Onderstaand artikel komt uit Trouw van 19 februari 2007.
===========================================
Komend schooljaar gaan er minstens twee basisscholen voor hoogbegaafden van start. Volgens de initiatiefnemers zitten veel ouders te springen om onderwijs dat helemaal op hun hoogbegaafde kinderen is toegesneden.
De twee scholen komen te staan in Venlo en Apeldoorn. Het zijn voor zover bekend de eerste basisscholen voor hoogbegaafden die door de overheid worden betaald. Eerder waren er wel particuliere scholen, maar die zijn nooit een lang leven beschoren geweest.
“Ik hoor van ouders uit het hele land en zelfs uit België dat ze graag hierheen willen verhuizen zodat hun kind naar onze school kan”, zegt Jan Hendrickx, initiatiefnemer van de school in Venlo. De basisschool voor hoogbegaafden die hij gaat beginnen, moet de eerste worden van een landelijk netwerk in het basis- én voortgezet onderwijs.
De behoefte daaraan is groot, stelt Hendrickx. “Het gewone onderwijs kan wel enig niveauverschil tussen leerlingen aan. Maar hoogbegaafden, met een IQ van 130 of hoger, steken te ver boven de meeste andere leerlingen uit. Daardoor lopen ze vaak vast.” Een klas overslaan is geen goede oplossing, omdat de kinderen dan te jong in het voortgezet onderwijs terechtkomen. Daar zijn zij sociaal en emotioneel vaak nog niet aan toe.
Hendrickx’ zogeheten Leonardoscholen willen kinderen daarom onderwijs bieden dat hen de volle acht jaar van de basisschool uitdaagt. Op het lesprogramma staan onder meer filosofie, Engels, Spaans, techniek en sociale vaardigheden.
In Apeldoorn wordt dit schooljaar al ervaring opgedaan met onderwijs voor kinderen met een hoog IQ. Hoogbegaafde kinderen van de 28 basisscholen die vallen onder het protestants-christelijk schoolbestuur PCBO kunnen één ochtend in de week apart les krijgen in een zogeheten plusklas.
“In de plusklas zie je gedeukte kinderen enorm opbloeien”, zegt PCBO-voorzitter Gert Nijmeijer.
Na de zomer begint het PCBO behalve een plusklas ook een plusschool. Daar zitten hoogbegaafde kinderen hun hele schooltijd in de klas met gelijken. De school gaat in september van start met leerlingen van zes tot acht jaar; later volgen andere leeftijdsgroepen. De plusschool wordt ondergebracht bij een bestaande PCBO-school. Die ontvangt voor de leerlingen dan ook gewoon overheidssubsidie.
Hendrickx heeft voor zijn Leonardoschool een samenwerkingsverband gesloten met een bestaande school. De Leonardo-leerlingen worden officieel aan die school ingeschreven; het overheidsgeld dat die school daarvoor ontvangt, wordt doorgesluisd naar de Leonardoschool. Extra geld – bijvoorbeeld om te kunnen lesgeven in kleine groepen – moet komen van sponsors in het bedrijfsleven.
Uiteindelijk wil Hendrickx dat onderwijs aan hoogbegaafden wordt erkend als een vorm van speciaal onderwijs – met de bijbehorende hogere overheidssubsidie. “Zeer moeilijk lerende kinderen vallen onder speciaal onderwijs. Waarom niet ook kinderen die even ver van het gemiddelde afwijken, maar dan naar boven?” Het ministerie van onderwijs ziet echter niets in speciaal onderwijs voor hoogbegaafden. Het ministerie wil juist dat leerlingen zoveel mogelijk samen, in reguliere scholen, onderwijs krijgen. Wel betaalt het mee aan het ontwikkelen van lesmateriaal waarmee hoogbegaafde kinderen binnen de gewone school aan de slag kunnen.
