Zo af en toe denk ik terug aan de periode dat ik zelf op een HNL school werkte. Wat leek zo aantrekkelijk aan HNL? Ik herinner me één uitgangspunt dat me aansprak. Iets waar ik nog steeds warm voor loop. Het uitgangspunt dat mensen van nature leermachientjes zijn. Dat ze willen leren.
Ik heb dat zo vaak gezien in het basisonderwijs. Alle kinderen die zich uitrekken om hun vinger nog hoger de lucht in te steken om de juf te antwoorden, maar ik heb het ook bij mijn eigen kinderen en bij HBO studenten meegemaakt. Mensen willen leren (of ze nu willen of niet;-).
Op het VO is er natuurlijk een probleem omdat diezelfde mensen daar andere dingen willen leren, daar zorgen de hormonen wel voor, maar ook op het VO willen de leerlingen leren.
Het lijkt dus een goed uitgangspunt van je onderwijs: realiseer je dat mensen willen leren en maak daar gebruik van.
De HNL ideologie gaat mis op het moment dat ze deze leerwens vertalen naar zelfsturende en zelfonderzoekende leerlingen, Dát is de cruciale en foute gedachtenstap in de HNL filosofie.
Ik denk (weet) dat leerlingen willen leren van mensen die iets te vertellen hebben, die zelf iets kunnen, die in staat zijn om dat over te brengen. Niet van andere kinderen die het ook allemaal niet weten.
Ons uitgangspunt, het uitgangspunt van het klassieke leren, zeg ik maar even gemakshalve, is eerder meer dan minder geënt op die intrinsieke leerwens van kinderen. Onze “boodschap” kan desgewenst net zo “blij” zijn als de boodschap van de HNL-sekte.
Hiermee zeg ik niet dat er geen motivatieproblemen zijn, je moet blind en doof zijn om dat te ontkennen. Die problemen zijn er in het klassieke onderwijs. Dat heeft alles te maken met dat leren geen gemakkelijke weg is en dat er andere zaken zijn die de aandacht vragen. Ik weet alleen dat dergelijke motivatieproblemen in HNL onderwijssituaties minstens zo evident aanwezig zijn.
Laten we dus met blijheid verkondigen dat we gebruik maken van de leerwens van de kinderen. Dat doen we namelijk. Alleen op een veel serieuzere en volwassener manier dan de HNL adapten dat doen.
Eens
Ik moet altijd denken aan de artikelen die ik m’n VWO-leerlingen geef wanneer ik een video van VPRO’s DNW laat zien. Quote: “tamelijk eenvoudige televisie gebaseerd op het idee dat een goed gesprek met een verstandig iemand nooit weg is.”
Alle leerlingen – ongeacht hun niveau – zijn bereid tot luisteren wanneer je een goed verhaal te vertellen hebt.