in de problemen door een aanpassing van de Leerplichtwet. Dat bleek gisteren uit cijfers die staatssecretaris Dijksma (Onderwijs, PvdA) aan de Tweede Kamer liet zien. Een meerderheid van de Tweede Kamer steunt de nieuwe wet.
Acht basisscholen voldoen niet aan de vernieuwde wet, die particuliere scholen meer verplichtingen oplegt dan nu het geval is. Bovendien zijn er tien scholen die een negatief advies hebben gekregen van de Inspectie van het Onderwijs, maar waartegen de verantwoordelijke leerplichtambtenaar niet heeft opgetreden. Onder de nieuwe wetgeving zou de leerplichtambtenaar het oordeel van de Inspectie verplicht moeten overnemen. Een aantal van de scholen in kwestie betreft Iederwijs-scholen. Iederwijs Nederland bestrijdt dat sommige van hun scholen onder de nieuwe wet de deuren zouden moeten sluiten.

(Bron: NRC/Handelsblad, 28 maart)