Ad Verbrugge in debat bij de HvA

3 maart 2012 redactie blogs 23

Op 22 december nam Ad Verbrugge deel aan een discussie over de hbo perikelen op de Hogeschool van Amsterdam

23 Reacties

  1. Velen worden bediend
    Het is eigenlijk geen wonder dat pretstudies MBO/HBO zo konden en kunnen floreren.
    Verschillende partijen zien voordelen:
    – Managers: mooie gebouwen neerzetten, klanten trekken met gemakkelijke studies en diploma’s, bedrijfje spelen.
    – Mensen begaan met ‘de zwakkere’ in het algemeen: voor zeer veel zwakkeren een gouden kans om met weinig talent en inspanning toch een HBO-diploma te kunnen halen.
    – Studenten: op een niet al te moeilijke manier een HBO-diploma in je zak krijgen.

    Zowel links als rechts ziet voordelen.
    Ik las dat gedplomeerden van InHolland een soort hersteltraject moeten doorlopen om hun behaalde diploma alsnog op te waarderen. Dit lijkt op contractbreuk: een eenmaal afgegeven diploma mag m.i. niet met terugwerkende kracht ongeldig verklaard worden.
    Die pretpakketters van ooit hoefden toch ook nooit opnieuw examen te doen?
    Gegeven is gegeven; steek de energie in het verbeteren van de opleiding.
    Intussen is Windesheim in het nieuws wegens ondeugdelijke diploma’s. Werkstukken en stageverslagen van de afgestudeerden blijken achteraf onder de maat. Erg subjectief lijkt me, het beoordelen van werkstukken en verslagen.
    Willekeur krijgt een kans.
    Maar gezien de vele profiterenden (politiek incluis), zal het een zware onderneming gaan worden allerlei eisen op te schroeven.
    Symboolherstel zal het wel worden.

    • Lees de Bubbel
      Wie de Bubbel leest, kan zien waar al die ellende vandaan komt.
      Het hele kabinet heeft een boek, dus we kunnen nu wachten op de broodnodige maatregelen. Ondergronds zijn er nog talloze instellingen waarin dezelfde processen gespeeld hebben en nog spelen.
      En daarnaast leidt het competentiegerichte onderwijs nog op vele, vele instellingen tot verzieking. En zo hoorde ik van een MBO-docent, schermt de schoolleiding met de onderwijsinspectie die dat nog steeds zou eisen.
      We hebben verdere analyses nodig van de rol van de Onderwijsinspectie: wat is waar en wat is niet waar en analyses waarom de lerarenopleidingen maar door kunnen gaan met hun gebrek aan onderwijs. Het zijn geen opleidingen, maar afleidingen en omleidingen.

      • boek
        Ik heb in drie boekwinkels gezocht (waaronder Selexys in Rotterdam) maar het boek niet gevonden. Ik ga het dus bestellen.

        • re Boek
          Inderdaad is de Bubbel moeilijk te koop. Utrecht te voet en Woerden en Amsterdam telefonisch afgewerkt. Heb het dus ook maar besteld. Via BON. Daar moest ik m’n lidmaatschapsnummer opgeven. Weet ik niet. Naar bankrekeningen zoeken. Geen zin in. Nu maar afwachten.
          Vanmorgen kwam ik er achter dat op mijn kalender 1e kerstdag op 24 december valt (made in China), verkeerde afspraken gemaakt. Net viel het toetsenbordsnoer uit de PC. Daar kwam ik pas na 15 minuten en veel achterlijke bewegingen achter.
          De rest van de dag blijf ik thuis met de deur op slot. Gordijnen dicht, lichten uit zodat de mensen denken dat er niemand is.
          Maar Fenna Vergeer en alle schrijvers feliciteer ik met het boek. Eens zal ik het lezen.

          Willem Smit

  2. De polderoplossing bij uitstek
    De huidige situatie komt mij nu pas plotseling voor als de polderoplossing bij uitstek.
    Grof gezegd is ‘rechts’ tevreden vanwege de vele mogelijkheden studies en diploma’s te bedenken en bedrijfsmatig (wel met overheidsgeld) te kunnen opereren. Vrijheid blijheid.
    Maar ‘links’ vindt het ten diepste wel mooi natuurlijk dat ‘de zwakkere’ nu ook een HBO-diploma kan halen zonder al te veel hindernissen die in weg gelegd worden.

