Leraren moeten zich niet voor de gek laten houden: het gaat bestuurders en politici er vooral om hen zo veel mogelijk lessen te laten geven tegen een zo laag mogelijke prijs. Of ook wel, als het even kan, weinig lessen met weinig leraren. Omdat dit wel eens wringt, komt het goed van pas dat van tijd tot tijd uit internationaal onderzoek blijkt dat het Nederlandse onderwijs goed of zelfs excellent is.
Na het laatste OESO-rapport zei onze minister van Onderwijs: ‘Mijn complimenten aan het hele onderwijs. We hebben met gemiddelde uitgaven hoge scores behaald.’ En wanneer dan de goedwillende ( maar ook niet meer dan dat) Dresscher, voorzitter van de AOb , zegt dat er te veel onbevoegde docenten in het onderwijs werken, wordt hij nauwelijks serieus genomen.
Een zekere Dieter de Vroomen, bestuurder Hoger Technisch Instituut, schreef in een brief aan NRC Handelsblad: ‘Walter Dresscher, voorzitter van de onderwijsbond, koppelt onterecht de lesbevoegdheid van een docent aan goed onderwijs ( NRC Handelsblad, 6 september). Hij zaait zelfs paniek door onbevoegd lesgeven te vergelijken met onvakkundige chirurgen.’
Deze de Vroomen is, zoals zo vele van zijn collega’s sterk ‘marktgericht’, want hij zegt ook nog: ‘Studenten kiezen vooral voor een studie die ze leuk vinden. De volgende stap is of de opleiding kans op een baan biedt en niet of een docent een papiertje heeft.’
Maar zo simpel is het niet helemaal. In het verleden kwam ik eens de formulering tegen: ‘bevoegd èn bekwaam is competent’. Dat is zeker van toepassing op het leraarsberoep. Iedereen weet dat bevoegd niet hetzelfde is als bekwaam – helaas. Maar wie niet bevoegd is, is ipso facto niet bekwaam.
Zoals het voorbeeld dat in hetzelfde nummer van de krant werd gegeven door oud-docent van de Giessen: lessen in natuurkunde, gegeven door een geschiedenisleraar.
Twee aspecten worden met betrekking tot het onbevoegd les geven vaak over het hoofd gezien. Ten eerste dat de leerling tekort gedaan wordt in kennis en vorming en ten tweede dat de onbevoegde leraar, misschien ongewild, een extra belasting veroorzaakt voor zijn wèl bevoegde collega’s die vaak in een volgende klas de lacunes moeten bijwerken. De toch al hoge werkdruk wordt erdoor vergroot.
Het is misschien goed om van elke school openbaar te maken hoeveel lessen er onbevoegd gegeven worden. Dan kan blijken of schoolleiding en bestuur zich meer gaan inspannen om competente leraren aan te trekken. Eén van hun uitgangspunten zou moeten zijn ‘more means less’, dus, meer en betere lessen kunnen betaald worden door minder geld uit te geven aan prestige- objecten, aan managers en adviesbureaus. Maar, om het eens modern te zeggen, dat gaat niet gebeuren.
J.C. Traas
Ik verheug mij in de
Ik verheug mij in de bevinding dat de heer Traas, wiens columns in Didactief mij een kwart eeuw geleden inspireerden, nu ook meehelpt de idiotie te keren van het massaal & stiekem onbevoegd lesgeven. Gedoogd door besturen die als de dood zijn dat hun onbevoegdheidspercentages in de publiciteit komen. 'Niets te verbergen, roepen ze, terwijl ze jarenlang een lobby in het werk stellen om hun gegevens uit het publieke zicht te houden.
Wie mij kent, weet dat dit mijn stokpaardje is. Ik voel me na tien jaar duwen & trekken een beetje Gekke Gerritje. Vaak ben ik in de hoek geduwd van scherpslijper die maar niet de deugdelijkheid van die rituele smoezenreeks wil inzien:
– "bevoegd is nog niet bekwaam";
– "wat stelt een papiertje nou helemaal voor"
– "beter iemand voor de klas dan niemand";
– er zijn "heus veel bekwamen onder de onbevoegden".
Nu is dat laatste waar. 't Is helemaal waar. Het klinkt misschien wat lullig, maar toch is het waar. Ik ontken dat allerminst. Enkele van mijn beste collega's begonnen als onbevoegden. Maar weet u wat? Ze namen de beroepsgroep serieus waartoe zij wilden behoren, en waren niet te beroerd dat 'papiertje' te behalen dat wij allemaal met de nodige inzet en verstand hebben behaald. Het leek hun niet verstandig hun nieuwbakken beroepsgroep te ondermijnen, en zo hoort dat ook.
Hoe kunnen lerarenopleidingen van hun studenten inspanningen X, Y en Z vragen, als tegelijk op hun scholen talloze onbevoegden niet aan die eisen hoeven te voldoen? Hoe kunnen die opleidingen 'de eisen opschroeven'? Legt u het mij even uit.