================================================
Opvallend: geen van beide is dus een zelfstandige school, ze zijn beide ondergebracht bij een bestaande school. Voor de insiders is het dus mogelijk om de stichtingsnormen van het ministerie te omzeilen. Voor de outsiders zijn deze stichtingsnormen een groot obstakel. Nederland bananenrepubliek?
Hoogbegaafd
Volgens mij zouden hoogbegaafden bést in normaal basisonderwijs moeten kunnen functioneren als:
– de onderwijzeressen bereid zijn om hier oog voor te ontwikkelen
– het personeel kinderen beter tegen pesten kan beschermen
Sterker nog: ik denk dat ik dat zou prefereren boven aparte scholen. Slimme kinderen zullen altijd een beetje anders zijn dan gemiddeld. Op een normale basisschool kun je leren te accepteren dat iedereen anders is. Dat moet dan wel gesteund worden door het onderwijzend personeel. Voor hen is ontkennen van hoogbegaafdheid de makkelijkste oplossing.
Ja en als er eenmaal aparte scholen zijn voor hoogbegaafden
komen er over een tijd ook scholen voor begaafden. En ga zo maar door. Heilloze weg, vind ik.
goed en slecht op een balans.
Het is zeker niet goed om hoogbegaafde kinderen te isoleren van gewone kinderen. Maar als je hoogbegaafde kinderen op een gewone school onderbrengt krijg je problemen met de leerstof en mogelijk met het niveau van de leerkracht. De neiging bestaat om hoogbegaafde kinderen verrijkingsstof aan te bieden in plaats van geheel andere, meer abstracte leerstof. Oud-Grieks bij voorbeeld, Euklidische meetkunde of logica. Maar voor het onderwijzen van deze voorbeeldvakken zijn onderwijzers niet opgeleid. Als er voor hoogbegaafde kinderen op een gewone lagere school geen speciale leerkrachten worden aangetrokken zijn hoogbegaafde kinderen beter af met een speciale op hen gerichte school. In elk geval zullen er op een gewone lagere school meerdere hoogbegaafde kinderen moeten zittenom te voorkomen dat de hoogbegaafden in een geisoleerde toestand komen en naar domheid vluchten.
Ik ben bang dat Seger gelijk
Ik ben bang dat Seger gelijk heeft. Een bovengemiddeld begaafde achtste groeper is al fustrerend oor de moderne onderwijzer laat staan dat die een hoogbegaafde nog wat te bieden heeft.
Reclame voor die bestaande school
Misschien dat die bestaande school er relatief weinig extra werk voor hoeft te doen en er toch goede sier mee kan maken (na de allochtonen zijn nu de hoogbegaafden als specialisme ontdekt)? Dan snijdt het mes aan twee kanten.
Ik zou het fijn vinden als iemand eens naging hoe het percentage hoogbegaafden zich van jaar tot jaar ontwikkelt. Ik heb wel eens de indruk dat er steeds meer bijkomen. Mijn moeder heeft destijds hemel en aarde bewogen om mij tot hoogbegaafd te laten verklaren, maar het is toen niet gelukt.
In Rotterdam hebben ze nu ook een islamitische school voor meer dan gemiddeld ijverige allochtonen. Leuk plan. Het wachten is nu nog op de school voor hoogbegaafde, meer dan gemiddeld ijverige allochtonen. Dan is er tenminste weer wat te kiezen.
Hoogbegaafd en politiek correct.
Het is maar hoe hoogbegaafd een hoogbegaafde is. Ik, als vader, heb niet de illusie mijn zeer hoogbegaafde oudste dochter (nu bijna 24) ooit echt te kunnen begrijpen. Ik heb die hoop opgegeven, maar ben me erop gaan richten haar eenzaamheid (als gevolg van het niet begrepen worden door de omgeving) te verlichten. Ik ben dan ook nog nooit een leerkracht tegengekomen die haar echt begreep. Ik denk ook dat we dat niet van een leerkracht mogen verwachten, dat is veel te hoog gegrepen. Nu ze een eveneens hoogbegaafde vriend heeft vormen die twee een team dat het leven redelijk aankan. Tussen soortgenoten kan wel degelijk heilzaam zijn. Laten we alsjeblieft niet weer te politiek correct zijn en als gevolg daarvan vinden dat alle soorten mensen op één hoop moeten. Daar maak je een hoogbegaafde per definitie echt niet gelukkiger mee.