    Meeste politici ook tevreden.
    Probeer zo’n bolwerk van profiterenden maar eens te doorbreken! De kiezers zijn de ouders en die zijn op persoonlijk vlak natuurlijk ook blij met het HBO-diploma voor hun zonen en dochters.
    Slechts voor de buehne zullen ze klagen over ‘het niveau’.

    • verlies-verlies
      moby,

      Mijns inziens is het omgekeerde het geval: niemand is blij met de afkalving van het onderwijs, het is voor iedereen, van links naar rechts, van afgestudeerden tot werkgevers, een verliessituatie.

      Daar liggen dus ook de mogelijkheden voor BON: verhelderen waarin hem de verliezen precies zitten, zodat er iets aan kan worden gedaan. En dus ook om voorstllen voor dat ‘iets’ te lanceren.

      • blij
        Het grootste doel van de onderwijsdeelnemers blijft het halen van een diploma. En als dat gemakkelijk kan, zeker bij een HBO-diploma is het gros best tevreden voor zichzelf.
        Er is hooguit wat kinnesinne: die en die moe(s)t er hard voor werken waar de ander met weinig inspanning een HBO-diploma kan halen.
        Ik denk dat mijn inzicht juist is. Ook bij veel leraren geldt het genot van het gemak: toezicht houden is gemakkelijker evenals het stellen van weinig eisen.

        U bekijkt het op macro-niveau.
        Maar voor de burger is het hemd nader dan de rok. Direct voordeel. Zo’n prettige situatie kan niet voortduren als de meeste betrokkenen er geen voordeel in zien. Maar de meeste deelnemers zien, van links tot rechts, dus wel directe voordelen en maken zich op persoonlijk vlak minder zorgen over een macro-plaatje.
        Eenmaal een diploma in bezit, ziet men wel daarna weer verder.

        • diploma disease
          moby,

          Het is zeker waar dat er in de samenleving — niet alleen de Nederlandse, niet pas de laatste decennia — sprake is van diploma-inflatie. Daar is de naam van een boek aan verbonden geraakt: Ronald Dore (1976). The Diploma Disease.

          Bedenk dat diploma’s maar papiertjes zijn. Hun waarde wordt uiteindelijk bepaald in de samenleving, op de arbeidsmarkt. In onze samenleving is er nog steeds een harde strijd om het mogen bezetten van het schaarse aantal aantrekkelijke banen dat de samenleving heeft te bieden. Die strijd is overigens ook een belangrijke motor achter de genoemde inflatie. Iedereen die denkt een kansje te hebben, zal proberen zich van de concurrentie te onderscheiden, door extra diploma’s, door een master van Cambridge in plaats van de Vrije Universiteit, door eerst een University College te gaan doen (Nederland binnengesmokkeld door Adriaanssens), enzovoort.

          Verstandig overheidsbeleid houdt met deze systeemontwikkelingen rekening door tegengas te geven. Bijvoorbeeld door universitaire studies niet autonoom steeds langer te laten worden, maar ze in duur terug te brengen (de tweefasenstructuur van 1984, met versterkt effect door het niet implementeren van die tweede fase). Een groot succes, vergeleken met het ho in Duitsland en Frankrijk. Jammer dat het gepaard ging met uitbreiding van ho-opleidingen met een jaar. Hier is overigens nog volop beleidsruimte: neem het Engelse systeem over door studieduur gelijk te stellen aan cursusduur.

          Voor ene al wat oudere verkenning van de problematiek door mij en Jaap Dronkers, aangevuld met actuele literatuur, Dilemma’s bij groeiende deelname aan hoger onderwijs. Een actuele titel, niet?

