Leden van de Staten Generaal
Landgenoten. Op deze vierde dinsdag in september rust op mij de taak vooruit te kijken op het nieuwe onderwijsjaar. De staat van het onderwijs in Nederland baart mij grote zorgen. Scholen voor het basisonderwijs worden door fusies alsmaar groter en onoverzichtelijker. Het voortgezet onderwijs kampt binnen enkele jaren met een rampzalig tekort aan bevoegde docenten, nu al is er een nijpend tekort aan academici om onze talenten voor te bereiden op de wetenschappelijke studies. Het middelbaar beroepsonderwijs lijdt aan overschatting en zelfgenoegzaamheid. Een stadium dat ons hoger onderwijs reeds lang voorbij is. Immers het hoger onderwijs profileert zich als de universiteit van de toekomst. En waar onze universiteiten voor kort nog in de top van de Europese rangorde terug te vinden waren heeft ook hier de onderwijsverloedering genadeloos toegeslagen. Het is, landgenoten, tijd voor beter Onderwijs in Nederland.
Samen zullen wij ons in de komende tijd sterk moeten maken om het onderwijs uit het moeras te halen waarin het door toedoen van gewetenloze bestuurderen in verzeild is geraakt. Jazeker u hoorde mij het woordje gewetenloos uitspreken. Diegene die ons Onderwijs bestuurt als was het een bedrijf, als was het een onderdeel van onze economische belangen en hierdoor de toekomst van onze jeugd willens wetens op het spel zet is gewetenloos. Het kan niet zo zijn dat een klein aantal mensen in dit land bepalen wat er met 25 miljard aan financiële middelen gebeurt. Daarom roep ik deze regering en in het bijzonder de minister van onderwijs op om de touwtjes omtrent de overheidsuitgaven aan onderwijs weer in handen te nemen. In de overgangsfase naar strikter toezicht omtrent de besteding van deze miljarden roep ik de regering op om de raden van bestuur van alle scholen te verplichten de jaarlijkse begrotingen transparant, berekend tot op de cijfer na de komma ter beschikking te stellen aan iedereen die dat wil. Een accountantsverklaring alleen kan nooit genoeg zijn om verantwoording af te leggen over belastingsgelden.
Maatschappelijk geld, bestemd voor het onderwijs sijpelt weg naar megalomane bureaucraten die zich eufemistisch ‘raden’ noemen. Dank zij de honderden miljoenen die zij jaarlijks te besteden hebben laten zij onderzoeken doen door dure externe bureaus en adviseurs. Heeft Nederland dan niet genoeg kennis en ervaring binnen onze universiteiten en hogescholen om deze onderzoeken uit te voeren? In deze tijd van bezuinigingen roep ik onze overheid op te werk te gaan als een goede huisvader en als eerste te bezuinigen op overtollige zaken. Eén adviesraad voor het onderwijs in dit kleine landje lijkt me genoeg, de rest kan bij het grof vuil. Door deze grote schoonmaak krijgen de medewerkers van de raden die zich betrokken voelen bij het onderwijs de mogelijkheid om hun betrokkenheid te etaleren op die plaatsen waar dat het hardst nodig is. Een terugdringen van het lerarentekort staat voorop.
In het basisonderwijs moet beheersing van de Nederlandse taal en rekenkunde een speerpunt worden. Het kan niet zo zijn dat Nederland nog steeds ondanks jarenlang campagnes voeren, anderhalf miljoen functioneel analfabeten huisvest. Schoolbestuurderen moeten gespitst zijn op een prima huisvesting voor hun leerlingen, juffen en meesters. Ook hier roep ik de regering op om het heft in eigen handen te nemen en in de komende jaren alle experimenten met ‘weer samen naar school’, ‘flex-scholen’,’sterrenscholen’, ‘iederwijsscholen’, ‘inclusieonderwijs’, enzomeer, enzomeer, stop te zetten.
Ook het voortgezet onderwijs moet zich in de komende jaren richten op hun ‘core-business’ en dat is de leerling, de jonge mens, voorbereiden. Voorbereiden met kennis. Vakkennis of theoretische kennis in voorbereiding op de studie ná het voortgezet onderwijs. Óf het middelbaar beroepsonderwijs, óf de hogeschool, óf de universiteit. In deze tijden, waar wij met zijn allen de schouders er onder moeten zetten, geeft het geen pas om onze jeugd urenlang aan te laten modderen in hun eentje of met een groepje bij elkaar onder de bezielende leiding van een medeleerling. Schooldirecteuren moeten zich ver weg houden van types met “handwaving-theorieën*”.