Hoogbegaafd?
Hoe weet je als ouder eigenlijk dat je kind hoogbegaafd is? Doordat het na een paar jaar basisschool heel erg voorligt op hun klasgenootjes, bijvoorbeeld.
Maar hoe weet je het al voordat het naar de basisschool gaat? Dat vraag ik mij af.
Gewoon een IQ-test
Gewoon een IQ-test laten doen. Op de basisschool van mijn oudste was er toevallig nog geld over en ze vonden dit wel een goeie mop. De uitslag heeft ze verbijsterd en ze hebben er nooit iets serieus mee gedaan.
Bij de jongste was het geld toevallig op en hebben we de test zelf laten doen.
Voor een kind is het echt heel fijn om te weten hoe het komt dat hij/zij zich zo vaak anders voelt en anders leert dan de anderen.
IQ-test op jonge leeftijd
zijn buitengewoon voorlopig en allerminst betrouwbaar. Ook dyslexie vaststellen voor het 7e jaar is erg moeilijk. Een kleuter op intelligentie testen is terecht afgeserveerd als één van de onzinnigste ideeën waar men in Den Haag mee aan kwam.
Wordt het niet tijd om eens na te denken over een heel ander soort opleiding voor leerkrachten in het basisonderwijs, zodat zij zijn toegerust voor hun taak? Als ik het goed begrepen heb, is het bijvoorbeeld in Duitsland zo dat je eerst een echt vak moet hebben gestudeerd aan een universiteit voor je docent kan worden, ook op de Grundschule. Misschien moet de opleiding hier die richting uit?
Hoe weet je als ouder
Een hoogbegaafd kind heeft bij binnenkomst op de basisschool vaak al een ontwikkelingsvoorsprong voorsprong van 1,5 a 2 jaar. Aangezien het Nederlandse onderwijs is ingesteld op kinderen met een gemiddelde intelligentie wordt het hoogbegaafde kind in zijn zijn/haar ontwikkelingsdrang geblokkeerd.
Als ouder zie je dan vaak voor het eerst dat je kind hoogbegaafd is. Zijn/haar verstand holt achteruit. En het kind wordt ziek van school.
Als je met de school hierover in gesprek gaat merk je al snel dat men het over een ander kind heeft. Dat is vaak het moment dat ouders besluiten hun kind te laten testen.
Helaas is de ervaring van ouders dat het reguliere onderwijs te kort schiet in het aanbieden van passend onderwijs aan hun hoogbegaafde kind. En dat scholen niets doen met de adviezen uit een testrapport. Met alle nare en schadelijke gevolgen van dien. In 1985 was er voor het eerst een groot congres over hoogbegaafdheid. Voor Nederland was dat toen helemaal nieuw. Nu ruim 20 jaar later is het voor de meeste scholen nog steeds nieuw en worden ouders van het kastje naar de muur gestuurd en verlaten zeer veel hoogbegaafde kinderen zonder einddiploma het onderwijs.
Speciale scholen zijn dus helaas een bittere noodzaak!
Schijnoplossing
Ik begrijp en herken je ervaringen. Kan me dan ook goed vinden in je wens om tot bijzndere scholen voor hoog begaafden te komen. Toch denk ik dat het de verkeerde weg is.
Haal de hoog begaafden uit de klas en het gemiddelde niveau zakt verder. Er zullen nieuwe relatief hoog begaafden komen en ook zij zullen niet opgemerkt worden door de te beperkte leerkrachten.