      • Wie is bereid voor het probleem te betalen?
        Ik denk dat er wel degelijk veel mensen/organisaties/bedrijven zijn die weinig belang hebben bij goed onderwijs. Ouders hebben er belang bij dat hun kind, ook al weigert hij huiswerk te maken, toch zijn havo diploma haalt. Een lage lat maakt die kans groter. De goede havoleerling (of zijn ouders) hebben er belang bij dat het vwo relatief gemakkelijk leerlingen toelaat. De leraar heeft er belang bij dat de lat laag ligt, dan slagen veel leerlingen. Bedrijven hebben wel belang bij goed personeel, maar een relevant deel haalt net zo gemakkelijk aspergestekers uit het oostblok of promovendi uit China en sommige bedrijven hebben helemaal geen tijdsperspectief dat zo lang is dat onderwijs relevant is. Bij veel bedrijven is lange termijn tegenwoordig 3 jaar, bij beursgenoteerde bedrijven 3 dagen, of 3 uur. Verbetering van het onderwijs valt ruim achter die horizon.

        Daarbij komt dat binnen organisaties veel medewerkers (of het nu uitvoerende banen zijn of managers) liever geen slimmere collega’s hebben of ondergeschikten die te “bedreigend” zijn. Die persoonlijke voorkeur is sterker dan een mogelijk belang van de organisatie als geheel in betere kwaliteit.

        Natuurlijk is dit maar een deel van het verhaal. De garage wil graag goede automonteurs, de kapper wil goede kappers etc. Toch vrees ik dat er teveel mensen zijn die onvoldoende belang hebben bij goed onderwijs. Teveel willen onvoldoende betalen voor de oplossing van dat probleem. Een beetje rare vergelijking wellicht en het gaat mank op veel gebieden, maar Real Madrid heeft weinig belang bij een goede voetbalopleiding: men koopt gewoon. Vandaag in NRC een artikel waarin werd beweerd dat flexwerken bij nader inzien toch niet zo aantrekkelijk is voor voor bedrijven als men wel vaakt denkt. Vaste contracten van de medewerkers levert meer op.

    • Echt niet
      Moby, ik geloof niet dat jij je goed kunt inleven in de psyche van links. Natuurlijk is links niet blij met inhoudsloze diploma’s. Rechts ziet er tenminste nog een economische factor in, alsmede een mogelijkheid om overbodige managers en bobo’s te slijten.

      • Natuurlijk?
        Hoezo ‘natuurlijk’ Hinke? Gelijke spreiding van kennis, macht en inkomen was toch links? Gelijke spreiding van diploma’s een beter haalbaar aftreksel van gelijke spreiding van kennis.

      • De VVD-achterban heeft belang bij diploma-inflatie
        Links stelt bijvoorbeeld ook parlementariërs en bewindslieden aan op basis van het sexuele geslacht of de afkomst van de ouders, zie het quotumbeleid van de PvdA. Ofdat dat hun recht is of niet moeten we hier maar niet bespreken maar ik vind het dan niet vergezocht dat dezelfde politici er ook geen moeite mee hebben wanneer meer mensen een diploma krijgen ten koste van een waardevermindering van die diploma’s. Ik doel nu niet alleen op dat deel van de waardevermindering wat louter voortvloeit uit het feit dat meer mensen hetzelfde papiertje krijgen.

        Het lijkt mij juist voor de mensen die uit een zwakker sociaaleconomisch milieu komen een zeer slechte zaak wanneer via niveauverlaging meer diploma’s worden uitgedeeld.
        Ben Wilbrink merkt zeer terecht op dat mensen altijd zoeken naar manieren om zichzelf op de arbeidsmarkt in positieve zin te onderscheiden van anderen, je gebruikt hiervoor de middelen die je tot je beschikking hebt: talenten, geld, connecties enz.
        Mensen die voorstander zijn van intellectueel laagdrempelig onderwijs raad ik aan zichzelf af te vragen hoe zij liever hebben dat mensen zichzelf in positieve zin kunnen onderscheiden van anderen: door een intellectueel veeleisende opleiding met succes af te ronden die financieel gezien laagdrempelig is of door een zeer dure opleiding af te ronden die allerlei andere eisen stelt naast een intellectuele eis aangezien er maar een zeer beperkt aantal plaatsen is en de kandidaten zich intellectueel gezien maar weinig van elkaar kunnen onderscheiden ten gevolge van het veel te lage VWO-niveau (23% van alle examinandi in het Nederlandse secundaire onderwijs!), denk aan de university colleges, MBA-opleidingen en de kruiwagens.
        Geef mij als sociaaldemocraat dan maar de intellectueel veeleisende opleidingen. In ieder geval discrimineren die niet of veel minder naar het inkomen van de ouders en naar het sociaal economische milieu waar je uit komt.