Landgenoten. Ons dierbaar beroepsonderwijs dat tot voor enkele jaren gedegen vaklui op de arbeidsmarkt bracht. Loodgieters, metselaars, timmerlui, kappers en kapsters, secretaresses, kortom de mensen waar onze economie op draait is verworden tot een uitgemolken competentiefabriek waar de bestuurder het belangrijker vind dat de timmerman zichzelf kan presenteren, op zichzelf kan reflecteren en een collega kan feedbacken dan een oeroude zwaluwstaartverbinding maken. Ik roep onze regering op om onmiddellijk een einde te maken aan deze onzin dat als een gif in de slagaderen van onze samenleving vloeit.
Landgenoten. Dit land kan zoveel beter. Zeker in deze donkere tijden zullen we samen schouder aan schouder er voor moeten waken dat ons eens zo beroemd onderwijs niet als eerste ten onder gaat in het geweld en de bezuinigingsdrift die nu eenmaal gepaard gaat met een crisis van deze omvang. Al te veel en al te lang hebben machtswellustige veranderaars onze geschoolde en bevoegde docenten mogen kleineren. Al te veel en al te lang zijn zij gezien als de grote visionairs waar dit land op zat te wachten. Al te veel en al te lang hebben zij geprofiteerd van de miljarden belastinggeld om hun grenzeloze fantasieën werkelijkheid te laten worden. Helaas blijken fantasieën en dromen inderdaad bedrog te zijn. Tijd om de rokende puinhopen op te ruimen en het onderwijs te laten herrijzen als een phoenix uit zijn as.
J .Jeronimoon
* Handwaving: Breng de open hand tot voor het aangezicht zodat de hand een hoek van 180 graden vormt met de neus. De vingertoppen ongeveer gelijk met het voorhoofd. Maak nu met de hand een beweging vanuit de pols van links naar rechts en hou de hoek van 180 graden aan. Laat ondertussen duidelijk merken dat u denkt “’t zal wel.”
schoktherapie
Met jouw smakelijke beschrijving van de onsmakelijke toestand waarin het onderwijs verkeert, Jerimoon, ben ik het helemaal eens. Maar niet met de door jou voorgestelde aanzet tot herstel. De snelste sanering kan het beste door middel van een schoktherapie bereikt worden. “Overheid, sta gesubsidieerd parallel onderwijs met voor u meetbare doelstellingen toe” zou ik zeggen, “hou je afzijdig van het HOE en controleer op resultaten of het WAT bereikt wordt. Een EXTERNE eindcontrôle (door de overheid!) op het WAT met financiële sancties bij falen leidt vanzelf naar goed onderwijs. Het moet afgelopen zijn met de slachters die hun eigen vlees controleren.
Je kunt er natuurlijk een onbehagelijk gevoel bij hebben dat er een soort markt voor onderwijs ontstaat. Maar met strenge controle door de overheid op het eindproduct en vrije schoolkeuze voor de ouders ontstaat er een concurrentievorm die een hoge kwaliteit garandeert.
En het bestaande onderwijs? Dat gaat gewoon failliet zoals dat bij een vrije markt betaamt.
Seger Weehuizen
Photo opportunity voor BON?
Jeronimoon, als ik nou een mobiele troon regel op het Binnenhof, en de parlementaire pers verwittig, kun jij dan niet verschijnen om deze tranentrekkend mooie tekst op gepaste wijze voor te dragen?
Vandaag gaat dat niet meer lukken, vrees ik. Maar volgende week is een herkansing, op “de vijfde dinsdag in september’ – een teken van het tragische feit dat wij ten aanzien van de strijd om de onderwijskwaliteit ons allang in blessuretijd bevinden.
Hopelijk
zijn Jeronimoons adviezen m.b.t. het voortgezet en hoger onderwijs zinvol. Ik kan dat niet beoordelen, ik werk daar niet. M.b.t. het basisonderwijs, daar werk ik wel, slaat Jeronimoon de plank behoorlijk mis. Juffen die beter ’t rekenen en de taal beheersen, zullen ’t basisschool niveau niet kunnen opkrikken. Weer samen naar school is overigens geen experiment, het vergiftigt al jaren het onderwijs. Gezien de crisis en de slechte tijden die gaan komen, lijken me kleine stappen voorwaarts zinvol.
Voordat iedereen inderdaad denkt, “’t zal wel”.