De enige oplossing is om de kwaliteit van de leerkrachten te verhogen, desnoods tijdelijk die hoogbegaafden bij leerkrachten te zetten die er meer affiniteit mee hebben dan gemiddeld. Of als het echt niet anders kan een leerkracht belasten met de specifieke zorg voor de beste kinderen op een school. Iemand die er gewoon op gezette tijden aandacht aan besteedt, die de andere leerkrachten helpt om er goed mee om te gaan. Op elke school moet er toch wel één zo’n leerkracht te vinden zijn.
Hoogbegaafden zorgen in het geheel niet voor problemen, je hebt er je handen niet aan vol (zoals bij probleem-kinderen), ze verstoren de lessen niet, Het enige dat je als leerkracht moet hebben/kunnen/weten is dat je kunt begrijpen dat die kinderen werkelijk dingen willen leren, dat ze intellectueel kritisch zijn, en je moet zelf een redelijke inhoudelijke bagage hebben, zelf slimmer dan gemiddeld zijn. Al die dingen kosten geen zeeën van tijd, kosten ook geen geld, zijn ook gemakkelijk te organiseren. Je moet het als leerkracht alleen wel KUNNEN.
Hoogbegaafde kinderen
kunnen wel degelijk heel lastig zijn in een klas. Ze kunnen heel afwijkend gedrag gaan vertonen als ze al een aantal jaren gefrustreerd zijn geraakt. Anderzijds vind ik je redenering wel juist. Het hek is van de dam als je aparte scholen gaat oprichten. En bovendien, Ineke, geldt je klacht niet alleen voor hoogbegaafde kinderen. Bovengemiddeld intelligente en begaafde kinderen krijgen ook veel te weinig aandacht. Het basisonderwijs besteedt vooral veel aandacht aan kinderen die daar net onder zitten.
Ouders hebben een
Ouders hebben een verantwoordelijkheid naar hun kind toe en kunnen niet verantwoordelijk gehouden worden voor het feit dat als zij hun hoogbegaafde kind van school halen het gemiddelde van de klas verder zal dalen.
Er is maar één die hier verantwoordelijk voor is en dat is de overheid. De inhoud van de leerplicht is duidelijk en afdwingbaar het woordje recht komt er echter niet in voor. De inhoud en de kwaliteit van het te geven onderwijs lijden aan een gebrek aan concrete normering.
Hoogste tijd om daar iets mee te doen, in het belang van alle kinderen.
ouders zijn verantwoordelijk voor hun eigen kind
Ik kan het wat dat betreft niet meer met je eens zijn. Ouders kunnen en mogen de verantwoordelijkheid voor hun eigen kind niet ondergeschikt maken aan een maatschappelijk doel.
Als je als ouder denkt dat een speciale school voor hoogbegaafden voor jouw kind de beste optie is, dan is dat waar je voor moet kiezen, zonder rekening te houden met de achterblijvende kinderen.
Ik wilde dat ook niet zo beweren. Ik bekeek het onderwerp vanuit de visie van het onderwijs, niet vanuit de visie van de individuele ouder.
Ook is er een verschil tussen nu en (wellicht, hopelijk) straks. Het “probleem” moet in mijn ogen opgelost worden door de kwaliteit te verhogen, niet dor het stichten avn bijzondere scholen. Maar zolang die kwaliteit nog ver beneden de maat blijft kan ik me heel goed vorstellen dat die bijzondere scholen in een belangrijke behoefte voorzien. Niet enkel voor dat individuele kind, maar gode zorg voor de hoger begaafden is tegelijk een absolute voorwaarde om ons land maatschappelijk en economisch mee te laten blijven doen
Iets voor BON, Seger?
Wel een goed idee, om de Leonardoscholen te koppelen aan een reguliere basisschool.
Wellicht is dat ook een oplossing voor BON, om binnen één scholengemeenschap het klassikale onderwijs en het Nieuwe Leren naast elkaar te laten bestaan.
De tijd zal uitwijzen welke van de twee uiteindelijk het hoogste scoort én de meeste leerlingen trekt.