        • MBO/HBO-denkniveau
          In veel advertenties kom je dit tegen: gevraagd HBO-denkniveau of MBO-denkniveau. Een werkgever gaat sollicitanten niet onderwerpen aan een IQ-test en dus ben je in het voordeel als je een diploma kunt tonen. Op micro-niveau (individuele keuzes) zal zo’n voordeel zeker gezien worden. Daarom zullen de mensen die begaan zijn met ‘de zwakkeren’ het toch wel mooi vinden dat Jantje die niet veelbelovend leek, toch een HBO-diploma kan halen dankzij de vaagheid van normen en de lichtheid van sommige studies.

          • Ik zou geen andere reden
            Ik zou geen andere reden kunnen bedenken voor het, gedurende decennia, systematisch verlagen van allerlei diploma-eisen, dan de wens ‘de kansen’ voor de ‘zwakkeren’ te vergroten.
            Of weet jij, Bart, een andere goede reden?
            Men bedoelt dan onderwijskansen, oftewel diploma-kansen.
            In de verwachting dat de kansen op de arbeidsmarkt daarmee ook vergroot worden, want een diploma heeft geen luchtledige waarde uiteraard.
            En daarom zijn wensen vervuld en is er veel tevredenheid: hindernissen voor de ‘zwakkeren’ werden geslecht.

          • Andere redenen
            Onderwijsfinanciering op grond van aantal verstrekte diploma’s; willekeur van schoolonderzoeken; verbod op het verwijderen van onwillige en onkundige leerlingen; beoordeling van leraren op grond van verstrekte rapportcijfers; gelijkschakeling van vakinhouden en vakbekwaamheden; passend onderwijs; feminisering; enz enz

          • Waren dat ook al redenen
            Waren dat ook al redenen toen de pretpakketten werden ingevoerd? En toen we op de Pedagogische Academie vernamen dat de nadruk op pedagogie diende te liggen? Ik dacht het niet.
            Maar ‘rechts’ heeft ook kansen geroken, zeker.
            Plots herinner ik mij hoe een van de schoolbegeleiders een echte VVD-er was: haast een karikatuur. Die werkvloer met al die weinig status verhogende kindertjes zoveel mogelijk gemeden, en vooral ge-interesseerd in status en centen.

          • Ik denk dat jij teveel op
            Ik denk dat jij teveel op een teleologische manier hiernaar kijkt, het is niet noodzakelijk zo dat het niveau verlaagt omdat allerlei partijen er belang bij hebben dat het niveau verlaagt, zo’n niveauverlaging kan ook het gevolg zijn van fouten in en tekortkomingen van een systeem.
            Zo’n fouten zijn het belonen van meer diploma’s en het belonen van het aantrekken en behouden van meer leerlingen of studenten. Dit zijn perverse prikkels die scholen en universiteiten stimuleren om het niveau te verlagen. Ook op een TU hoor je het van medewerkers: “we moeten zus en zo doen om te voorkomen dat we failliet gaan.”
            Een tekortkoming is het onvermogen om de kwaliteit te behouden bij zo’n explosieve toename van de deelname aan het (hoger) onderwijs, bijv. doordat er een schaarste ontstaat aan goede docenten en doordat de overheid die de kosten ziet stijgen de hand op de knip houdt, bijv. door scholen te ´stimuleren` om te fuseren, met als gevolg de bekende problemen. Zie de grafiek op bladzijde 11 van het “Jaarboek onderwijs in cijfers 2011”: www.cbs.nl/NR/rdonlyres/FC6D3388-0F9E-4129-8F2B-53022BA3F774/0/2011f162pub.pdf