Als ex-schoolleider kent de heer Traas het klappen van de zweep, en vreest niet ons op dat geluid te wijzen: "Leraren moeten zich niet voor de gek laten houden: het gaat bestuurders en politici er vooral om hen zo veel mogelijk lessen te laten geven tegen een zo laag mogelijke prijs". Wie sinds invoering lumpsum de ontwikkeling gevolgd heeft van a) de proportie aan lesgeven bestede OCW-uitgaven; b) het aantal gegeven lessen; c) de onderwijssalarissen; en d) de klassengrootte, weet dat Traas hier een cruciaal probleem op de staart trapt. De OCW-miljarden gaan niet naar het echte lesgeven. Daarop wordt bezuinigd, opdat aan leuke bestuurlijke hobby's meer kan worden uitgegeven.
Ik wees er al eerder op dat de OCW-onderwijsuitgaven tussen 1997 (invoering lumpsum) en 2010 meer dan verdubbelden. Terwijl lerarensalarissen slechts met 30% toenamen, en daar kwam dan nog eens de jarenlange nullijn overheen. Nu zit niemand in het onderwijs voor de pecunia, maar ik voel me pas écht Gekke Gerritje als ik bedenk dat Nederland tweemaal zoveel geld in onderwijs steekt, en ik niettemin opgescheept zit met meer lesuren, grotere klassen, meer onbevoegde collega's, en een lagere koopkracht.
Oppervlakkig beschouwd is het onbegrijpelijk dat van een beroepsgroep waaraan zo'n enorm tekort bestaat – Nederland komt meer dan 20.000 gekwalificeerde leraren tekort – de arbeidsvoorwaarden en taakstelling continu worden verslechterd. Het valt m.i. alleen te verklaren uit de kunstmatig zwak gehouden onderhandelingspositie van leraren. Voor jou een onbevoegde andere, en niemand komt dat te weten.
Laat u uw zoon of dochter een kostbare opleiding volgen waarmee ze een diploma behalen dat werkgevers niet serieus hoeven te nemen?
Ik denk dat het niet zozeer
Ik denk dat het niet zozeer ligt aan de zwak gehouden onderhandelingspositie.
Waar grif gebruik van is gemaakt zijn de eigenschappen die je nodig hebt om een docent te zijn.
Het soort mensen dat dit beroep koos, gingen uit van de integriteit van hun werkgevers. Die wankelt doordat de lumpsum een weelde is die hun benen niet kunnen dragen.
Het verklaart ook meer de absolute afwezigheid van een zelfbewustzijn onder de docenten. Het is een groep mensen die in vergelijking met andere beroepen meer bescherming nodig heeft.
Ik las in deze draad 2
Ik las in deze draad 2 belangrijke opvattingen t.a.v. niet volledig bevoegde leraren (dus inclusief onderbevoegde en andersbevoegde lraren, dwz leraren die mogelijk te weinig van hun leervak weten of voor het vak dat ze geven alleen maar algemeen-didaktisch geschoold zijn).
Ten eerste: Omdat dank zij de extra inspanningen van bevoegde leraren achterstanden die leerlingen als gevolg van eerder onbevoegd gegeven lessen hebben opgelopen gedeeltelijk worden weggewerkt valt de schade van onbevoegd lesgeven voor de kwaliteit van het onderwijs minder op en wordt zij te weinig serieus genomen. En het is natuurlijk niet fair dat bevoegde leraren zich extra moeten inspannen omdat hun onbevoegde collega’s onbekwaam zijn.
Ten tweede: onbevoegde docenten halen hun “papiertje” om respect te betuigen aan hun wel bevoegde collegae. “ Enkele van mijn beste collega's begonnen als onbevoegden. Maar weet u wat? Ze namen de beroepsgroep serieus waartoe zij wilden behoren, en waren niet te beroerd dat 'papiertje' te behalen dat wij allemaal met de nodige inzet en verstand hebben behaald. Het leek hun niet verstandig hun nieuwbakken beroepsgroep te ondermijnen, en zo hoort dat ook” (Traas). Zou het? Ik denk eerder dat dat gebeurde omdat anders de rechtspositie van de onbevoegde leraar zorgwekkend slecht bleef. Ik heb in de tijd dat ik als leerling op het Gymnasium zat ook goed les gehad van onbevoegde leraren. En ik betwijfel of vrijwel alle onbevoegde leraren na het behalen van hun papiertje beter gingen les geven. Kunnen bevoegde docenten op deze website bevestigen dat de leerlingen van hun onbevoegde collega’s opvallend vaak minder opstaken dan van hun bevoegde collega’s?
Ik zie dat het citaat dat ik
Ik zie dat het citaat dat ik onder ten tweede genoemd heb niet van Traas is maar van couzijn. Mijn excuses aan Traas en de lezers. En couzijn mag zich dan wel gekke gerritje voelen, hij hoeft niet, meen ik, te vrezen dat enig lezer denkt dat hij dat is.