            Een andere tekortkoming, maar dan van een ander systeem, is het maakbaarheidsdenken van politici (links, midden en rechts!). Er waren teveel politici die geloofden dat van een intellectueel dubbeltje een intellectueel kwartje gemaakt kan worden. Nu geloof ik als geen ander dat goed onderwijs veel verschil maakt, maar wel binnen een bandbreedte die afhankelijk is van het talent van een individu. Deze politici hebben er daarom voor gekozen om prikkels in te voeren die ervoor zorgen dat meer mensen hogere papiertjes krijgen, dat dit ten koste gaat van het niveau lijkt mij eerder een voor die politici onvoorziene consequentie dan kwade opzet.

          • Ik erger me eerlijk gezegd
            Ik erger me eerlijk gezegd groen en geel aan die suggestie (van zulke werkgevers) dat er zoiets bestaat als MBO-niveau of HBO-niveau, binnen elke onderwijssoort van tertiair onderwijs zijn er veel uiteenlopende niveaus. Ik durf rustig te beweren dat de natuurkundige een hoger niveau heeft dan de communicatie´wetenschapper`.
            Hoewel er inderdaad van die banen zijn waarvoor de genoten opleiding weinig relevant is, in ieder geval m.b.t. de sollicitatie, zijn er ook veel banen die je enken kan krijgen door een bepaalde opleiding gevolgd te hebben. Je kan bijv. geen arts, orthodontist, notaris, accountant of psychotherapeut worden zonder een specifieke opleiding te hebben gevolgd en voor mensen die natuurkunde, wiskunde, elektrotechniek of iets dergelijks hebben gestudeerd geldt eveneens dat zij banen kunnen krijgen die voor verreweg de meeste WO-gediplomeerden niet toegankelijk zijn.
            Het volgen van een zwaardere opleiding wordt dus beloond (niet genoeg in sommige gevallen maar dat terzijde), helaas worden ook de docenten van deze zwaardere opleidingen geconfronteerd met instromende studenten die een te laag niveau hebben.

          • ‘hbo-niveau’ bestaat niet
             
            Bart,

            Je hebt keihard gelijk met je ergernis over het over één kam scheren van alle mogelijke opleidingen binnen het hbo. (en mbo, wo).

            Wie een gevoeligheid ontwikkelt voor dit type generaliserende uitspraken, ziet het bewindspersonen, parlementariërs en journalisten vaker wèl, dan niet doen.

          • Je hebt natuurlijk een punt
            Je hebt natuurlijk een punt dat met eender welk HBO- of WO-diploma ineens bepaalde deuren opengaan die anders gesloten zouden blijven: ineens kan je allerlei banen krijgen bij de overheid en bij bedrijven waarvoor weinig specifieke kennis noodzakelijk is en waaraan een interne opleiding gekoppeld is (trainee). De vraag is ofdat mensen die dit voordeel zien daarom bewust handelingen hebben ondernomen die het niveau verlagen. Je hoeft geen helderziende te zijn om te voorspellen dat dezelfde organisaties die nu HBO-niveau eisen in de toekomst WO-niveau eisen en dat dezelfde organisaties die nu WO-niveau eisen nu of in de toekomst PhD-niveau of meer relevante werkervaring gaan eisen. Wernemers proberen zich in positieve zin te onderscheiden, werkgevers proberen de beste vissen uit de vijver te vissen. Uiteindelijk is het resultaat van dit spelletje dat de hoogste onderwijsniveaus dalen en dat er dure private opleidingen ontstaan waarmee de werknemers van de toekomst zich wel nog kunnen onderscheiden van de andere studenten.

  3. Kansen?
    Met extra kansen is niets mis, als je ‘verborgen talent’ of ‘laatbloeiers’ daardoor tot hun recht laat komen.
    Maar de wil om als land met een hoog percentage hoger opgeleiden te scoren, en de outputfinanciering ten gevolge daarvan, is een perverse prikkel die opleidingen ertoe verleidt om linksom of rechtsom (ook ideologisch op te vatten) voor een groot aantal geslaagden te zorgen.

Reacties zijn gesloten.